Rabarbar – właściwości odżywcze i zdrowotne, zastosowanie, co zrobić z rabarbaru, kiedy rabarbar jest trujący?

Rabarbar ogrodowy – występowanie i charakterystyka

Rabarbar, zwany także rzewieniem, jest powszechnie znaną rośliną. W Polsce spotkać ją można przede wszystkim w przydomowych ogródkach, w których „króluje” głównie rabarbar ogrodowy.

Gatunek ten posiada charakterystyczne duże liście oraz czerwone łodygi. To właśnie te ostatnie wykorzystywane są w celach kulinarnych. Co więcej, ogonki liściowe rabarbaru zawierają wiele cennych związków o działaniu prozdrowotnym. Stanowią bogate źródło witamin A, E i C, a także kwasu foliowego oraz błonnika. Obecne są w nich również związki mineralne: żelazo, magnez, potas oraz wapń.

Warzywo, jakim jest rabarbar, obfituje ponadto w związki o działaniu antyoksydacyjnym, w tym antocyjany oraz flawonoidy, a także antrazwiązki, garbniki oraz liczne kwasy organiczne: kwas szczawiowy, kwas jabłkowy, cytrynowy czy bursztynowy. Dzięki ich obecności łodygi rabarbaru charakteryzują się cierpkim, kwaskowatym smakiem.

Prozdrowotne działanie rabarbaru

Bogaty skład i wartości odżywcze rabarbaru sprawiają, że uznaje się go za cenny element diety. Ponieważ warzywo to cechuje niska kaloryczność, dietetycy często zalecają, aby korzystać z niego w trakcie diet redukcyjnych oraz przy problemach z utrzymaniem właściwego poziomu cukru we krwi.

Poza tym zastosowanie rabarbaru jako surowca leczniczego w medycynie ludowej praktykowane jest od dawna. W celach prozdrowotnych wykorzystywać można zarówno rabarbar ogrodowy jak i rabarbar lekarski. Oba prezentują zbliżone właściwości. Łodygi rabarbaru działają przeciwutleniająco i przeciwzapalnie. Tradycyjnie uznaje się je za surowiec zielarski ogólnie tonizujący, moczopędny, estrogenny i „czyszczący krew”.

Poza ogonkami liściowymi, cenne działanie posiadają także korzenie rabarbaru, które wywierają efekt ściągający, żółciopędny, moczopędny, a w większych dawkach przeczyszczający.

Tradycyjnie wskazania do stosowania rabarbaru obejmują: biegunki i nieżyty żołądka (małe dawki, do 300 mg), zaparcia (większe dawki, powyżej 300 mg), objawy towarzyszące okresowi przekwitania. Dr Różański wskazuje ponadto, że wywary z rabarbaru mogą okazać się pomocne w przypadku osób borykających się z trądzikiem.

Czy spożywanie rabarbaru jest bezpieczne?

Ponieważ rzewień zawiera kwas szczawiowy, bardzo często pojawia się pytanie: czy rabarbar jest szkodliwy dla zdrowia? Wiadomo bowiem, że większe ilości szczawianów mogą sprzyjać tworzeniu kamieni nerkowych. Dotyczy to w szczególności osób chorujących na kamicę moczanową.

Poza tym wysokie spożycie kwasu szczawiowego nie jest wskazane w przypadku pacjentów cierpiących na dnę moczanową, reumatyzm oraz choroby zapalne jelit.

Sięgając po rabarbar, warto pamiętać, że szczawiany tworzą w ustroju kompleksy z jonami wapnia, wskutek czego zbyt duże spożycie surowca może skutkować niedoborami tego pierwiastka.

Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinny ograniczyć jego ilości w diecie, głównie z uwagi na możliwe działanie przeczyszczające.

Czy zatem rabarbar bywa trujący? Duże dawki kwasu szczawiowego rzeczywiście mogą powodować zatrucie. Dotyczy to w szczególności jednak liści rabarbaru, które kumulują największe ilości tego związku. Ich spożycie może skutkować objawami takimi jak: bóle brzucha, biegunka, wymioty.

Co zrobić z rabarbaru?

Ponieważ rabarbar posiada cierpki smak, najlepiej sprawdza się w połączeniu z cukrem. Dlatego też wykorzystuje się go najczęściej w cukiernictwie, jako składnik słodkich wypieków.

Ciasto z rabarbarem pieczemy zwykle w porze letniej, kiedy występuje sezon na to warzywo. W upalne dni doskonale sprawdza się ponadto kompot rabarbarowy, który znakomicie gasi pragnienie i działa orzeźwiająco.

Zarówno do przygotowania ciasta jak i kompotu wykorzystuje się ogonki liściowe, z pominięciem liści. Przepisy na wypieki z rabarbarem są zwykle bardzo proste. Najczęściej to ciasto drożdżowe z kruszonką, cukrem pudrem lub cynamonem.

Odpowiedzmy zatem jeszcze na pytanie: czy można jeść surowy rabarbar? Jak najbardziej tak. Jeśli przeszkadza nam kwaśny smak rabarbaru, wystarczy obtoczyć łodygi w cukrze. Wiele osób spożywa je właśnie w taki sposób.

Przepis na ciasto z rabarbarem

Składniki:

• 180 g jogurtu naturalnego;
• 3 szklanki mąki pszennej;
• 1 szklanka cukru;
• 1 cukier waniliowy;
• 3 jajka;
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia;
• 1 szklanka oleju;
• 400-600 g łodyg rabarbaru.

Wykonanie:

Do miski wlewamy jogurt, dodajemy mąkę, cukier, cukier waniliowy, jajka, olej i proszek do pieczenia. Całość mieszamy łyżką do połączenia się składników. Następnie przelewamy ciasto do przygotowanej wcześniej, wyłożonej papierem blaszki (20x30 cm) i układamy na górze rabarbar. Na koniec posypujemy ciasto kruszonką, po czym wstawiamy do nagrzanego piekarnika i pieczemy w temperaturze 180 stopni Celsjusza przez ok 45-50 minut (do suchego patyczka). Jeśli zależy nam na słodkim smaku, ciasto można dodatkowo posypać cukrem pudrem. Kruchy spód ciasta z rabarbaru doskonale będzie komponował się z lodami waniliowymi.