Przebarwienia na skórze – rodzaje, objawy, jak leczyć

Przebarwienia barwnikowe

Zaburzenia barwnikowe skóry to zaburzenia, które polegają na zmianie zabarwienia naskórka. Zaburzenia barwnikowe na skórze związane są nierównomiernym gromadzeniem się naturalnego barwnika skóry – melaniny. To właśnie melanina decyduje o zabarwieniu naskórka.

Badania wykazują, że przebarwienia dotyczą ok. 90% populacji. Melanina produkowana jest w komórkach skóry melanocytach, znajdujących się w warstwie podstawnej skóry i stanowiących ok. 3% komórek naskórka. Przebarwienia powstające z nadmiaru melaniny nazywane są zaburzeniami hiperpigmentowymi. Na skutek niedoboru melaniny powstają zaburzenia hipopigmentowe.

W organizmie ludzkim melanina występuje pod postacią czarną: eumelanina i czerwoną: feomelanina. Eumelanina występuje u osób ciemnoskórych, zabezpiecza skórę przed szkodliwym działaniem promieni UV. Osoby o jasnej skórze posiadają większą ilość feomelaniny, opalają się słabiej i „na czerwono”, często ich skóra ulega poparzeniom słonecznym i bardziej są narażeni na uszkodzenia posłoneczne oraz niebezpieczeństwo zachorowania na nowotwory skóry.

Przeczytaj: Brązowe plamy na skórze – jakie mogą być przyczyny?

Melanina ma za zadanie chronić skórę przed destrukcyjnym działaniem promieniowania ultrafioletowego. Organizm poddany działaniu promieni słonecznych zwiększa aktywność przysadki mózgowej, powodując uwolnienie większej ilości melanotropiny MSH – hormonu pobudzającego melanocyty do wzmożonej produkcji melaniny i stworzenia opalenizny, która stanowi naturalny mechanizm obronny skóry. Ilość melaniny w skórze jest uwarunkowana przynależnością do danej rasy.

To też może Cię zainteresować: Jakie schorzenia wywołują plamy na skórze?

Dlaczego powstają przebarwienia na skórze?

Barwa skóry jest sprawą indywidualną, zależy od wielu czynników i jest wypadkową wpływu barwników: melaniny i innych jak np. hemoglobina, oksyhemoglobina, karoten, barwniki żółci, leków itp.

Na występowanie i intensywność przebarwień na skórze wpływają:

• zaburzenia w działaniu melanocytów i ich zwyrodnienia,
• nierównomierne gromadzenie się barwnika,
• czynniki mechaniczne,
• czynniki fizyczne (promieniowanie UV),
• stany pozapalne,
• przyjmowane leki,
• hormony (szczególnie estrogeny: ciąża, antykoncepcja hormonalna),
• schorzenia dające objawy widoczne na powierzchni skóry (np. wątroba, nerki).

Plamy na skórze

W dermatologii plamy na skórze określa się jako wykwit leżący na poziomie skóry. Plamy wyróżniają się jedynie barwą (a nie fakturą). Wśród plam barwnikowych rozróżnia się piegi i plamy café au lait.

Piegi to najczęstsze zaburzenie barwnikowe spowodowane nadmierną produkcją melaniny przez prawidłowe melanocyty. Są to małe, nieregularne, żółtawe lub brązowawe plamki występujące na odkrytych, górnych częściach ciała: twarz, ramiona, dekolt. Intensywność ich występowania zależy do nasłonecznienia.

Osoby mające piegi są bardziej narażone na występowanie niektórych nowotworów skóry. Występowanie piegów w dużej mierze uwarunkowane jest genetycznie. Najczęściej widoczne u ludzi o bladej cerze, a także u rudych.

Plamy koloru kawy z mlekiem (café au lait) to jasnobrązowe, okrągłe lub owalne, wraz z wiekiem mogą się powiększać. Dotyczą ok. 10% społeczeństwa. Zwykle są zmianą wrodzoną i niegroźną. Jedynie jeżeli występują w większych skupiskach, mogą wskazywać na obecność chorób.

Znamiona barwnikowe

Oprócz plan i przebarwień na skórze mogą pojawić się zmiany, które swoja faktura i strukturą odróżniać się będą od naskórka. Najczęściej są to znamiona barwnikowe. Znamię barwnikowe może być:

1. wrodzone: istnieje od momentu narodzin, stanowi problem kosmetyczny, może ulec zezłośliwieniu
2. nabyte: pojawiają się w dzieciństwie, występują w różnej ilości ale u każdego dorosłego człowieka, są mniej więcej wielkości ziarenka soczewicy. Mogą powiększać się lub zanikać.

Przebarwienia skóry – inne przyczyny

Ostuda

W przypadku plam na skórze, należy wspomnieć o ostudzie. Ostuda (melanodermia) to nieregularne, dobrze odgraniczone od otoczenia zmiany barwnikowe występujące w obrębie twarzy, często na czole i w okolicach ust głównie u kobiet. Przebarwienia te nasilają się w okresie intensywnej ekspozycji na światło słoneczne. Ciąża i przyjmowanie hormonów oraz niektórych leków może mieć wpływ na wystąpienie zmian.

Przebarwienia na skórze a wiek

Przebarwienia na skórze często występują wraz związane z wiekiem. Długotrwała ekspozycja na światło słoneczne powoduje tzw. fotostarzenie skóry objawiające się m. in. występowaniem plam, odbarwień i przebarwień na skórze. U osób starszych występują plamy soczewicowate. Są to liczne żółtawe lub brunatne o różnej wielkości i kształcie, które mogą zlewać się ze sobą. Obok plam soczewicowatych na skórze osób w podeszłym wieku występują płaskie barwnikowe brodawki łojotokowe i piegi oraz rogowacenie posłoneczne.

Przebarwienia i plamy na skórze innego pochodzenia

• Wiele pozostałości po chorobach dermatologicznych takich jak: trądzik, liszaj płaski, łuszczyca stanowią tzw. plamy barwnikowe.
• Przebarwienia mogą także powstawać jako konsekwencja urazów mechanicznych np. w miejscu ocierania części garderoby o skórę (biustonosz, pasek).
• Przebarwienia polekowe występują po lekach cytotoksycznych, przeciwmalarycznych, barbituranach oraz przy przyjmowaniu arsenu.
• Należy pamiętać także o odczynach fototoksycznych powodujących przebarwienia na skórze. Zmiany te wystąpić mogą po spożyciu leku lub kontakcie z rośliną blaszkowatą (koper, seler, pasternak, dziurawiec, arcydzięgiel) połączonym z ekspozycją na słońce.
• Przebarwienia współistnieją także z chorobami takimi jak: niedoczynność i nadczynność tarczycy, cukrzyca, niedoczynność nerek.