Dieta w zapaleniu wątroby – co można jeść przy chorej wątrobie?

Zapalenie wątroby – jakie są objawy chorej wątroby?

Zapalenie wątroby może być wywołane przez wiele różnych czynników. Najczęściej mamy do czynienia z wirusowym zapaleniem wątroby, choć przyczyną problemów może być także nieprawidłowa dieta czy narażenie na toksyny w tym leki i alkohol. Spotyka się też autoimmunologiczne zapalenie wątroby, które występuje, gdy układ odpornościowy atakuje własne komórki wątroby i próbuje je zwalczać. W przebiegu choroby powstają zmiany martwicze i zapalne narządu. Ostre zapalenie wątroby, które pojawia się w krótkim czasie od zakażenia i przebiega z silnymi objawami, jest najczęściej powodowane przez wirusa WZW typu A. Przewlekłe zapalenie wątroby to choroba, która trwa minimum 6 miesięcy. Mogą ją wywołać liczne wirusy WZW (B, C, D, E, G). Do przewlekłej postaci choroby zalicza się też autoimmunologiczne, toksyczne (najczęściej alkoholowe), bakteryjne i metaboliczne zapalenie wątroby. Objawy podobne do zapalenia daje także stłuszczenie wątroby.

Objawy zapalenia wątroby mogą się różnić w zależności od stanu ostrego lub przewlekłego, jednak do najczęstszych symptomów należą:

• żółtaczka,
• gorączka, objawy grypowe,
• powiększona wątroba, wrażenie bólu wątroby przy ucisku,
• tępy ból w prawym podżebrzu,
• uczucie pełności, niestrawność, ból brzucha,
• zmęczenie, osłabienie, senność.

W zapaleniu wątroby, podobnie jak w przypadku innych problemów z narządem, duże znaczenie ma odpowiedni sposób żywienia. Stosowanie prawidłowo skomponowanej diety przy zapaleniu wątroby może skutecznie przyspieszyć efekty leczenia farmakologicznego.

Dieta w zapaleniu wątroby – zasady diety wątrobowej

Dieta przy zapaleniu wątroby nie jest zależna od konkretnej jednostki chorobowej, która wywołała stan zapalny, ale od stanu narządu. W stanach, które nie zagrażają życiu osoby chorej, stosuje się łatwostrawną dietę na wątrobę z ograniczeniem tłuszczu, która ma na celu dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych, wyrównanie niedoborów pokarmowych i regenerację wątroby.

Osoby z zapaleniem wątroby często mają problem z brakiem łaknienia, uczuciem pełności i wzdęciami, dlatego dieta wątrobowa powinna być atrakcyjna, urozmaicona i uwzględniać zwyczaje żywieniowe chorego. Dieta przy chorej wątrobie musi uwzględniać zapotrzebowanie kaloryczne i obecną masę ciała pacjenta. Osoby z należną masą ciała powinny stosować jadłospis normokaloryczny, a osoby niedożywione – zwiększyć ilość kalorii w diecie. Dieta w zapaleniu wątroby uwzględnia zwiększone spożycie białka (chude mięso, ryby, chudy nabiał), które odgrywa istotną rolę w regeneracji wątroby. Stymuluje procesy odbudowy komórek, zmniejsza nacieczenia tłuszczowe miąższu wątroby i sprzyja uzupełnieniu niedoborów białek tkankowych.

U osób bez objawów żółtaczki nie należy ograniczać tłuszczów łatwostrawnych, natomiast w przeciwnym wypadku jego ilość trzeba zmniejszyć do 30–50 g na dobę. W diecie przy chorej wątrobie zalecane są tłucze roślinne (oliwa z oliwek, olej lniany, olej rzepakowy), a zrezygnować trzeba z tłuszczów zwierzęcych. Wskazane jest ograniczenie błonnika z grubych kasz, pieczywa razowego oraz warzyw i owoców ze względu na skłonność chorych do wzdęć i biegunek.

Posiłki w diecie wątrobowej podaje się 5–7 razy dziennie, w niewielkich objętościach i umiarkowanej temperaturze. Techniki kulinarne wskazane przy problemach z wątrobą to gotowanie, gotowanie na parze, duszenie i pieczenie bez tłuszczu. Należy unikać potraw smażonych, szczególnie w głębokim tłuszczu, panierowanych. Oleje należy dodawać na surowo do gotowej potrawy. W przypadku niedoborów wskazana jest suplementacja witamin A, K, C, z grupy B oraz wapnia, cynku i selenu.

Co można jeść przy zapaleniu wątroby?

W jadłospisie diety wątrobowej dozwolone jest jasne pieczywo, płatki owsiane, biały ryż, drobne kasze oraz drobny jasny makaron. Należy unikać pieczywa razowego, grubych kasz, pieczywa cukierniczego i słodyczy.

Przy zapaleniu wątroby można pić chude mleko, jogurt naturalny, kefir, maślankę, dozwolony jest także chudy twaróg. Dolegliwości nasilić może mleko tłuste, śmietana, serki do smarowania pieczywa, tłusty twaróg, ser topiony, feta, pleśniowy i ser żółty. Osobom z chorą wątrobą zaleca się spożywanie jednego jajka tygodniowo, jednak należy unikać jajek w postaci smażonej.

Jeżeli chodzi o mięsa, dieta w zapaleniu wątroby zakłada spożywanie drobiu bez skóry, cielęciny, chudej wołowiny, mięsa z królika, wędlin drobiowych, szynki bez widocznego tłuszczu oraz ryb (zarówno chudych, jak i tłustych). Nie zaleca się natomiast spożywania tłustej wołowiny i wieprzowiny, mięsa z gęsi, kaczki czy baraniny. Przeciwwskazane są tłuste wędliny, salami, pasztety, kiełbasy, parówki, mielonka czy konserwy mięsne. W diecie na wątrobę dozwolone są oleje roślinne oraz masło w ograniczonych ilościach, jednak należy wystrzegać się smalcu, słoniny i boczku.

Przy zapaleniu wątroby ograniczeniu ulega także spożywanie warzyw. Dozwolone są: marchew, kalafior, dynia, szpinak, kabaczek, fasolka szparagowa, młody zielony groszek w ograniczonych ilościach, gotowane, przecierane, drobno siekane, na surowo: zielona sałata, pomidory bez skórki. Zaszkodzić mogą natomiast warzywa kapustne, kapusta, brukselka, kalarepa, cebula, szczypior, papryka, ogórki, rzodkiewki, nasiona roślin strączkowych. Restrykcje dotyczą również owoców. Dieta przy chorej wątrobie dopuszcza jedzenie dojrzałych owoców bez skórki i pestek, jak również pieczonych bądź gotowanych jabłek, moreli i brzoskwiń, a także malin, porzeczek i czarnych jagód w postaci przecieru. Wyeliminować należy gruszki, śliwki, czereśnie, agrest, owoce suszone oraz orzechy.

Należy przyjmować niegazowaną wodę mineralną, słabą herbatę, kompoty owocowe, rozcieńczone soki owocowe i warzywne. Z kolei napoje takie jak kawa, mocna herbata, kako, napoje gazowane, typu cola i alkohol nie są zalecane.