loader loader
  1. Start
  2. Choroby i objawy
  3. Układ pokarmowy
  4. Przewlekłe zaparcia – przyczyny, objawy, skutki i leczenie długotrwałych zaparć

Przewlekłe zaparcia – przyczyny, objawy, skutki i leczenie długotrwałych zaparć

Długotrwałe zaparcia są najczęściej wynikiem błędów dietetycznych i małej aktywności fizycznej. Bywa jednak, że przedłużające się zaparcia mogą wskazywać na obecność chorób jelit, odbytu, a nawet chorób endokrynologicznych i psychicznych. Leczenie zaparć czynnościowych warto rozpocząć od domowych sposobów, czyli zmiany diety, odpowiedniego nawadniania, stosowania ziół usprawniających pracę przewodu pokarmowego.

przewlekłe zaparcia
Depositphotos
  • 4.5
  • 170
  • 12
Spis treści

Jakie są przyczyny częstych zaparć?

Zaparcie definiuje się jako zbyt małą częstość wypróżnień (mniej niż 3 w tygodniu), oddawanie stolców twardych, a także sytuacji, kiedy defekacji towarzyszy wzmożony wysiłek. Przeciętnie zdrowa osoba powinna oddawać 1–2 stolce w ciągu doby lub 1 stolec co drugi dzień.

Przyczyny zaburzeń rytmu wypróżnień wynikają najczęściej z prowadzonego trybu życia (zaparcie czynnościowe). Z kolei częste, uciążliwe zaparcia mogą wskazywać na obecność chorób, nie tylko układu pokarmowego.

W przypadku przewlekłego zaparcia dochodzi do zwolnienia pasażu przez przewód pokarmowy, w szczególności przez okrężnicę. Jest to przyczyną nadmiernego odwodnienia mas kałowych, przez co stają się one twarde, co utrudnia ich przesuwanie. Powstrzymywanie się od defekacji także spowalnia pasaż jelitowy, co dodatkowo utrudnia wydalanie stolca.

Należy pamiętać, że picie niewystarczającej ilości płynów i dieta ubogoresztkowa (zawierająca zbyt małe ilości błonnika) także sprzyjają powstawaniu zaparć, błonnik ułatwia bowiem perystaltykę jelit (jest składnikiem pożywienia, który nie ulega trawieniu), a dobre nawodnienie wspomaga zmiękczanie mas kałowych.

Do przyczyn zaparcia zaliczamy także:

Dlaczego trzeba leczyć zaparcia? Jakie są skutki zaparć przewlekłych?

Należy pamiętać, iż przewlekle trwające zaparcia są nie tylko przyczyną dyskomfortu, ale mogą także sprzyjać rozwinięciu chorób jelita grubego. Należą do nich m.in. uchyłki jelita grubego. Są to patologiczne uwypuklenia ściany okrężnicy, które powstają na skutek nadmiernych skurczów okrężnicy i zwiększenia ciśnienia w jelicie (wynikają one m.in. z ubogoresztkowej diety).

W większości przypadków obecność uchyłków pozostaje bezobjawowa, jednak u niektórych chorych mogą wystąpić:

  • bóle brzucha,
  • nasilenie zaparć,
  • groźne powikłania w postaci perforacji uchyłka.

Długotrwałe zaparcia sprzyjają także powstawaniu szczeliny odbytu. Jest to bolesne pęknięcie błony śluzowej kanału odbytu, którego przyczyną jest m.in. oddawanie zbitych, twardych stolców, a także wstrzymywanie defekacji, które jest powodem zalegania mas kałowych w końcowym odcinku przewodu pokarmowego, co dodatkowo nasila ich odwodnienie.

W skrajnych przypadkach, gdy zaparcia trwają wiele dni, może dojść do wytworzenia tzw. kamieni kałowych, których przesuwanie przez ruchy perystaltyczne jest trudne lub niemożliwe. Doprowadzić to może do niedrożności przewodu pokarmowego i/lub perforacji, wymagających natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

Domowe sposoby – co na zaparcia pomoże najszybciej?

W związku z faktem, iż największy odsetek zaparć ma charakter czynnościowy (np. wynika z błędów w diecie), niezmiernie ważne jest postępowanie niefarmakologiczne. Skutecznym sposobem na walkę z zaparciami jest:

  • wprowadzenie diety bogatoresztkowej – zwiększenie ilości błonnika w diecie do około 30 g na dobę: spożywanie warzyw, owoców, otrębów pszennych, musli i ziół na zaparcia;
  • wypijanie płynów w ilości 2–3 l na dobę;
  • prowadzenie systematycznej aktywności fizycznej (ruch usprawnia pracę jelit);
  • dbałość o regularne wypróżnienia oraz unikanie zbyt długiego powstrzymywania się od defekacji;
  • odstawienie leków mogących być przyczyną zaparć (należy uprzednio zasięgnąć konsultacji lekarskiej).

Leki na zaparcia

Leczenie zaparć czynnościowych powinno być prowadzone doraźnie. Stosowanie żadnego z leków na zaparcia nie jest bowiem wolne od możliwych działań niepożądanych. Do najpopularniejszych substancji stosowanych w zaparciu należą:

  • leki zwiększające objętość stolca – nasiona babki płesznika,
  • leki osmotyczne – makrogole, laktuloza, czopki glicerolowe,
  • leki pobudzające perystaltykę – bisakodyl, antranoidy,
  • leki zmiękczające masy kałowe – parafina, dokuzan sodowy.

Leczenie farmakologiczne zaparć powinno być postępowaniem dodatkowym, gdy odpowiednio prowadzona dieta i zmiana stylu życia są niewystarczające (dotyczy to głównie zaparć czynnościowych). Niekiedy w walce z zaparciem konieczne może być krótko- lub długotrwałe skojarzenie dwóch leków z różnych grup.

Część chorych borykających się z problemem zaparć wymaga przewlekłej farmakoterapii, gdyż z uwagi na choroby współistniejące nie udaje się usunąć przyczyny zaparcia i/lub zwalczyć jej metodami niefarmakologicznymi.

Przewlekle zaparcia – kiedy iść do lekarza?

Gdy mimo zdrowego stylu życia i doraźnego stosowania leków przeczyszczających zaparcia mają charakter przewlekły, należy skonsultować się z lekarzem, aby jednoznacznie ustalić ich możliwą przyczynę. Dotyczy to także przypadków, gdy oprócz dyskomfortu, przedłużający się brak wypróżnienia:

Powyższe sytuacje mogą być sygnałem trwającej choroby organicznej, której zaparcie może być zarówno przyczyną, jak i skutkiem. Mimo iż zaparcia są dolegliwością często dotykającą pacjentów w populacji krajów wysokorozwiniętych, nie należy ich lekceważyć, zwłaszcza gdy mają charakter przewlekły i trudny do zwalczenia, a także gdy ich etiologia nie została jednoznacznie ustalona.

Zaparcia – video z ekspertem

Zdaniem eksperta

Bartosz Leśniowski - specjalista chorób wewnętrznych Bartosz Leśniowski specjalista chorób wewnętrznych

Zaparcia są jednym z najczęstszych problemów żołądkowo-jelitowych, które dotykają pacjentów. Przeważnie są one związane z nieprawidłową motoryką przewodu pokarmowego, ale mogą też być manifestacją innych chorób. Główną grupę pacjentów stanowią osoby w wieku podeszłym, ok. 70-80. roku życia oraz kobiety. Również niektóre leki mogą powodować zaparcia – np. leki przeciwbólowe, przeciwdepresyjne, przeciwskurczowe, przeczyszczające, doustne preparaty z żelazem i inne. Jest pewna grupa chorych, u której zaparcie może wystąpić jako niezależny objaw. W chorobach takich jak udar, choroba Parkinsona, chorobach metabolicznych (np. cukrzycy), chorobie tarczycy lub przytarczyc, a także tzw. schorzeniach tkanki łącznej, czyli chorobach reumatologicznych jak twardzina, amyloidoza czy toczeń.

Jeżeli chodzi o przyczyny powstawania zaparć mogą być one związane z przebytymi operacjami brzusznymi, czyli ze zrostami, a także z innymi patologiami jelita grubego, takimi jak nowotwór, zwężenie pooperacyjne, itd. Jeśli zaparcia są uporczywe, dołącza się do nich objaw w postaci zatrzymania gazów, silne bóle brzucha i gorączka, wymagana jest wtedy pilna konsultacja z lekarzem. Czasami wystarczające jest podniesienie ilości błonnika pokarmowego w diecie (ok. 50 g), czyli spożywanie pokarmów wysokobłonnikowych, takich jak: pieczywo wieloziarniste, otręby, warzywa i owoce, zwiększenie ilości wody przyjmowanej na dobę do ok. 2 l, a także ruch i wzmożony wysiłek fizycznego.

Bibliografia

 
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.


  1. „Diagnostyka obrazowa. Układ trawienny” red. naukowa Stanisław Leszczyński, Joanna Pilch-Kowalczyk, wyd. 2012 r.
Opublikowano: ; aktualizacja: 06.08.2016
Oceń:
4.5

Edyta Ćwiek-Rębowska

Lekarz

Lekarz stażysta w WSS im. M.Pirogowa w Łodzi, absolwentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. Aktywnie uczestniczy w pracach Koła Naukowego przy Klinice Kardiologii, a także przewodniczy działalności Koła Naukowego przy Klinice Pneumonologii i Alergologii. 

Komentarze i opinie (12)


zaparcia mogą być ogromnym problemem i ja przekonałam się o tym sama. Dokuczały mi strasznie i mega utrudniały codzienne funkcjonowanie. Koleżanka farmaceutka poleciła mi kiedys czopki musujące. Okazały się bardzo skuteczne. Działają szybko i pomagają regulować wypróznianie. Idealne

Jeżeli zaparcia sie nawracaja to warto włączyć w dietę siemie lniane.

potwierdzam, że sietnie działają czopki musujące. Mnie pomogły bardzo. Szybkie, bezpieczne i skuetczne

Pani doktor, jak pomoc osobie z nadczynnością przytarczyc guz i leczoną depresją? Leki wspomagające pracę wątroby nie pomagają, xenna też nie. Chory pije ok. 3 L wody, dieta bogata w błonnik, niskotluszczowa a zaparcia jak były, tak są -wyproznia się raz na tydzień
Czytaj nas w Google News

Może zainteresuje cię

Kreon Travix – na co działa? Wskazania, przeciwwskazania, skutki uboczne

 
Znamię kukurydzy – właściwości lecznicze, przeciwwskazania, na co pomaga?

 
Biopsja tarczycy – jak przebiega, wskazania, przeciwwskazania

 
Metakwalon – czym jest, jak działa, ile kosztuje, czy jest dostępny w Polsce?

 
Filofobia – co to? Przyczyny, objawy i leczenie lęku przed zakochaniem

 
Ganglion na stopie – przyczyny, objawy, leczenie

 
Czerniak oka – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, rokowania

 
Klebsiella pneumoniae – WHO ostrzega przed tą groźną bakterią

 
Więcej na temat problemów z układem pokarmowym