Urazy stawu łokciowego - przyczyny, objawy, leczenie

Staw łokciowy – budowa

Staw łokciowy, jak każdy inny staw, jest narażony na typowe urazy: zwichnięcia, złamania czy choroby stawowe oraz na specyficzne tylko dla tego stawu dolegliwości. Staw łokciowy jest stawem o bardzo skomplikowanej budowie, gdyż w jego obrębie, znajdują się trzy stawy otoczone jedną torebką: staw ramienno-łokciowy, ramienno-promieniowy oraz promieniowo-łokciowy bliższy.

Głównymi stabilizatorami są więzadła, które poddawane są dużym obciążeniom. Zaburzenie w obrębie którejś z powierzchni stawowych lub w elementach stabilizujących prowadzi do znacznych ograniczeń funkcji kończyny górnej, a w szczególności stawu łokciowego oraz ręki, co może utrudnić przyjmowanie pokarmów, wykonywanie czynności wokół głowy oraz trzymanie przedmiotów w ręce.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Przyczyny bólu stawu łokciowego

W okolicy stawu łokciowego może pojawić się wiele patologii, zarówno urazowych jak i nieurazowych. W grupie pierwszej znajdują się: złamania, zwichnięcia, zapalenia pourazowe i uszkodzenia tkanek miękkich. W grupie patologii nieurazowych możemy wyszczególnić:

• zwyrodnienia stawu łokciowego, czyli zmiany degeneracyjne powierzchni stawowych oraz okalających je tkanek, prowadzące do utraty sprawności stawu. Mogą być one sklasyfikowane jako pierwotne (o nieznanej przyczynie), lub wtórne np. pourazowe,
• zapalenie kaletek, które jest dolegliwością pojawiającą się najczęściej w wyniku przeciążeń z nadmiernym naciskiem powierzchni stawowych na siebie. Kaletka jest cieniutką przestrzenią zamkniętą błoną, wypełnioną płynem oraz pełni funkcję zmniejszającą tarcie struktur znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie. Jeśli dojdzie do podrażnienia kaletki, ulega ona pogrubieniu, produkuje więcej płynu, jest wrażliwsza na bodźce, co daje obrzęk stawu oraz dolegliwości bólowe,
• łokieć tenisisty, który jest najczęściej rozpoznawaną patologią stawu łokciowego. Przyczyną jest przeciążenie przyczepu mięśni prostowników nadgarstka, które jest wynikiem częstych ruchów palców i nadgarstka przy zgiętym stawie łokciowym np. podczas pisania na klawiaturze. Charakterystyczny jest ból i tkliwość po stronie bocznej łokcia oraz podczas zaciskania pięści,
• łokieć golfisty, analogicznie jak poprzedni, ale przyczyną jest stan zapalny mięśni zginaczy nadgarstka, których przyczep znajduje się po stronie wewnętrznej stawu łokciowego,
• zapalenie fałdów maziowych, które może być konsekwencją mikrourazów stawu łokciowego do którego dochodzi podczas mechanizmu wyprostnego na skutek aktywności sportowej lub zawodowej. Powoduje to „uszczypnięcia” fragmentu torebki stawowej przez schodzące się powierzchnie stawowe. Prowadzi to do podrażnienia tej okolicy, stanu zapalnego oraz bólu, a czasem nawet do zakleszczenia fałdu torebki,
• neuropatię, czyli uszkodzenia nerwu łokciowego, który przebiega w bruździe leżącej na powierzchni tylnej nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. Przebiega on tutaj bezpośrednio pod skórą i daje się łatwo wyczuć. Do podrażnienie nerwu dochodzi dość często, podczas urazów kości ramiennej i okolicy stawu łokciowego. Przy urazie tej okolicy odczuwa się ból i mrowienie, przebiegające po stronie przyśrodkowej przedramienia aż do palca małego.

Przeczytaj: Strzelające stawy – czy wymagają leczenia?

Ból po urazie stawu łokciowego

Istnieje również powikłanie pourazowe charakterystyczne dla stawu łokciowego. Do tej grupy należą:

• zwłóknienie stawu (artrofibroza). Dochodzi do niej w wyniku urazu i stanu zapalnego. Staw wygląda jak wypełniony nitkami porozciąganej gumy do żucia. W takim przypadku, żeby odzyskać pełny zakres ruchu, potrzebna jest interwencja chirurgiczna,
• ciała wolne w stawie, które są fragmentami złuszczonej chrząstki lub kości i znajdują się w przestrzeni stawowej. Mogą one blokować ruch pomiędzy powierzchniami stawowymi, dając uczucie zablokowanie stawu oraz ostry i strzelający ból. Jeśli problem pojawia się regularnie, może podrażniać staw i należy w takim przypadku usunąć wolne ciało chirurgicznie.

Objawy patologii stanu łokciowego

Pacjent, w zależności od siły i przyczyny urazu, początkowo unika pewnych ruchów. Pojawia się ból, stan zapalny i obrzęk. W przypadku przeciążeń mięśni pojawiają się bóle i tkliwość okolicy łokcia i problemy z zaciskaniem pięści oraz trzymanie przedmiotów w ręce. Jeśli dojdzie do uszkodzenia nerwu łokciowego występują objawy neurologiczne w postaci mrowienia i drętwienia, które mogą promieniować aż do palców oraz osłabienie siły mięśniowej.

Urazy stawu łokciowego – leczenie

W przypadku złamań i zwichnięć kieruje się pacjenta na ostry dyżur. Tam kwalifikuje się go na podstawie odpowiedniej diagnozy do zabiegu chirurgicznego lub unieruchomienia. Po takich urazach częstym powikłaniem jest ograniczenie ruchomości stawu, więc zaleca się rehabilitację. W przypadku dolegliwości nieurazowych zawsze warto udać się do lekarza po dokładną diagnozę i zalecenia dotyczące leczenia dolegliwości. Leczenie dolegliwości nieurazowych obejmuje:

• farmakoterapię, czyli podawanie leków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych. W przypadku zmian zwyrodnieniowych można przyjmować leki modyfikujące chrząstkę stawową zawierające siarczan glukozaminy lub kwas hialuronowy. Dzięki tym substancjom możliwe jest zahamowanie degradacji chrząstki stawowej, jej odbudowa i zmniejszenie dolegliwości bólowych,
• w okresie ostrym, kiedy jest stan zapalny zaleca się unikanie przeciążeń, odpoczynek oraz stosowanie pomocniczych urządzeń w postaci opaski uciskowej na staw, mającej działanie odciążające oraz przeciwbólowe,
• stosowanie zabiegów fizykoterapeutycznych zarówno w okresie ostrym jak i przewlekłym, które mają działanie przeciwbólowe oraz przeciwzapalne. Najlepsze efekty w leczeniu zmian urazowych osiągniemy stosując: pole magnetyczne, laseroterapię oraz ultradźwięki. Podczas stanu ostrego zaleca się stosowanie krioterapii w celu zmniejszenia obrzęku i ciepłoty chorej okolicy stawu,
• w przypadku łokcia tenisisty zastosowanie fali uderzeniowej, czyli terapii falą ultradźwiękową o wysokim natężeniu. Prowadzone badania na temat stosowania fali uderzeniowej w dolegliwościach tkanek miękkich wykazały poprawę metabolizmu chorej tkanki, zmniejszenie jej napięcia oraz redukcję bólu,
• wykonywanie ćwiczeń leczniczych. W początkowej fazie choroby najlepiej wykonywać z terapeutą delikatne ćwiczenia rozciągające oraz pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową. Dążymy do tego aby wszystkie ruchy w stawie były wykonane w pełnym zakresie ruchu. Systematyczne wykonywanie ćwiczeń wzmocni siłę mięśni stawu łokciowego oraz uelastyczni tkanki miękkie więc będą one bardziej odporne na ewentualne uszkodzenia,
• terapię manualną, która obejmuje techniki mobilizacji lub manipulacji mogące odblokować staw i przywrócić mu fizjologiczną biomechanikę. Po zastosowaniu odpowiedniej techniki dochodzi do zmniejszenia bólu, ustąpienia procesu zapalnego oraz poprawy ruchomości stawu,
• Kinesiotaping, czyli oklejaniu stawu specjalnymi plastrami o elastycznej strukturze, która umożliwia przepływ powietrza, rozciąga się tylko na długość i nie ogranicza ruchów. Plastry w odpowiedniej aplikacji mają działanie sensoryczne, odciążające oraz stabilizujące.