Szpitalne zapalenie płuc (SZP) – przyczyny, leczenie, rokowanie

Szpitalne zapalenie płuc (SZP) – czym jest?

Szpitalne zapalenie płuc występuje z częstością 5–10 na 1000 osób hospitalizowanych. Około 20 proc. takich zakażeń szpitalnych dotyka pacjentów przebywających na oddziałach intensywnej opieki medycznej. Kryterium rozpoznania zapalenia płuc szpitalnego jest wystąpienie zakażenia po co najmniej 48 godzinach pobytu w szpitalu.

Wyróżnia się także respiratorowe zapalenie płuc (VAP) związane z mechaniczną wentylacją i pojawiające się co najmniej 48 godzin po rozpoczęciu wentylacji mechanicznej. Inny typ zapalenia płuc w szpitalu to HCAP, czyli szpitalne zapalenie płuc związane z kontaktem ze służbą zdrowia. Dotyczy ono chorych, którzy: przebywali w domu opieki lub w zakładzie opieki przewlekłej, w ciągu 30 dni poprzedzających aktualne zakażenie otrzymywali dożylnie antybiotyki lub chemioterapię, z innych powodów przebywali w stacjach dializ, na oddziałach szpitalnych lub są pensjonariuszami w domach opieki społecznej.

Czytaj również: Stridor – co to jest? Przyczyny, objawy i leczenie świstu krtaniowego

Szpitalne zapalenia płuc – przyczyny

Szpitalne zapalenie płuc rozwija się u osób hospitalizowanych, a zatem z osłabionym stanem zdrowia. Najważniejsze czynniki predysponujące do rozwoju tej choroby układu oddechowego to: podeszły wiek, długotrwała antybiotykoterapia, mechaniczne podrażnienie dróg oddechowych (rurki dotchawicze, sondy żywieniowe, mechaniczna wentylacja).

Wśród innych przyczyn zapalenia płuc związanego z pobytem w szpitalu wymienia się:

• choroby przewlekłe,
• niedożywienie,
• długotrwałą hospitalizację,
• zaburzenia połykania i częste zachłyśnięcia,
• otyłość,
• palenie tytoniu, alkoholizm.

Jakie bakterie powodują szpitalne zapalenie płuc? To zależy od czasu, jaki upłynął od przyjęcia do szpitala. Najczęściej w ciągu pierwszych czterech dni pobytu na oddziale za szpitalne zapalenie płuc czynnikami etiologicznymi zakażenia są drobnoustroje odpowiedzialne za chorobę także w środowisku pozaszpitalnym: Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Enterobacter, Proteus oraz Serratia. Natomiast od piątego dnia hospitalizacji dominują szczepy wielooporne, takie jak: Pseudomonas aeruginosa, lekooporne Escherichia coli oraz Staphylococcus aureus (MRSA).

Szpitalne zapalenie płuc – leczenie

Leczenie zapalenia płuc szpitalnego opiera się na antybiotykoterapii, a dobór leku zależy od szczepu bakterii, którego rozpoznanie opiera się na wykonaniu posiewu z BAL, czyli popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych. Najczęściej stosowane są antybiotyki na zapalenie płuc wymienione poniżej.

• W przypadku infekcji Streptococcus pneumoniae oraz Haemophilus influenzae stosowana jest amoksycylina lub ampicylina;
• Staphylococcus aureusMRSA leczony jest wankomycyną;
• Klebsiella pneumoniaeoraz Proteus leczone są natomiast cefuroksymem lub cefotaksymem.

Czytaj również: Woda w płucach – jakie są przyczyny, jak się pozbyć, czy jest wyleczalna, jakie są rokowania?

Zapalenie płuc szpitalne – kontrola leczenia i rokowanie

Monitorowanie leczenia szpitalnego zapalenia płuc powinno być ściśle monitorowane. Po 48–72 godzinach od rozpoczęcia terapii należy wykonać badanie morfologiczne, które wykazać powinno spadek leukocytozy (zwiększonych leukocytów we krwi), obniżenie gorączki i poprawa ogólnego stanu chorego. W razie braku poprawy należy powtórzyć badanie mikrobiologiczne.

Rozwój szpitalnego zapalenia płuc na wczesnym etapie hospitalizacji rokuje znacznie lepiej, gdyż zakażenie spowodowane jest drobnoustrojami stosunkowo dobrze odpowiadającymi na leczenie. Im później dojdzie do rozwoju zakażenia, tym rokowanie gorsze.