Maniok jadalny – właściwości, wartości odżywcze, gotowanie

Co to jest maniok i jak wygląda?

Maniok jadalny (Manihot esculenta Crantz), zwany też maniokiem gorzkim lub podpłomyczem najużyteczniejszym, to bulwiasty korzeń warzywny. Pozyskuje się go z krzewu należącego do rodziny wilczomleczowatych, który osiąga około 3 metrów wysokości. Roślina ma sercowate, ciemnozielone liście, zakwita drobnymi kwiatkami o żółtej barwie. Bulwy warzywa są podłużne, ciemnobrązowe, chropowate z wierzchu. Osiągają do 50 cm długości i mogą ważyć nawet 4 kg. Pod skórką ukryty jest biały miąższ, który w smaku przypomina ziemianki.

Warzywo znane jest od najdawniejszych czasów, uprawa manioku została zapoczątkowana przez Indian amazońskich. Obecnie maniok należy do najpopularniejszych roślin uprawnych w Afryce, Azji i Ameryce. Maniok występuje w dwóch odmianach: słodkiej (uprawiany głównie w Meksyku) i gorzkiej (odmiana brazylijska).

Maniok – wartości odżywcze

Maniok to bogate źródło węglowodanów (około 90 proc.). Zawiera 20–40 proc. skrobi, około 5 proc. cukrów prostych i około 2 proc. białka. W warzywie obecne są też witaminy (A, B₁, B₂, B₃, B₆, B₉ i C), związki mineralne (potas, wapń, magnez) i resweratrol. 100 g manioku dostarcza około 159 kcal. Maniok ma niski indeks glikemiczny i nie zawiera glutenu, dlatego często polecany jest w różnych dietach.

Należy jednak pamiętać, iż spożywany zbyt często, ale też w połączeniu produktami mącznymi, może prowadzić do nadwagi. Dlatego maniok najlepiej jeść w zestawieniu z białkiem, np. jajkami.

Właściwości manioku – jak działa warzywo?

Maniok to warzywo o właściwościach leczniczych. Maniok jadalny i produkty z niego wytwarzane (np. makaron z manioku) zalecane są w leczeniu wielu dolegliwości. Działa przeciwzapalnie, dlatego też zaleca się go osobom borykającym się z chorobami zwyrodnieniowymi stawów, artretyzmem, reumatoidalnym zapaleniem stawów. Warzywo wzmacnia kości i przyspiesza regenerację uszkodzonych włókien kolagenowych ścięgien i mięśni spowodowanych urazami. Ponadto łagodzi ból, dodaje energii i wytrzymałości do dłuższego wysiłku fizycznego.

Wspiera pracę układu krwionośnego, zapobiega tworzeniu się zakrzepów oraz wspiera produkcję czerwonych i białych płytek krwi. Maniok jadalny korzystnie wpływa również na pracę układu pokarmowego, gdyż stanowi dobre źródło skrobi opornej, z której w wyniku działania bakterii jelitowych powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Dlatego też maniok warto włączyć do diety w przypadku:

• zaparć,
• biegunek,
• stanu zapalnego jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna),
• ryzyka rozwoju raka jelita grubego,
• nadwrażliwości i wrzodów żołądka.

Tapioka znalazła zastosowanie w dietach przy celiakii, alergii pokarmowej czy też nadwrażliwości na gluten, w zespole złego wchłaniania i chorobie Dühringa.

Maniok zawiera śladowe ilości białka, dlatego zaleca się go w diecie niskobiałkowej. Po warzywo powinni też sięgać diabetycy, gdyż maniok jadalny reguluje poziom glukozy we krwi. Ten tropikalny ziemniak zalecany jest też dla osób z nadwagą – przyspiesza metabolizm i daje uczucie sytości na długo, zapobiegając nagłym napadom głodu (nie należy jednak przesadzać z jego ilością).

Tapioka – mąka z manioku

Tapioka to lekkostrawna, pożywna, hipoalergiczna i bezglutenowa kasza wytwarzana z manioku. Ma postać mąki lub różnej wielkości kuleczek, które po ugotowaniu pęcznieją. Znalazła szerokie zastosowanie w kuchni. Może stanowić dodatek do deserów, musów, naleśników, racuchów, galaretek, a także sałatek. W Polsce popularny jest bubble tea, czyli napój przygotowywany na bazie herbaty z umieszczonymi na dnie kulkami tapioki.

Tapiokę można także dodać do rosołu albo zagęścić nią zupę czy sos. Przepisy z maniokiem są łatwo dostępne, więc każdy znajdzie coś dla siebie. Mąka skrobiowa wytwarzana z korzeni tego tropikalnego krzewu zwana jest kassawą.

Jak przyrządzić maniok?

Warzywo należy dokładnie umyć, obrać, po czym ugotować. Maniok może zawierać glikozyd manihotoksynę, która łatwo przechodzi w kwas pruski, dlatego nie należy spożywać go w postaci surowej. W Polsce popularne stają się również placki z manioku, które przygotowuje się podobnie jak ziemniaczane. Wystarczy maniok obrać, wrzucić do blendera i zmiksować lub zetrzeć na tarce. Dodać cebulę pokrojoną w kostkę, jajko i sól. Masę wymieszać, kłaść łyżką na rozgrzany olej kokosowy i usmażyć.

Z manioku można też przyrządzić frytki, prażynki, puree, a także maniokowe piwo. Suszone i zmielone liście dodaje się jako przyprawę do zup czy sosów. Potrawy z maniokiem to dobry pomysł na lekkie i smaczne dania.

Gdzie kupić korzeń manioku i tapiokę?

Bulwy manioku w Polsce nie są łatwo dostępne. Można je zamówić w niektórych sklepach internetowych. Cena za 1 kg to 12–30 zł. Tapioka zaś jest dostępna w wielu marketach i sklepach ze zdrową żywnością w cenie 7–10 zł za opakowanie 500 g. Możemy też kupić mąkę z tapioki w cenie od 5 zł za opakowanie 400 g.