Pierwsze objawy zawału serca – wczesne i nietypowe objawy zawału

Zawał serca – co to jest zawał i u kogo może wystąpić?

Ból w mostku promieniujący do lewej ręki to najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca. Na zawał serca narażone są szczególnie osoby z tak zwanych grup ryzyka, do których zaliczamy te: otyłe, palące papierosy, cierpiące na cukrzycę i nadciśnienie tętnicze, a przede wszystkim – mające podwyższony poziom cholesterolu.

Ryzyko rośnie z wiekiem, aczkolwiek coraz częściej obserwuje się występowanie ostrego niedokrwienia mięśnia sercowego u osób młodych, szczególnie o usposobieniu podatnym na stres i prowadzących siedzący tryb życia.

Narażone są także osoby mające bliskich krewnych, którzy w młodym wieku mieli zawał mięśnia sercowego. Choroba polega na zamknięciu światła jednej lub kilku tętnic wieńcowych, czyli naczyń krwionośnych odżywiających mięsień sercowy. Brak dopływu krwi do serca powoduje, że nie dostaje ono tlenu i niezbędnych substancji odżywczych, wskutek czego obumiera.

Przeczytaj również: Ból pod mostkiem – możliwe przyczyny

Martwy fragment mięśnia sercowego nie kurczy się, a co za tym idzie – znacznie pogarsza się funkcja układu krążenia. Nasilenie objawów zawału, jak i jego konsekwencje zależą od jego rozległości.

„Mały” zawał możne przebiegać niemal bezobjawowo i również w niewielkim stopniu upośledzić funkcję skurczową serca, natomiast rozległa martwica mięśnia narządu może doprowadzić do zatrzymania akcji serca.

Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?

Pierwsze objawy zawału serca – jak rozpoznać zawał?

Objawy zawału serca mogą powodować gwałtowne dolegliwości, ale – jak wspomniano – czasem przebiega on bez żadnych symptomów. Są osoby, które przypadkowo, podczas rutynowych badań kontrolnych, dowiadują się, że przeszły zawał.

Nawet kiedy pojawiają się dolegliwości, wcale nie muszą być interpretowane jako zawał. Objawy w ostrym niedokrwieniu serca mogą przykładowo obejmować drętwienie lewej kończyny górnej. Pierwszym objawem zawału jest ból w klatce piersiowej i uczucie duszności lub braku tchu.

Innymi wczesnymi objawami zawału serca mogą być:

• wszelkie nieprzyjemne dolegliwości w klatce piersiowej w okolicy mostka – nie tylko ból, ale uczucie ciężkości, ucisku, mrowienia czy pieczenia,
• nudności lub wymioty,
• kołatanie serca,
• ból w mostku promieniujący do lewej części ciała – ramienia, lewej dłoni, a nawet lewej strony żuchwy,
• zawroty głowy,
• bardzo zła tolerancja wysiłku,
• zlewne poty i blada skóra,
• przewlekły kaszel,
• obrzęki stóp, łydek, a nawet całych kończyn dolnych,
• niepokój lub napad paniki.

Czy zawsze ból w klatce piersiowej to objaw zawału? Okazuje się, że nie każde kłucie w klatce piersiowej musi być oznaką zawału – objawy w sytuacji, kiedy rzeczywiście mamy do czynienia z ostrym niedokrwieniem serca, trwają co najmniej kilkanaście minut i nie ustępują po odpoczynku.

Sprawdź również: Drętwienie lewej ręki i palców lewej ręki

Nietypowe objawy zawału – ból zawałowy – ból za mostkiem

Ból zawałowy nie nasila się pod wpływem ucisku dłonią ani nie zmienia się wraz z ułożeniem ciała, np. nie ustępuje po położeniu się lub pochyleniu. Odróżnia go to choćby od dolegliwości związanych ze złamaniem żeber, od bólu mięśniowego czy nerwobólu. Ból w mostku tego typu opisywany jest przez pacjentów jako tępy, rozrywający, gniotacy, palący.

Pacjenci mogą jednak nie odczuwać bólu przy zawale – zwłaszcza jeśli chorują na cukrzycę.

Pierwsze, wczesne objawy zawału (tzw. prodromalne) mogą być bardzo dyskretne, nietypowe – czasem pacjenci twierdzą, że czuli się „nieswojo”, mieli lekkie zawroty głowy „jak na kacu” albo tylko uczucie, że serce bije nieregularnie.

Przeczytaj również: Co może oznaczać uczucie ciężkości w klatce piersiowej?

Stan przedzawałowy – maska zawału

Objawy zawału serca mogą przybierać także maskę dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Jest to szczególnie niebezpieczne u osób cierpiących na chorobę refluksową i wrzody żołądka, bowiem mogą one zbyt pochopnie przypisać symptomy ataku serca swoim dolegliwościom. Zawał może objawiać się pieczeniem i bólem za mostkiem lub w nadbrzuszu, co imituje właśnie chorobę wrzodową albo niestrawność.

To nie jedyna maska zawału serca. Innym objawem przedzawałowym może być ból barku, rzadziej stawu łokciowego lub nadgarstka. Łatwo wtedy znaleźć wytłumaczenie – praca na działce, mycie okien, wieszanie firanek itd.

Czasem objawami przed zawałem mogą być: duszność, brak tchu przy niewielkim wysiłku albo drętwienie kończyn.

Takie nietypowe objawy zawału częściej obserwuje się u kobiet. Wśród pierwszych dolegliwości wymienia się też niepokój – występowanie takiego niespotykanego wcześniej uczucia lęku potwierdza bardzo dużo osób, które przeszły zawał serca.

Zobacz również: Pieczenie w klatce piersiowej – przyczyny

Zawał serca – objawy wczesne (prodromalne) – co robić?

Trzeba wiedzieć, że w przypadku zawału serca najważniejszy dla pacjenta jest czas. Obecnie oddziały kardiologii inwazyjnej dysponują metodami, które pozwalają nawet całkowicie udrożnić zatkane tętnice i zapobiec powstającej martwicy mięśnia sercowego.

O tym, jaka metoda zostanie zastosowana, decyduje między innymi czas od momentu zatkania tętnicy wieńcowej. Dlatego też osoba znajdująca się w grupie ryzyka wystąpienia chorób serca powinna kontrolować każde nietypowe dolegliwości, bo mogą to być właśnie objawy prodromalne zawału.

Czytaj również: Niedokrwienie kończyn dolnych – przyczyny, objawy, leczenie niedokrwienia nóg

Lepiej spędzić kilka godzin na obserwacji na oddziale ratunkowym, niż przeoczyć niedokrwienie serca. Wystarczą 4 godziny, aby wstępnie wykluczyć zawał – konieczne jest badanie elektrokardiograficzne (EKG) oraz co najmniej dwukrotne oznaczenie wskaźników z krwi zwanych troponinami sercowymi.

Taka podstawowa diagnostyka i badanie serca może być przeprowadzone w każdym oddziale ratunkowym oraz pomaga w wykryciu stanu przedzawałowego (wczesnych, nieswoistych objawów zawału).