Stan przedzawałowy – jakie są objawy przed zawałem?

Stan przedzawałowy – czym jest?

Choroba wieńcowa to powszechna choroba dotykająca coraz więcej ludzi na świecie. Coraz częściej stwierdza się także stan przedzawałowy u młodych osób. Jest powodowana zarówno przez czynniki genetyczne, jak i środowiskowe (styl życia, stres). Mówi się, że jest chorobą cywilizacyjną. W tej chorobie zaatakowane zostają tętnice wieńcowe zaopatrujące mięsień sercowy w krew. W świetle tych naczyń tworzą się złogi cholesterolu, które ograniczają przepływ krwi do komórek mięśnia sercowego. Im mniejszy przepływ, tym poważniejszy stan. Kiedy światło tętnicy jest silnie zwężone lub niemalże całkowicie zamknięte, ale jednak do komórek mięśnia dociera tlen i substancje odżywcze, to komórki te nie uwalniają markerów martwicy – mamy wtedy do czynienia ze stanem przedzawałowym.

Kiedy tętnica wieńcowa jest niedrożna, obumiera mięsień serca, wydzielając do krwiobiegu markery martwicy. Wówczas mamy do czynienia z zawałem mięśnia sercowego (zawałem serca).

Stan przedzawałowy jest pewnego rodzaju ostrzeżeniem. To sygnał, że w tętnicach wieńcowych rozwija się miażdżyca, którą należy leczyć, zanim dojdzie do zmian niedokrwiennych i powstania blizny zawałowej w sercu.

Czytaj również: Rozszerzone źrenice – co oznaczają?

Stan przedzawałowy – objawy

Podstawowym objawem stanu przedzawałowego, zwłaszcza u mężczyzn, jest ból w klatce piersiowej. To ból o specyficznej charakterystyce – ból za mostkiem promieniujący do lewej ręki, lewego barku, pleców, a nawet do żuchwy.

Jest to uczucie rozpierania, gniecenia, dławienia lub pieczenia za mostkiem. Pojawia się w trakcie wysiłku fizycznego, nawet niedużego, ale może wystąpić również w spoczynku. Jeśli ból w stanie przedzawałowym trwa ponad 20 minut i nie ustępuje po odpoczynku, stanowi wówczas niepokojący sygnał – objaw zawału serca. Należy wtedy jak najszybciej zadzwonić po pomoc medyczną. Ważną kwestią jest fakt, że objawy zawału u mężczyzn mogą różnić się od objawów zawału u kobiet. U pań stan przedzawałowy przebiega mniej typowo.

Poza bólem w klatce piersiowej, często odczuwają duszność, osłabienie, kołatanie serca, niepokój i lęk, ból w nadbrzuszu.

Zobacz również: Pieczenie w klatce piersiowej – przyczyny

Zawał serca – objawy – jak rozpoznać zawał?

Wiele chorób internistycznych, nie tylko kardiologicznych, może dać dolegliwości podobne do objawów zawału serca. Ból w klatce piersiowej, objaw kojarzony najczęściej z chorobą wieńcową, występuje też w chorobach płuc – należy wymienić tutaj zapalenie opłucnej.

Choroby przełyku, refluks żołądkowo-jelitowy czy choroba wrzodowa objawiają się piekącym bólem za mostkiem. Nawet zapalenie chrząstek żebrowych i złamanie żebra mogą imitować ból zawałowy.

Kolejne objawy (duszność i męczliwość) występują również w zatorze tętnicy płucnej i niewydolności serca, która może wynikać z przyczyn innych niż miażdżyca w tętnicach wieńcowych. Zdarza się też, że delikatna kondycja psychiczna, skłonność do niepokoju i zaburzenia lękowe przebiegają z licznymi objawami ze strony ciała, takimi jak: kołatanie serca, duszność i ból w klatce piersiowej, nasuwając na myśl stan przed zawałem serca.

Objawy przed zawałem – jakie badania serca wykonać?

W sytuacji wystąpienia typowego bólu w klatce piersiowej, należy obserwować jak długo trwa. Jeśli ustąpi po trzech lub pięciu minutach, to jest najprawdopodobniej objawem stabilnej dławicy piersiowej. Z dusznicą bolesną trzeba zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu.

Jeżeli jednak trwa dłużej lub nasila się w czasie, to świadczy o stanie przedzawałowym lub stanowi objaw zawału serca. Wtedy należy jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe i skontrolować swój stan w warunkach szpitalnych.

Przy podejrzeniu stanu przedzawałowego EKG serca oraz badania laboratoryjne będą koniecznością. Ważne jest tutaj oznaczenie troponiny – markera martwicy komórek mięśnia sercowego. Często konieczne jest też wykonanie badania bardziej inwazyjnego – koronarografii, która polega na obrazowaniu tętnic wieńcowych. Gdy obecne jest zwężenie, wykonuje się tzw. balonikowanie (w tętnicy umieszcza się stent, aby poprawić jej drożność).

Stan przedzawałowy – leczenie

Leczenie stanu przedzawałowego obejmuje farmakoterapię oraz zmianę dotychczasowego stylu życia na zdrowszy. Do podawanych przy stanie przedzawałowym leków zalicza się przede wszystkim środki przeciwpłytkowe zapobiegające powstawaniu zakrzepów, statyny obniżające poziom złego cholesterolu czy leki rozszerzające naczynia krwionośne i stabilizujące ciśnienie krwi. Jeżeli tego typu działania okażą się niewystarczające, wskazana jest angioplastyka lub wszczepienie bypasów.

Przy stanie przedzawałowym dieta także odgrywa znaczącą rolę. Zaleca się ograniczenie soli i produktów bogatych w sów oraz tłuszczów odzwierzęcych na rzecz tych pochodzenia roślinnego. Ważne jet włączenie do codziennego jadłospisu warzyw owoców, ryb stanowiących źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, a także pełnoziarnistych produktów zbożowych. Nie bez znaczenia jest regularna umiarkowana aktywność fizyczna.

Zmiana trybu życia to najlepsza profilaktyka zawału serca.

Zawał serca – czy można go przewidzieć?

Przeprowadzono wiele badań naukowych, dzięki którym udało się zidentyfikować czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, stanu przedzawałowego i zawału serca. Najważniejsze z nich to:

• płeć męska – zawał u mężczyzn występuje częściej niż u kobiet – oraz wiek – ryzyko rośnie wraz z wiekiem;
• wystąpienie choroby niedokrwiennej serca w młodym wieku u swoich krewnych;
• palenie papierosów;
• styl życia – nieprawidłowe żywienie i mała aktywność fizyczna skutkujące nadwagą czy otyłością;
• nadciśnienie tętnicze, cukrzyca;
• nieprawidłowy profil lipidowy, czyli tzw lipidogram, gdzie mamy do czynienia z podwyższoną wartością cholesterolu LDL i triglicerydów, a niski poziom cholesterolu HDL.

Im więcej tych czynników można zaobserwować, tym ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej jest większe. W takiej sytuacji należy zgłosić się do lekarza.