Powiększone węzły chłonne na szyi (limfadenopatia szyjna) to objaw wielu chorób. Przyczyną powiększonych węzłów chłonnych na szyi są najczęściej infekcje, choroby autoimmunologiczne oraz nowotwory złośliwe. Do kryteriów dodatkowych pozwalających ustalić, dlaczego węzły chłonne są powiększone, zalicza się bezbolesność lub ból węzłów chłonnych, ich twardość i ruchomość. Jak leczy się powiększone węzły chłonne szyjne?
Powiększone węzły chłonne na szyi (limfadenopatia szyjna) – co oznacza taka zmiana?
Spis treści
Powiększone węzły chłonne – limfadenopatia
Limfadenopatia to medyczne określenie stosowane w odniesieniu do powiększonych węzłów chłonnych (obrzęk węzłów chłonnych). W warunkach prawidłowych średnica tych struktur nie przekracza 2 cm, jednak rozmiar większości jest znacznie mniejszy. Rozmieszczenie węzłów chłonnych obejmuje całe ciało, jednak ręcznie badać można jedynie węzły chłonne szyjne, węzły chłonne pod pachami, węzły chłonne pachwinowe oraz nadobojczykowe.
Zasadniczo można wyróżnić trzy typy limfadenopatii szyjnej – są to:
- limfadenopatia miejscowa (zlokalizowana) – np. węzły szyjne są powiększone w wyniku zakażenia miejscowego,
- limfadenopatia uogólniona – np. powiększenie węzłów chłonnych to konsekwencja zakażenia ogólnoustrojowego,
- limfadenopatia dermatopatyczna – jako skutek współistniejących chorób skóry.
Przeczytaj też: Spuchnięte usta – jakie są przyczyny obrzęku warg?
Wziąwszy pod uwagę czas trwania limfadenopatii szyjnej wyróżniamy:
- limfadenopatię ostrą – węzły chłonne są powiększone do 2 tygodni,
- limfadenopatię podostrą – jeżeli czas ten wynosi od 2 do 6 tygodni,
- limfadenopatie przewlekłą – jeśli powiększone węzły chłonne nie powróciły do prawidłowych rozmiarów po upływie 6 tygodni.
To też może Cię zainteresować: Guzek na szyi – co może oznaczać?
Jakie są przyczyny powiększonych węzłów chłonnych na szyi?
Przyczyny powiększenia węzłów chłonnych są bardzo zróżnicowane. Zmiany w węzłach chłonnych może wywoływać zwykła infekcja, jednak objaw ten stanowi także potencjalny sygnał procesu nowotworowego. Zaobserwowane zgrubienie pod skórą należy zatem skonsultować z lekarzem. Może się bowiem okazać, że powiększony węzeł chłonny zwiastuje poważne problemy zdrowotne.
Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem
Powiększone węzły chłonne a infekcja
Węzły chłonne są miejscem namnażania się komórek układu odpornościowego (limfocytów), biorących udział w wykrywaniu i zwalczaniu patogenów. Jeżeli obecna jest infekcja, to węzły chłonne są powiększone na skutek znacznie większej niż w warunkach prawidłowych produkcji limfocytów.
To też może Cię zainteresować: Spuchnięte dziąsła – przyczyny, objawy, leczenie
Powiększenie węzłów chłonnych szyjnych może być wywołane przez zlokalizowane w obrębie zatok przynosowych, górnych dróg oddechowych lub gardła. Powiększone węzły chłonne u dziecka znacznie częściej są manifestacją istniejącego zakażenia w porównaniu do populacji dorosłych. Do najczęstszych patogenów powodujących limfadenopatię szyjną należą:
- wirusy – wirus Epsteina-Barr (wywołujący mononukleozę zakaźną), wirus opryszczki zwykłej, wirus różyczki, wirus HIV, adenowirusy, wirus odry;
- bakterie – gronkowce, paciorkowce, pałeczka tularemii, prątek gruźlicy, krętek blady, maczugowiec błonicy;
- grzyby – histoplazmoza, kokcydioidomikoza;
- chlamydie – ziarniniak weneryczny;
- pasożyty – toksoplazmoza, leiszmanioza;
- riketsje – dur zaroślowy.
Czytaj również: Pulsowanie w głowie – jakie są przyczyny uczucia pulsowania w głowie?
Powiększone węzły chłonne a zaburzenia immunologiczne
Szereg chorób reumatycznych, schorzeń autoimmunologicznych oraz zaburzeń układu odpornościowego może manifestować się poprzez powiększenie szyjnych węzłów chłonnych. Należy tutaj wymienić:
- toczeń rumieniowaty układowy,
- mieszaną chorobę tkanki łącznej,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- zespół Sjogrena,
- chorobę przeszczep przeciwko gospodarzowi,
- nadwrażliwość na niektóre leki.
Zobacz też: Globus histericus – co oznacza gula w gardle?
Powiększone węzły chłonne a nowotwory złośliwe
Niezwykle istotną z klinicznego punktu widzenia grupą chorób mogących być przyczyną powiększenia węzłów chłonnych na szyi są nowotwory złośliwe. Proces rozrostowy może być początkowo umiejscowiony w samych węzłach chłonnych lub też węzły chłonne mogą być lokalizacją przerzutów nowotworowych. Biorąc powyższe pod uwagę nowotwory złośliwe, możemy podzielić na:
- pierwotne – chłoniak Hodgkina, chłoniaki nieziarnicze, ostra białaczka limfoblastyczna, przewlekła białaczka limfocytowa, białaczka włochatokomórkowa, szpiczak mnogi z amyloidową;
- przerzutowe – rak nosogardła, rak krtani, rak gardła, rak jamy ustnej.
Czytaj również: Guzek pod pachą – jakie są przyczyny zgrubienia pod pachą?
Powiększone węzły chłonne a choroby endokrynologiczne
Spośród chorób układu dokrewnego, związanych z powiększeniem szyjnych węzłów chłonnych, na uwagę zasługują:
- nadczynność tarczycy,
- zapalenie tarczycy,
- niedoczynność nadnerczy.
Powiększone węzły chłonne a choroby spichrzeniowe
Niektóre choroby spichrzeniowe, związane z metabolizmem lipidów, mogą zajmować szyjne węzły chłonne – powiększone są one na skutek nagromadzenia się w nich makrofagów obładowanych złogami metabolitów przemiany tłuszczów. Szyjne węzły chłonne są zajęte typowo w przebiegu choroby Niemanna-Picka i choroby Gauchera.
Jakie są objawy powiększonych węzłów chłonnych?
Powiększone węzły chłonne szyi należy rozpatrywać pod kątem ich:
- struktury (spoistości) – twarde węzły chłonne mogą mieć etiologię nowotworową, natomiast miękka konsystencja węzłów chłonnych sugeruje etiologię zapalną (infekcyjną);
- bolesności podczas badania palpacyjnego – silny ból węzłów chłonnych przy dotyku jest typowy dla zakażenia, rzadko natomiast bolące węzły chłonne występują w przypadku procesów rozrostowych;
- ruchomość względem podłoża, tkanki podskórnej i skóry – jeśli podczas badania palpacyjnego przesuwalność powiększonych węzłów chłonnych jest ograniczona lub węzły chłonne się nie przesuwają w ogóle, prawdopodobna jest etiologia nowotworowa.
Szczególnie starannie należy diagnozować wszystkie przypadki, gdy pojawia się powiększony węzeł chłonny na szyi i objawy ogólnoustrojowe, takie jak przewlekła gorączka, znaczna utrata masy ciała w ciągu ostatnich 6 miesięcy oraz poty nocne, gdyż są one często spotykane w przebiegu chorób rozrostowych układu chłonnego i krwiotwórczego oraz innych nowotworach złośliwych.
Co robić, kiedy węzły chłonne są powiększone?
Jeśli wywiad i badanie fizykalne wskazują na łagodną przyczynę powiększenia węzłów chłonnych, zaleca się postępowanie wyczekujące przez 2–4 tygodnie. Pacjent powinien wcześniej zgłosić się do lekarza, jeśli węzły chłonne powiększają się w dalszym ciągu.
Antybiotyki znajdują zastosowanie tylko i wyłącznie, jeśli zachodzi podejrzenie infekcji bakteryjnej. Jeżeli doszło do zapalenia węzłów chłonnych, niezbędna może okazać się aspiracja, w celu wykonania posiewu, rzadziej resekcja chirurgiczna. Jeśli podejrzewa się, że powiększone węzły chłonne to rak, pomocna może okazać się biopsja węzła.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Wykłady z otolaryngologii” Kazimierz Niemczyk. Wyd. 2012 r.
- „Otorynolaryngologia kliniczna” Dariusz Jurkiewicz, Witold Szyfter. Wyd. 2014 r.
Opublikowano: 09.08.2017;
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Rafał Drobot
Lekarz
Absolwent Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz studiów podyplomowych Prawo w Ochronie Zdrowia na Uniwersytecie Śląskim. Doświadczenie zawodowe początkowo zdobywał w Oddziale Urologicznym WSZ w Koninie. Od 2017 roku związany z Oddziałem Urologii i Onkologii Urologicznej Centrum Uronefrologii MSS w Warszawie. Pracuje również w kilku poradniach urologicznych na terenie Warszawy. Członek Polskiego Towarzystwa Urologicznego oraz Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Biegle posługuje się językiem angielskim oraz francuskim.
98
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 14.01.2023