Koronarografia – wskazania, przygotowanie, powikłania po koronarografii serca

Koronarografia – co to za badanie inwazyjne?

Koronarografia serca to inaczej angiografia wieńcowa lub cewnikowanie tętnic wieńcowych. Badanie to służy przedstawieniu naczyń wieńcowych na obrazie monitora. Oprócz tętnic wieńcowych za pomocą koronarografii można uwidocznić również pomosty aortalno-wieńcowe (tzw. by-passy).

Aby powstał obraz naczyń, należy do ich światła podać środek cieniujący, który pod wpływem działania promieni rentgenowskich uwidoczni przebieg oraz światło naczyń krwionośnych serca.

Tętnice wieńcowe są bardzo ważnymi naczyniami krwionośnymi dla mięśnia sercowego. Serce przez cały czas pracuje, pompując krew do wszystkich tkanek organizmu człowieka. Aby wykonywać tę ciężką i nieprzerwaną pracę, potrzebuje dużej ilości tlenu oraz substancji odżywczych. Zadaniem tętnic wieńcowych jest dostarczanie tych produktów, aby serce miało „paliwo” do swojej pracy. Bardzo ważne jest, aby tętnice wieńcowe były drożne. W świetle naczyń nie powinna znajdować się żadna przeszkoda uniemożliwiająca przepływ krwi. W przypadku zwężenia światła naczyń, krew ma utrudnioną drogę do tkanek, zaczyna brakować w nich substancji odżywczych i mięsień sercowy może zacząć obumierać. Wykonanie koronarografii pozwala sprawdzić tę drożność naczyń wieńcowych.

Koronarografia jest zaliczana do inwazyjnych metod obrazowania naczyń krwionośnych serca, dlatego jest wykonywana ze szczególnym wskazaniem przez lekarza. Zabieg ten przeprowadza się w specjalistycznym miejscu, jakim jest pracownia hemodynamiczna. To bardzo dokładne badanie serca, przez co dostarcza lekarzowi cennych informacji. Czy koronarografia boli? Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, zatem jest bezbolesny.

Koronarografia serca – kiedy wykonać, jakie są wskazania?

Koronarografię można wykonywać u pacjentów w trybie planowym lub pilnym. Decyzja w sprawie terminu oraz trybu wykonania zabiegu należy do lekarza kierującego. Podejmowana decyzja oparta jest na prezentowanych przez pacjenta objawach. Nieprawidłowe wyniki pozostałych badań nieinwazyjnych oraz zwiększone ryzyko sercowo-naczyniowe jest wskazaniem do wykonania koronarografii w trybie pilnym. Angiografia wieńcowa powinna być wykonana u pacjentów, u których został zdiagnozowany ostry zespół wieńcowy.

Koronarografię wykonuje się w następujących przypadkach:

• diagnostyka choroby wieńcowej. Wykonując koronarografię, chorobę wieńcową można wykluczyć lub potwierdzić. Pacjenci z podejrzeniem choroby wieńcowej najczęściej zgłaszają charakterystyczny ból w klatce piersiowej;
• ocena naczyń wieńcowych – sprawdza się czy mają prawidłowy przebieg, czy są drożne i czy nie ma żadnych zmian powodujących zwężenie naczyń wieńcowych;
• pacjenci z zawałem serca lub po przebytym zawale mięśnia sercowego,
• pacjenci z wadami zastawkowymi,
• niewydolność serca na tle choroby niedokrwiennej,
• podejrzenie rozwarstwienia aorty lub tętniaka aorty,
• kardiomiopatia przerostowa z towarzyszącą dławicą piersiową,
• nagłe zatrzymania krążenia o nierozpoznanej dotąd przyczynie,
• zaburzenia rytmu serca lub utrata przytomności.

Badanie tętnic wieńcowych wykonuje się także w przypadku planowanego przeszczepu serca lub wymiany zastawek.

Angiografia wieńcowa – przygotowanie, przebieg, czas zabiegu

Przed koronarografią wykonuje się podstawowe badania pozwalające określić wstępnie stan zdrowia pacjenta. Zalicza się do nich: pełną morfologię krwi, stężenie elektrolitów i kreatyniny w surowicy, czas krzepnięcia, EKG.

Należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach i jeżeli będzie takie zalecenie, należy odstawić przed zabiegiem niektóre z nich. Na koronarografię należy zgłosić się na czczo. Ostatni posiłek można spożyć o godzinie 18.00 dnia poprzedzającego badanie. Jeżeli nakłucie będzie wykonywane w tętnicę udową, należy wydepilować okolice pachwin. Osoby palące papierosy powinny się wstrzymać z paleniem na kilka godzin przed badaniem.

Najczęściej do założenia cewnika używa się tętnicy udowej przebiegającej na kończynie dolnej. Również stosuje się wkłucie w tętnicę promieniową lub łokciową. Okolice wkłucia należy dokładnie zdezynfekować. Lekarz powinien palpacyjnie (przy użyciu dłoni) zbadać okolice wkłucia, a następnie podać środek znieczulający. W następnej kolejności lekarz nacina skalpelem skórę i wprowadza igłę do naczynia, dzięki której będzie możliwe założenie cewnika.

Kolejnym etapem jest dojście cewnikiem przez naczynia krwionośne do naczyń wieńcowych i wprowadzanie specjalnie ukształtowanych cewników najpierw do lewej tętnicy wieńcowej, a następnie do prawej. Podczas tego etapu zostaje podany środek cieniujący. Kontrast pochłania promieniowanie rentgenowskie, przez co rozchodzenie się środka cieniującego w naczyniach wieńcowych jest dobrze widoczne na monitorze. Przebieg badania jest rejestrowany w kilku projekcjach w postaci cyfrowej, stąd możliwe jest późniejsze oglądanie przebiegu koronarografii.

Po zakończeniu zabiegu koronarografii, lekarz może wykonać jeszcze wentrykulografię. Jest to zabieg służący do oceny kurczliwości lewej komory. Ile trwa koronarografia? Cała procedura zamyka się w przedziale 30–60 minut.

Koronarografia – przeciwwskazania

Głównym i bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonania koronarografii jest brak zgody pacjenta. Natomiast do przeciwwskazań względnych zalicza się: zaawansowaną niewydolność nerek (podanie środka cieniującego może pogorszyć stan funkcjonowania nerek) oraz obrzęk płuc, który utrudnia pacjentowi przebywanie w pozycji leżącej.

Inne przeciwwskazania do koronarografii serca to:

• uczulenie na środki cieniujące,
• krwawienie z przewodu pokarmowego,
• świeży udar mózgu,
• stan niedokrwistości u pacjenta, hemoglobina na poziomie poniżej 8g/dl,
• nieprawidłowo kontrolowane nadciśnienie tętnicze,
• zaawansowana miażdżyca, uniemożliwiająca dotarcie do naczyń wieńcowych,
• ciężka skaza krwotoczna.

Opisywane badanie serca nie jest wskazany, kiedy u pacjenta występuje wysoka gorączka wywoła zakażeniem o nieustalonej przyczynie.

Koronarografia – ryzyko zgonu i inne powikłania

Czy koronarografia jest bezpieczna? Liczba powikłań po zabiegu jest niewielka. Należy jednak pamiętać, że jest to zabieg inwazyjny, a więc pewne komplikacje w czasie badania lub po nim mogą wystąpić. Najczęściej są to powikłania miejscowe, związane z wkłuciem do tętnicy (krwiak, tętniak rzekomy) czy poważne krwawienie z miejsca wkłucia.

Inne powikłania angiografii wieńcowej to:

• wywołanie groźnych dla życia arytmii;
• upośledzenie czynności nerek, związane z podaniem kontrastu;
• uszkodzenie dużych naczyń w trakcie wprowadzania cewnika.

Bardzo rzadko dochodzi do zatrzymania akcji serca i zgonu.