Persymona (owoc kaki) – właściwości, wartości odżywcze, zastosowanie w kuchni

Persymona – kraj pochodzenia, uprawa w Polsce

Persymona (Diospyros kaki, inaczej owoc kaki sharon, jabłko orientu, chińska śliwka) to owoc drzewa Hurma, czyli hebanowca wschodniego wyglądem przypominającego karłowatą jabłoń. Krajem pochodzenia persymony są Chiny i Japonia, ale można ją spotkać też w Europie (część śródziemnomorska). Uprawa kaki jest praktykowana we Włoszech, Hiszpanii, Grecji, Brazylii, ale też w Izraelu i Azji południowej. Japończycy owoc sharon uznają za symbol życia i przetrwania. Związane jest to z tym, iż tylko Hurma przetrwały wybuch jądrowy w Nagasaki (1945r.).

Persymona w Polsce także może być uprawiana, jeżeli zostanie posadzona w warunkach bezwietrznych i o dużym nasłonecznieniu. Drzewo, oprócz tego, że daje pyszne owoce, jest także rośliną ozdobną. Persymona w doniczce może więc być ozdobą balkonu czy tarasu.

Jak wygląda persymona i jak smakuje?

Drzewo persymona owocuje od sierpnia do końca października i, w zależności od odmiany, wydaje owoce o różnych kształtach: kuliste, sercowate czy też spłaszczone. Owoce kaki różnią się też pod względem wielkości (1,5–9 cm) i barwy (kolor owocu persymony może być pomarańczowy, czerwony lub żółty). Sharony kształtem przypominają pomidora. Występuje w dwóch rodzajach:

• z dużą ilością taniny i 8 jadalnymi pestkami,
• z niską zawartością taniny i pestek.

Pierwsze z nich można długo przechowywać, natomiast drugie – mniej trwałe – po zbiorach dostarczane się do sklepów. Ten egzotyczny dojrzały owoc – persymona ma galaretowaty, jędrny miąższ. Smak owoców kaki jest ciekawy, porównać go można do smaku słodkich śliwek. Owoc kaki po spodniej stronie posiada cztery listki.

Persymona – wartości odżywcze

Owoce kaki zawierają witaminy A, C, E, K, witaminy z grupy B oraz wiele składników mineralnych: żelazo, fosfor, potas, wapń, sód, cynk, magnez. Obecne są też w nich karotenoidy (likopen, zeaksantyna, luteina), polifenole, cukry proste (fruktoza, glukoza i sacharoza) i kwasy organiczne (min. kwas foliowy, p-kumarynowy). Owoc kaki jest także dobrym źródłem błonnika pokarmowego (3,6 g/100g). Kaloryczność persymony wynosi 73 kcal w 100 g owocu. Mały owoc kaki waży ok. 168 g i ma 118 kcal, zaś średniej wielkości persymona (ok. 260 g) zawiera ok. 180 kcal. Skład energetyczny owoców kaki to:

• węglowodany – ok. 97 proc.,
• białko – 3 proc.,
• tłuszcz – śladowe ilości.

Persymona to owoc, którego indeks glikemiczny wynosi IG=50.

Persymona – właściwości

Kaki, dzięki zawartości substancji aktywnych biologicznie, wykazuje działanie przeciwutleniające i przeciwnowotworowe. Wyniki badań dowodzą, że owoce persymony w diecie pacjentów z białaczką mogą hamować wzrost komórek nowotworowych.

Witaminy w owocu kaki wzmacniają układ immunologiczny i spowalniają procesy starzenia się organizmu. Wysoka zawartość antyoksydantów i błonnika pokarmowego korzystnie wpływa na układ krwionośny, m. in. wpływa na regulację gospodarki lipidowej organizmu (zmniejszanie stężenia cholesterolu całkowitego i LDL). Związki i składniki mineralne znajdujące się w składzie owocu kaki regulują również stężenie trójglicerydów we krwi.

Owoce persymony zaleca się osobom borykającym się z anemią, gdyż zwiększają przyswajalność żelaza, a także przy przewlekłym stresie, ponieważ wpływają na poprawę pracy układu nerwowego.

Dzięki zawartości karotenoidów owoc kaki działa pozytywnie na funkcjonowanie narządu wzroku, poprawiając widzenie o zmierzchu, zapobiegając zwyrodnieniom plamki żółtej, a także chroniąc przed zaćmą. Włączenie do diety kaki korzystnie wpływa też na urodę – wzmacnia i odżywia skórę, włosy i paznokcie.

Medycyna chińska wykorzystuje również liście kaki, np. w formie naparu (obniżanie ciśnienia krwi i zmniejszanie jej krzepliwości).

Jak jeść kaki, czyli persymona w kuchni

Persymonę można spożywać w postaci świeżej, suszonej lub gotowanej. Przed spożyciem owoce należy umyć i oderwać listki. Persymonę można jeść ze skórą, jeśli jest ona wystarczająco miękka (oczywiście po oczyszczeniu), choć obrany owoc także dobrze smakuje –wystarczy go przekroić na pół i jeść łyżeczką. Kaki nie ma gniazd nasiennych i pestek.

Smak dojrzałej persymony jest bardzo słodki, więc może ona stanowić ciekawy dodatek do wielu dań. Suszone owoce kaki nadają się do ciast, puddingów, sałatek lub jako przekąska. Koktajl z persymony z dodatkiem innych owoców to doskonały pomysł na deser czy drugie śniadanie. Owoce dobrze smakują również z serami, np. fetą. Nadają się także na konfitury czy musy. Przepisy w persymoną łatwo odnaleźć na stronach internetowych czy blogach.

Jak przechowywać owoc kaki?

Persymona w Polsce jest coraz bardziej popularna i bardziej dostępna. Cena kaki waha się od 1 do 3 zł za sztukę. Dojrzałe owoce przechowuje się w lodówce, by zapobiec psuciu i gniciu. Owoce twarde, niedojrzałe przechowujemy w ciepłym miejscu, by dojrzały i nadawały się do spożycia.

Przy zakupie persymony należy dokładnie ją obejrzeć, by wybrać owoc zdrowy, bez czarnych plamek i przebarwień. Skórka persymony powinna być gładka i błyszcząca, a listki zielone.

Czy owoc kaki jest szkodliwy?

Kaki to owoce, w których zawartość cukru jest wysoka. Dlatego też osoby z cukrzycą persymonę powinny spożywać je ostrożnie. Persymona dla niemowlaka i osób z alergiami nie jest wskazana.

Persymona dla dzieci i kobiet w ciąży stanowi cenne źródło witamin i minerałów, warto więc włączyć ją do diety. Należy jednak pamiętać, iż nie powinno się spożywać niedojrzałych owoców, gdyż może to doprowadzić do dolegliwości żołądkowych. Na dodatek persymona niedojrzała jest cierpka i twarda.