Wodnista biegunka – leczenie i domowe sposoby na wodnisty, rzadki stolec

Wodnista biegunka – co na odwodnienie?

Podstawowym etapem objawowego leczenia wodnistej biegunki jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Trzeba mieć świadomość, że najpoważniejszym powikłaniem ostrej biegunki jest odwodnienie. Jego stopień można określić porównując ubytek masy ciała chorego, który nastąpił wskutek częstego oddawania biegunkowych stolców. Metoda ta jest bardzo pomocna szczególnie w przypadku dzieci. Do objawów odwodnienia należą ponadto: wzmożone pragnienie, suchość błony śluzowej jamy ustnej i języka, podkrążone oczy, mała ilość oddawanego moczu.

U większości pacjentów z biegunką nawodnienie można prowadzić w domu bez konieczności hospitalizacji. Do tego celu najlepiej zastosować doustny płyn nawadniający (dla dzieci dostępne są środki smakowe), który można nabyć w aptece. Środek ten uzupełnia glukozę i elektrolity utracone z biegunkowymi stolcami. Warto dodać, że ma on charakterystyczny smak, dlatego dobrym pomysłem jest schłodzenie gotowego preparatu i podawanie go małymi porcjami.

Orientacyjnie, aby uzupełnić niedobory płynów w organizmie powinno się przez pierwsze 3–4 godziny nawadniania przyjąć objętość doustnego płynu nawadniającego równą utraconej wadze ciała, pamiętając o dodatkowej szklance po każdym biegunkowym półpłynnym stolcu lub wymiotach. Po tym czasie można zacząć przyjmować również obojętne napoje i lekkostrawne posiłki. Doustny płyn nawadniający powinno się jednak przyjmować równolegle do czasu ustąpienia objawów biegunki.

Przeczytaj: Strzelające stawy – czy wymagają leczenia?

Wodnisty stolec – dieta przy biegunce

Bardzo często pacjenci zastanawiają się, co można jeść podczas biegunki. Choć w wielu przypadkach chory zupełnie nie ma apetytu, warto (po właściwym nawodnieniu) spróbować spożywać lekkostrawne posiłki.

Odpowiednia w biegunce dieta oparta jest przede wszystkim na produktach zawierających gotowaną skrobię. Pacjentom zaleca się spożywanie: białego ryżu, makaronu czy ziemniaków. Dobrze sprawdzą się również: herbatniki, krakersy, sucharki lub paluszki. Z owoców należy sięgać po banany lub gotowane jabłka – z warzyw można jeść gotowaną marchewkę.

Co jeść przy biegunce? Polecane jest także spożywanie jogurtów, najlepiej naturalnych. Mięso i warzywa również nie są przeciwwskazane ale jedynie gotowane - należy unikać potraw ciężkostrawnych, smażonych i ostrych. Przyjmowane pożywienie można dosalać, by uzupełnić niedobory sodu.

Do picia podczas ostrej biegunki zaleca się wodę lub kompot z jabłek. Zapierająco działa również domowy napar z borówek. Trzeba wiedzieć, że surowe warzywa i owoce, a także soki owocowe mogą nasilać dolegliwości.

W okresie rzadkiej biegunki nie powinno się spożywać również słodkiego mleka. Warto pamiętać, że korzystniejsze jest częste przyjmowanie małych porcji pokarmów niż spożycie jednego dużego posiłku. Do normalnej diety można powrócić, gdy ilość i konsystencja oddawanych stolców ulegnie normalizacji.

Czytaj również: Zielony stolec – co oznacza zielony kał u dorosłych i dzieci?

Biegunka osmotyczna – leczenie ostrej biegunki

Jak już wspomniano, najważniejszym etapem leczenia ostrej biegunki niezależnie od jej przyczyny jest uzupełnianie niedoboru płynów i odpowiednie nawadnianie organizmu, a także lekkostrawna dieta.

Korzystne jest również podawanie preparatów zawierających probiotyki na biegunkę o udokumentowanym działaniu – Lactobacillus rhamnosus GG lub Saccharomyces boulardii zwłaszcza w najczęściej występującej biegunce wirusowej (grypa jelitową).

Leki na biegunkę, np. loperamid, diosmektyd, można rozważyć jako leczenie wspomagające u chorych z ostrą odmianą przebiegającą bez gorączki. Trzeba mieć jednak świadomość, że wodnista biegunka i gorączka oraz obecność krwi w stolcu stanowią przeciwwskazanie do stosowania tych leków. Nie zaleca się również podawania loperamidu dzieciom.

W większości przypadków bardzo rzadka biegunka biegunka ustępuje samoistnie i nie wymaga stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych – antybiotyków lub chemioterapeutyków.

Rzadki stolec i biegunka u dziecka oraz dorosłych – lekarz?

Leczenie ostrej, wodnistej biegunki może odbywać się w warunkach domowych. Występują jednak sytuacje, gdy wymagane jest nawadnianie dożylne w oddziale szpitalnym. W przypadku nasilonej biegunki u dorosłych wskazaniem do hospitalizacji jest:

• ciężkie odwodnienie - można go podejrzewać, gdy ubytek masy ciała spowodowany biegunką wynosi powyżej 9 proc.,
• podeszły wiek - starsi pacjenci często nie odczuwają pragnienia i przyjmują zbyt małą ilość płynów,
• ciężki stan ogólny chorego (zaburzenia świadomości, bardzo niskie wartości ciśnienia tętniczego),
• stan uniemożliwiający doustne podawanie płynów nawadniających, np.: uporczywe wymioty po każdej próbie przyjęcia płynu,
• narastanie objawów odwodniania pomimo odpowiedniego nawadniania,
• wysoka, utrzymująca się gorączka > 39 stopni,
• krwista biegunka.

W przypadku biegunki i wymiotów u dzieci, zwłaszcza młodszych, konieczność hospitalizacji występuje częściej niż u osób dorosłych. Trzeba mieć świadomość, że wodnista biegunka u niemowlaka bardzo szybko może doprowadzić do ciężkich objawów odwodnienia u dziecka. Dlatego trzeba bacznie obserwować dziecko, by w porę zauważyć niepokojące symptomy. Jeżeli rodzice zaobserwują u pociechy: suchy język, wybitnie wzmożone pragnienie, zapadnięte gałki oczne, płacz bez łez, rzadkie i skąpe oddawanie moczu, chrypkę (aż do bezgłosu) albo zmianę zachowania – rozdrażnienie, apatię lub senność – nie powinni zwlekać z wizytą u lekarza.

Konsultacji ze specjalistą wymagają również towarzyszące wodnistej, rzadkiej biegunce intensywne wymioty, gorączka powyżej 38 stopni u niemowląt i powyżej 39 stopni u starszych dzieci, niechęć do jedzenia i picia, a także obecność krwi w stolcu.

Biegunka podróżnych – jak zapobiec biegunce sekrecyjnej?

Ostra biegunka w trakcie podróży (potocznie zemsta faraona, klątwa faraona, zemsta Montezumy) może skutecznie uprzykrzyć zagraniczny wyjazd.

Warto przestrzegać kilku zasad higieny, aby uchronić się przed przykrymi dolegliwościami związanymi z biegunką sekrecyjną (wydzielniczą) spowodowaną m.in. zakażeniem układu pokarmowego wskutek spożycia skażonej drobnoustrojami żywności lub wody pitnej.

• Trzeba koniecznie pamiętać o myciu rąk przed jedzeniem i przygotowywaniem posiłków.
• Należy unikać napojów i jedzenia (szczególnie owoców i warzyw) z nieznanego źródła, na przykład kupowanych na przydrożnych straganach.
• Bardzo ważne, by pić wodę i napoje jedynie butelkowe, oryginalnie zamknięte.
• Dobrym pomysłem jest także obieranie warzyw i owoców ze skórki przed spożyciem.
• Warto unikać napojów z lodem, który często robiony jest z wody kranowej.
• Należy mieć świadomość, że potencjalnym źródłem zakażenia są również potrawy surowe, wędzone lub suszone na słońcu, zgłasza kupowane na targach czy bazarkach.

Aby uniknąć na urlopie bulgotania w brzuchu i wodnistej biegunki (rzadkiego stolca) dobrze jest również używać wody butelkowej podczas mycia zębów.

Czytaj również: Luźne stolce – jakie są przyczyny częstych, luźnych stolców?