Papryka – właściwości zdrowotne, wartości odżywcze i witaminy

Papryka – co to jest?

Papryka to jednoroczna lub wieloletnia roślina z rodziny psiankowatych. Może być ostra, neutralna lub słodka. Występuje w różnych kształtach i kolorach. Pochodzi z terenów Ameryki Środkowej (z Meksyku i Gwatemali), a także z południowo-zachodnich rejonów Ameryki Północnej. Do Europy dotarła dwoma drogami – ze wschodu jako „pieprz turecki” oraz razem z wyprawą Kolumba – jako „pieprz indiański”. Przez wiele lat papryka nie była jednak traktowana jako żywność. Ceniono jej właściwości lecznicze, a dla naszych przodków stanowiła przede wszystkim roślinę ozdobną.

Na naszych stołach najczęściej gości papryka czerwona odmiany Bell, chociaż może być też żółta, pomarańczowa, brązowa czy zielona. Czy papryka czerwona jest zdrowa? Zdecydowanie tak. Jednak nie wolno zapominać o innych rodzajach papryki, które również zawierają cenne składniki odżywcze. Niestety, mimo że papryka ma liczne właściwości odżywcze i zdrowotne, to nie każdy może się cieszyć jej walorami. Powinni na nią uważać chorzy na reumatyzm, a także osoby z problemami żołądkowymi i jelitowymi.

Paprykę uprawiać można też samodzielnie, w swoim domu czy ogrodzie. Doskonale sprawdzi się tutaj papryczka chili, która z powodzeniem może rosnąć w doniczce, na balkonie. Nasiona papryki ostrej wysiewać można już w połowie lutego. Warto pamiętać, że jest ona mało odporna na mróz i niskie temperatury. Dlatego trzeba ją uprawiać w ciepłych i słonecznych miejscach, osłoniętych od wiatru.

Jakie właściwości mają pomidory?

Rodzaje papryk

Papryka ma wiele odmian. Ogólnie można ją podzielić na paprykę słodką i ostrą. Dodatkowo występuje ona w rozmaitych barwach i kształtach. I tak papryka może być kulista, walcowata lub szpiczasta. Istotnymi składnikami znajdującymi się w papryce są barwniki, to one nadają jej kolor, ale również odpowiadają za pewne właściwości zdrowotne. Związki te wykazują właściwości chroniące komórki przed wpływem stresu oksydacyjnego. Ze względu na kolor wyróżnić można paprykę białą, żółtą, pomarańczową, czerwoną, brązową, zieloną czy nawet fioletową.

Papryka czerwona zawiera przede wszystkim beta-karoten oraz utlenione karotenoidy – kapsantynę, kapsorubinę oraz kryptoksantynę. W przypadku papryki zielonej za jej kolor odpowiadają chlorofile oraz karotenoidy. Za kolor pomarańczowy – beta- i alfa-karoten, luteina oraz beta-kryptoksantyna. Z kolei papryka żółta zawiera głównie luteinę.

W kuchni zastosowanie znajduje zarówno papryka słodka, jak i ostra. Może być stosowana świeża, jak i pod postacią suszonej przyprawy, np. w płatkach lub w proszku. W przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym istotną rolę odgrywają przede wszystkim ostre odmiany papryki – chili. Charakteryzują się one wysoką zawartością kapsaicyny – alkaloidu o piekącym smaku. Cecha ta sprawia, że chili stosowane jest w kuchni jako przyprawa, która nadaje potrawom bardzo ostry smak. Z kolei w farmacji i kosmetyce związek ten wykorzystywany jest w preparatach rozgrzewających skórę i okoliczne tkanki.

Czy wiesz, jak jeść okrę?

Papryka – właściwości zdrowotne

Papryka wykazuje właściwości tonizujące, przeciwzapalne, antyseptyczne oraz przeciwnieżytowe. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego oraz poprawia apetyt. Znajdujące się w papryce związki stymulują krążenie krwi oraz poprawiają funkcjonowanie wątroby i układu trawiennego. Pomagają regulować ciśnienie krwi oraz chronić przed przedwczesnym zwapnieniem naczyń krwionośnych.

Papryka pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie, na funkcjonowanie układu nerwowego, a także na mięśnie oraz kości. Wykazuje delikatne działanie moczopędne, dzięki czemu wspomaga oczyszczanie organizmu. Dodatkowo papryka zielona ma właściwości poprawiające funkcjonowanie układu nerwowego oraz wykazuje działanie krwiotwórcze. Polecana jest chorym na anemię. Poprawia też samopoczucie.

Liczne badania dowodzą, że owoce papryki rocznej wykazują właściwości przeciwrodnikowe. Dzięki temu zapobiegają rozwojowi wielu chorób, między innymi nowotworów, chorób układu krążenia, zaćmy, cukrzycy, a także chorób Parkinsona i Alzheimera. Substancje przeciwutleniające zapobiegają także utlenianiu składników lipidowych znajdujących się w komórkach mózgowych, które są niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania.

Sprawdź też: Jaka dieta na lato?

Udowodniono także, że dzięki znajdującej się w papryce kapsaicynie oraz związkom pokrewnym warzywo to wykazuje właściwości bakteriobójcze. Dzięki właściwościom rozgrzewającym znajduje również zastosowanie przy produkcji plastrów oraz maści wspomagających leczenie bólów reumatycznych. Dodatkowo kapsaicyna niszczy komórki nowotworowe. Badania dowodzą, że związek ten wiąże się z komórkami nowotworowymi i je niszczy, ale jednocześnie nie oddziałuje negatywnie na zdrowe komórki.

Znajdująca się w papryczce chili kapsaicyna wykazuje korzystne właściwości w stosunku do wątroby. Może hamować postępowanie uszkodzeń tego narządu, a także zapobiega włóknieniu. Poza tym papryczka chili ma właściwości przeciwzakrzepowe, obniża poziom cholesterolu, zapobiega zatruciom pokarmowym, korzystnie wpływa na serce oraz wspomaga oczyszczanie dróg oddechowych. Ostre papryczki pomocne są w łagodzeniu bólów. Znajdują także zastosowanie w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów oraz łuszczycy.

Dowiedz się, co można zrobić z rukoli.

Papryka – wartości odżywcze

Papryka to bogactwo wartości odżywczych. Świeża, surowa papryka w większości składa się z wody (około 92 proc.). Resztę stanowią węglowodany, niewielkie ilości białka (około 1 g/100 g) oraz tłuszczów (około 2,1 g/100 g). Zawiera też pewne ilości błonnika pokarmowego (2 g/100 g). Papryka dostarcza do organizmu szereg witamin i minerałów, z czego na uwagę zasługują spore ilości witaminy C, beta-karotenu, witaminy B₁, B₃, B₆ i E, a także pewne ilości potasu, wapnia, żelaza, miedzi i kobaltu.

Poza tym papryka bogata jest w przeciwutleniacze, przede wszystkim w kapsantynę, wiolaksantynę, kwercetynę oraz luteolinę. Na szczególną uwagę zasługuje zwłaszcza wysoka zawartość luteiny, dzięki której papryka żółta ma właściwości chroniące wzrok. Badania dowodzą, że luteina oraz zeaksantyna kumulują się w soczewce i w plamce żółtej oraz chronią oczy przed promieniowaniem UV i przed negatywnym wpływem wolnych rodników. Papryka żółta to także doskonałe źródło witaminy E, która określana jest witaminą młodości, ponieważ opóźnia procesy starzenia.

Mimo że największą popularnością cieszy się papryka czerwona, a także zielona i żółta, to warto pamiętać, że papryka biała, pomarańczowa czy fioletowa również mają wiele cennych właściwości. Papryka biała to bardzo dobre źródło witaminy C, witamin z grupy B oraz kwasu foliowego. Papryka pomarańczowa ma właściwości podobne do papryki żółtej. Z kolei najmniej znana i trudno dostępna papryka fioletowa to bogate źródło potasu i flawonów, które wpływają korzystnie na pracę serca oraz układu krwionośnego.

Czytaj również: Plastry rozgrzewające – działanie, zastosowanie, środki ostrożności

Papryka – witaminy

Papryka jest doskonałym źródłem witaminy C. Ocenia się, że w zależności od odmiany w papryce może być od 70 do aż 400 mg witaminy C w 100 g. Jej zawartość uzależniona jest od wielu czynników, między innymi od odmiany papryki, pogody w okresie wegetacji, fazy dojrzałości owoców, a także od terminu zbioru. Badania pokazują, że największą zawartością witaminy C charakteryzuje się papryka czerwona, następnie zielona i pomarańczowa. Mniejszą zawartością tej witaminy charakteryzuje się papryka żółta.

Jednak wysoka zawartość witaminy C to nie wszystko. Warto podkreślić, że witamina ta, znajdująca się w papryce jest wyjątkowo odporna na negatywne działanie czynników utleniających. Ponadto papryka (szczególnie czerwona) bogata jest także w inne witaminy, składniki mineralne i substancje bioaktywne. Można w niej znaleźć witaminy z grupy B, szczególnie B₆, beta-karoten oraz znaczące ilości witaminy A – około 157 μg/100 g. Dzięki zawartości rutyny papryka czerwona ma właściwości wzmacniające kruche naczynka krwionośne. Jest to także dobre źródło kwasu foliowego. Dlatego czerwona papryka powinna znaleźć się w jadłospisie kobiet w ciąży oraz planujących powiększenie rodziny.

Papryka – kalorie

Papryka na odchudzanie to doskonały pomysł. Jest warzywem niskokalorycznym, ale jednocześnie dostarcza wielu cennych składników odżywczych. Jej kaloryczność uzależniona jest od odmiany – i tak, papryka słodka dostarcza 20–35 kcal/100 g, przy czym papryka czerwona w 100 g zawiera około 31 kcal, papryka żółta około 26 kcal, a zielona jedynie około 20 kalorii. Papryka chili jest nieco bardziej kaloryczna i zawiera 35–56 kcal/100 g.

Paprykę można spożywać w postaci surowej, ale również gotowaną, pieczoną czy marynowaną. Warto jednak dodać, że proces marynowania istotnie wpływa na skład chemiczny owoców papryki. W papryce marynowanej znajduje się mniej witaminy C, likopenu oraz beta-karotenu w porównaniu do papryki świeżej. Ile kalorii ma papryka konserwowa? Taka papryka również sprawdzi się na diecie. W 100 g zawiera jedynie około 30 kcal.

Papryka na odchudzanie

Papryka ma niewiele kalorii, a przy tym jest bogata w witaminy, składniki mineralne i inne substancje bioaktywne, dlatego polecana jest osobom na diecie. Jednak ze względu na właściwości hamujące łaknienie, to przede wszystkim ostre odmiany papryki zalecane są osobom chcącym zrzucić zbędne kilogramy. Papryczka chili, a także jalapeno czy habanero zawierają kapsaicynę, która przyspiesza tempo przemiany materii oraz spalanie kalorii. Kiedyś uważano, że aby osiągnąć ten efekt odchudzający, trzeba zjeść sporo takich ostrych papryczek. Jednak badania wskazują, że już nawet niewielkie ilości kapsaicyny mogą być pomocne w odchudzaniu.