Mleko ryżowe – właściwości, przepis, z czym podawać, czy jest zdrowe?

Mleko ryżowe – właściwości

Mleko ryżowe jest mlekiem hipoalergicznym. Mogą go spożywać osoby z alergią na białko mleka krowiego, nietolerancją laktozy, a także osoby z wieloma innymi alergiami, np. alergią na orzechy czy soję. Idealnie sprawdzi się również u osób, które ze względów etycznych rezygnują z produktów pochodzenia zwierzęcego.

Niestety, spośród innych napojów roślinnych, mleko ryżowe jest również największym źródłem nieorganicznego arsenu, co niesie za sobą skutki uboczne i przeciwwskazrania. Arsen występuje w przyrodzie pod postacią związków organicznych i nieorganicznych. Biodostępność arsenu w postaci nieorganicznej jest lepsza – jest on bardziej przyswajalny przez organizm człowieka i przez co bardziej niebezpieczny.

Szacuje się, że zawartość arsenu nieorganicznego w ryżu wynosi od 0,1 do 0,4 mg/ kg suchej masy. Z kolei jego zawartość w jęczmieniu i pszenicy waha się w granicach od 0,03 do 0,08 mg/kg suchej masy produktu, a w innych zbożach jest praktycznie niewykrywalna. Zawartość arsenu w ryżu jest zmienna i uzależniona od gleby oraz gatunku ryżu oraz sposobu jego przetwarzania. Dodatkowo na zawartość arsenu w przetworzonym produkcie wpływa jakość wody, która może być skażona omawianym związkiem. Największą ilość nieorganicznego arsenu zawierają otręby ryżowe.

Mleko ryżowe – przepis

Mleko ryżowe można przygotować samodzielnie w domu. Najlepiej użyć białego, polerowanego ryżu, który będzie zawierał mniej arsenu w porównaniu do otrąb ryżowych. Domowe mleko ryżowe można przygotować w następujący sposób:

• szklankę ryżu zalać wodą w taki sposób, aby pokryła cały produkt, a następnie odstawić na około 10–12 godzin;
• po tym czasie do ryżu dodać 2–3 szklanki wody i dokładnie miksować przy pomocy blendera kielichowego;
• powstały napój przelać przez gazę do czystej miski/ słoika lub szklanej butelki;
• do napoju można dodać odrobinę miodu i soli do smaku.

Do czego wykorzystać napój ryżowy? Można go użyć do przyrządzania koktajli, ciast czy deserów przygotowując np. czekoladowy budyń. Potrzebne do tego będą następujące składniki:

• 1,5 szklanki mleka ryżowego,
• 1,5 łyżki skrobi ziemniaczanej,
• 2–3 łyżeczki kakao,
• 3–4 łyżeczki erytrytolu /ksylitolu,
• płatki migdałowe do posypania budyniu.

Niestety mleko ryżowe przygotowane w domowych warunkach nie będzie zawierało wapnia w przeciwieństwie do komercyjnych marek mleka ryżowego, które są fortyfikowane (wzbogacane) w ten składnik mineralny.

Mleko ryżowe – kalorie i wartości odżywcze

Szklanka (250 ml) niesłodzonego mleka ryżowego fortyfikowanego wapniem dostarcza:

• 113 kcal,
• 22 g węglowodanów,
• 2,4 g tłuszczu
• 0,7 g białka,
• 0,7 g błonnika pokarmowego,
• 280 mg wapnia,
• 26,4 mg magnezu.

Mleko ryżowe charakteryzuje się również wysokim indeksem glikemicznym, dlatego nie jest najlepszym produktem dla osób z cukrzycą. Dodatkowo zawiera znikomą ilość białka. W związku z tym stosując mleko ryżowe zamiast mleka krowiego należy pamiętać o uzupełnieniu tego makroskładnika z innych źródeł pożywienia.

Mleko ryżowe dla dzieci

Ze względu na zawartość arsenu, szczególną ostrożność należy zachować stosując napoje ryżowe u dzieci. Nadmierne spożycie arsenu nieorganicznego uszkadza DNA oraz zwiększa ryzyko nowotworów. Dodatkowo zbyt duże dawki arsenu nieorganicznego mogą powodować zaburzenia funkcji układu:

• pokarmowego,
• oddechowego,
• neurologicznego,
• sercowo-naczyniowego,

a także zaburzać prawidłowy rozwój. Na chwilę obecną nie określono minimalnego bezpiecznego poziomu spożycia arsenu nieorganicznego, dlatego według UK Standard Agency nie powinno się podawać mleka ryżowego dzieciom do 5 roku życia. Dodatkowo Komitet ds. Żywienia Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia w Pediatrii (ESPGHAN) w oświadczeniu z 2015 roku zaleca, aby spożycie nieorganicznego arsenu wśród niemowląt i małych dzieci było najniższe jak to tylko możliwe, a jego zawartość w produktach dla tej grupy wiekowej została uregulowana prawnie.

Dodatkowe zalecenia ESPGHAN informują, że nie powinno stosować się napoi ryżowych u niemowląt i małych dzieci. Zmniejszanie ryzyka spożycia arsenu z żywnością może być zredukowane poprzez stosowanie innych rodzajów zbóż, np. kukurydzy, pszenicy, jęczmienia czy owsa.

Mleko ryżowe – cena i gdzie kupić?

Mleko ryżowe o pojemności 200 ml kosztuje około 3 zł, z kolei większe opakowania zawierające 1 litr napoju to koszt rzędu 6,5–10 zł. Obecnie mleko ryżowe jest ogólnodostępne i nie ma problemów z jego zakupem. Można dostać go w supermarketach, sklepach ze zdrową żywnością, małych marketach, sklepach internetowych, platformach transakcyjnych online, a nawet w małych osiedlowych sklepikach.

Reasumując, mleko ryżowe ma zarówno zalety, jak i wady. Pozytywy mleka ryżowego są następujące:

• spośród wszystkich napoi roślinnych alergizuje najmniej,
• fortyfikowany napój jest źródłem wapnia oraz witaminy D,
• jest naturalnie słodsze od pozostałych napoi roślinnych.

Z kolei do minusów można zaliczyć:

• dużą zawartość węglowodanów i wysoki indeks glikemiczny,
• małą zawartość białka,
• dużą zawartość arsenu, głównie w postaci nieorganicznej.