Mleko kozie – właściwości, skład, wartości odżywcze i zastosowanie

Mleko kozie – wartości odżywcze

Mleko kozie skład ma zbliżony do mleka krowiego. Również ich wartość energetyczna jest bardzo podobna. Mleko kozie kalorie dostarcza na poziomie 69–84 kcal na 100 ml. Pomiędzy tymi dwoma napojami występują jednak pewne różnice. Dotyczą one głównie składu jakościowego oraz strawności białka i tłuszczy. Proteiny w mleku krowim i kozim są prawie identyczne. Różni je jednak udział poszczególnych frakcji. W przypadku napoju pochodzenia koziego notuje się większą zawartość beta kazeiny, a niższą alfa kazeiny, która uważana jest za jedno z najbardziej alergennych białek. Dodatkowo proteiny mleka koziego są łatwiej strawialne. Stopień hydrolizy (czyli w tym wypadku możliwość rozłożenia na najmniejsze cząsteczki zwane aminokwasami) wynosi 96 proc. dla kazeiny mleka kóz i 76–90 proc. w przypadku mleka krowiego.

Warto również wiedzieć, że wydzielina gruczołów mlecznych kozy posiada większą zawartość 6 niezbędnych, bo niewytwarzanych przez organizm człowieka aminokwasów (małych „cegiełek” budujących białka), takich jak np. walina, lizyna czy izoleucyna. Charakteryzuje się także wyższą koncentracją tauryny, która jest niezbędna dla stabilizacji błon komórkowych, kształtowania się układu nerwowego czy wytwarzania soli kwasów żółciowych.

Mleko kozie zawartość tłuszczu ma na poziomie od 2,5 do 7,1 proc. Wpływ na to ma wiele czynników, takich jak np. rasa zwierząt czy okres laktacji. Składnik ten jest znacznie lepiej i szybciej trawiony przez organizm człowieka niż tłuszcz obecny w mleku krowim. Oba napoje różnią się również pod kątem udziału i koncentracji poszczególnych kwasów tłuszczowych.

Do charakterystycznych cech mleka koziego zalicza się stosunkowo duży udział krótko- i średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Z punktu widzenia profilaktyki chorób ważna jest obecność w tym napoju jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas oleinowy. Laktoza w mleku kozim stanowi główny węglowodan. Choć jest jej mniej niż w mleku krowim, nie można traktować tego napoju jako alternatywy dla pacjentów z nietolerancją cukru mlecznego. Warto również wspomnieć, że mleko kozie posiada wysoką koncentrację oligosacharydów, które stymulują wzrost korzystnych bifidobakterii. Jest także źródłem:

• potasu, chloru, wapnia, fosforu;
• manganu, cynku, żelaza, miedzi, selenu;
• witamin z grupy B (szczególnie niacyny), witaminy A, D.

Należy tutaj zaznaczyć jednak, że w porównaniu do mleka krowiego, mleko kozie charakteryzuje się znacznie niższą zawartością kwasu foliowego i witaminy B₁₂.

Jakie mleko jest zdrowsze – krowie czy roślinne?

Alergia na białka mleka krowiego a mleko kozie

Na pytanie, czy mleko kozie uczula, można odpowiedzieć: zdecydowanie tak. Mleko kozie dla alergika (ze stwierdzoną alergią na BMK) nie będzie więc dobrym produktem. Podobnie jak mleko krowie zawiera bowiem białka serwatkowe oraz kazeinę, które mogą powodować nieprawidłowe reakcje ze strony układu odpornościowego człowieka. Choć teoretycznie mleko kozie jest mniej alergenne, m.in. ze względu na pewne różnice w zawartości poszczególnych frakcji kazeiny, to ciągle u wielu pacjentów ze skazą białkową powoduje ono występowanie reakcji alergicznych.

Z tego powodu nie zaleca się stosowania tego napoju u pacjentów ze zdiagnozowaną alergią na białka mleka krowiego. Należy równocześnie przypomnieć, że skaza białkowa nie powinna być mylona z zjawiskiem nietolerancji cukru mlecznego. Nie zmienia to faktu, że na pytanie, czy mleko kozie ma laktozę, należy odpowiedzieć twierdząco. Dlatego nie zaleca się go podawać nie tylko alergikom, ale także osobom z nietolerancją tego cukru.

Co jeść przy nietolerancji laktozy?

Mleko kozie dla dzieci

Ze względu na wiele korzystnych cech, takich jak wysoka strawność białek i tłuszczy, obecność dużej ilości tauryny czy stymulujących wzrost prawidłowej flory jelita oligosacharydów uznano, że mleko kozie może być dobrą alternatywą dla mleka krowiego w przypadku dzieci. Należy tutaj jednak zaznaczyć, że nie powinno się podawać go pacjentom ze zdiagnozowaną alergią na BMK.

W przypadku najmłodszych, czyli noworodków i niemowląt do 6. miesiąca życia dozwolone jest użycie tego produktu tylko po odpowiednich modyfikacjach. Mleko kozie modyfikowane dla niemowląt jest dostępne m.in. w Korei, Australii, Niemczech czy Nowej Zelandii. Badania wykazały prawidłowy wzrost i rozwój dzieci żywionych od urodzenia mlekiem początkowym modyfikowanym tego typu. Mleko kozie dla niemowląt w postaci niezmodyfikowanej jest zabronione. Podawanie go może prowadzić do poważnych zaburzeń metabolicznych zagrażających życiu. Dodatkowo surowy napój jest potencjalnym rezerwuarem zakażeń, takich jak choćby bruceloza i toksoplazmoza.

W przypadku dzieci, u których nie występuje alergia na BMK, produkty z mleka koziego można wprowadzać według wytycznych dotyczących pokarmów zawierających mleko krowie. Ich niewielka ilość podawana może być już po pierwszym półroczu życia dziecka. Powinny one jednak występować głównie jako dodatek do dań. Niemodyfikowane mleko czy to kozy, czy krowy nie powinno zastępować mleka matki ani mleka modyfikowanego w okresie niemowlęctwa.

Dowiedz się, jak ważne jest mleko w diecie.

Mleko kozie – przepisy

Mleko kozie do kawy, jogurt kozi czy ser kozi mogą stanowić ciekawą alternatywę smakową dla produktów mlecznych pochodzących od krów. Warto jednak pamiętać, że charakteryzują się one specyficznym, nie zawsze akceptowanym smakiem i zapachem. Wykorzystać można je w poniższych przepisach.

Sałatka z serem kozim

Składniki:

• 150 g świeżego, młodego szpinaku,
• 100 g orzechów włoskich,
• 200 g winogron czerwonych bezpestkowych,
• 300 g koziego sera,
• natka pietruszki,
• sok z połowy cytryny,
• 7 łyżek oliwy,
• sól i pieprz.

Szpinak, natkę i winogrona umyj i osusz. Natkę posiekaj drobno. Szpinak wymieszaj z natką, pokrojonymi na połówki winogronami i pokruszonymi orzechami. Oliwę wymieszaj z sokiem z cytryny i przyprawami. Zalej sałatkę i odstaw na kilka minut w chłodne miejsce, by się „przegryzła”.

Zupa krem z selera i mleka koziego

Składniki:

• 500 g selera,
• 2 ziemniaki,
• duża cebula,
• litr bulionu warzywnego,
• szklanka mleka koziego,
• ząbek czosnku,
• szczypta gałki muszkatołowej,
• olej rzepakowy,
• grzanki z orkiszowego pieczywa,
• płatki migdałów,
• szczypiorek,
• sól.

Seler i ziemniaki umyj, obierz i pokrój w kostkę. Cebulę pokrój w kostkę, a czosnek posiekaj. W garnku o grubym dnie podgrzej oliwę i zarumień na niej seler, ziemniaki, cebulę i czosnek. Całość zalej bulionem oraz mlekiem i gotuj około 25 minut na małym ogniu. Następnie zblenduj na krem. Podawaj z grzankami, szczypiorkiem i prażonymi płatkami migdałów.

Kozie mleko – właściwości kosmetyczne

Mleko kozie właściwości swe zawdzięcza zawartości m.in. niektórych kwasów tłuszczowych, białek, w tym tych o działaniu antybakteryjnym, czy innych ważnych składników bioaktywnych. Jego zastosowanie w kosmetyce znane jest od tysięcy lat. Najstarsze wzmianki donoszą o kąpielach w mleku kozim, które miały zapewniać wieczną młodość i piękno skóry. Kosmetyki z jego dodatkiem mają za zadanie odżywiać i regenerować naskórek. Polecane są szczególnie do cery suchej. Można stosować je także na włosy.