Kelp (morszczyn pęcherzykowaty) – właściwości, działanie i przeciwwskazania

Kelp – właściwości

Kelp, czyli morszczyn pęcherzykowaty to alga zaliczana do klasy brunatnic. Spotkać go można w wodach północnego Atlantyku, Morza Białego, Bałtyckiego, Śródziemnego oraz w Oceanie Arktycznym. W Polsce jest gatunkiem w pełni chronionym. Plecha morszczynu ma charakter taśmowaty z obecnymi pęcherzami pławnymi. Składa się z ryzoidu, czyli odpowiednika korzeni, fylloidu, czyli odpowiednika liści oraz kauloidu, który stanowi odpowiednik łodygi. Brunatnice te są źródłem wielu substancji o działaniu prozdrowotnym. Plecha morszczynu zawiera m.in.:

• organicznie związany jod,
• polisacharydy takie jak kwas alginowy, laminaryna, fukoidyna,
• fukoksantynę,
• mannitol,
• witaminy z grupy B,
• sole mineralne, np. cynku, miedzi, magnezu, selenu czy potasu.

Związki te wykazują plejotropowe, czyli wielokierunkowe właściwości. Działają przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie, przeciwwirusowo, antynowotworowo, moczopędnie, przeciwzakrzepowo. Mogą pobudzać procesy przemian metabolicznych, modulują pracę układu odpornościowego. Wpływają na regulację rytmu wypróżnień, a stosowane także zewnętrznie wygładzają i regenerują skórę.

Kelp – działanie i zastosowanie

Kelp nie bez przyczyny często określany jest jako jod w tabletkach. Suplementy diety oraz kosmetyki, które z niego powstają, są bogatym źródłem tego mikroelementu. Należy wiedzieć, że jest to bardzo silny antyoksydant, który wykazuje właściwości przeciwzapalne i antynowotworowe.

Jest również niezbędnym budulcem hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny. Mają one wpływ na wiele ważnych funkcji organizmu. Regulują m.in. prawidłowy rozwój i pracę mózgu i całego układu nerwowego, płodność, procesy wzrostu i dojrzewania komórek, metabolizm składników odżywczych czy temperaturę ciała.

Długotrwałe niedobory jodu prowadzą do niedoczynności tarczycy. W przypadku dzieci skutkują opóźnieniem rozwoju fizycznego i psychicznego. Są także groźne dla kobiet w ciąży – ze względu na zwiększanie ryzyka poronienia, przedwczesnego porodu oraz uszkodzeń mózgu płodu. Wpływają również na obniżenie odporności i prawdopodobnie sprzyjają występowaniu nowotworów żołądka.

Wodorosty kelp są źródłem wielu składników o działaniu przeciwutleniającym, dzięki czemu łagodzą stres oksydacyjny, zmniejszając ryzyko wielu chorób oraz opóźniając starzenie się organizmu. Laminaryna, czyli polisacharyd obecny w morszczynie wykazuje także działanie antykoagulacyjne. Wpływa na mikrokrążenie skórne i elastyczność naczyń krwionośnych. Jest popularnym składnikiem preparatów antycellulitowych.

Działa również na procesy powstawania komórek tłuszczowych oraz spalania lipidów. Obecny w kelpie fukoidan wykazuje właściwości przeciwnowotworowe, a także immunostymulujące. Stanowi silny antyoksydant. Działa również przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Hamuje tworzenie się skrzepów i blokuje namnażanie się drobnoustrojów oraz wirusów.

Związki zawarte w morszczynie (takie jak kwas alginowy) wykorzystuje się do tworzenia opatrunków. Polisacharydy obecne w tych algach przyspieszają gojenie się ran. Wobec licznych właściwości morszczyn znalazł zastosowanie nie tylko w przemyśle farmaceutycznym, ale również kosmetycznym i spożywczym. Kelp w proszku, tabletkach czy jako suszone glony dostępny jest w aptekach, sklepach zielarskich oraz ze zdrową żywnością.

Czy wiesz, czym jest kombucha?

Kelp a odchudzanie

O morszczynie pęcherzykowatym wspomina się często w kontekście redukcji masy ciała. Wynika to z obecnych w nim związków jodu oraz polisacharydów. Pierwszy z wymienionych pierwiastków – jako składnik hormonów tarczycy – wpływa na tempo przemian metabolicznych. Skuteczna praca tego gruczołu jest kluczowa dla zachowania prawidłowej masy ciała. Niedoczynność tarczycy wiąże się bowiem ze zwolnionym tempem przemiany materii, a co z tym związane, często daje objawy w postaci wzrostu masy ciała oraz zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie.

Fukoidyna wpływa na aktywację lipaz wydzielanych przez adipocyty, czyli komórki tłuszczowe. Stymuluje to proces rozkładu lipidów. Dodatkowo laminaryna obecna w kelpie hamuje przekształcanie się preadipocytów w dojrzałe komórki tłuszczowe.

Warto jednak pamiętać, że przyjmowanie preparatów z morszczynu pęcherzykowatego nie spowoduje samoistnego spadku masy ciała. Aby taki nastąpił, konieczne jest wytworzenie deficytu energetycznego za pomocą odpowiednio skomponowanej diety oraz prawidłowo dobranej aktywności fizycznej.

Kelp a tarczyca

Związek morszczynu pęcherzykowatego z gruczołem tarczycowym wynika z obecnych w nim dużych ilości jodu. Pierwiastek ten jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny. Warunkuje on w związku z tym prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka. Hormony tarczycy wpływają na rozwój i pracę układu nerwowego, w tym mózgu, mięśni, serca, nerek oraz wzrost i dojrzewania komórek. Uczestniczą także w procesach oddychania komórkowego, termogenezy, wytwarzania energii i regulacji tempa podstawowej przemiany materii.

Warto wiedzieć, że głównym pokarmowym źródłem jodu są ryby oraz organizmy morskie. Zawartość jodu w produktach spożywczych jest zależna od jego stężenia w środowisku. Szacuje się, że w Europie na deficyt tego pierwiastka narażone jest ok. 50 proc. populacji. Profilaktyka niedoborów jodu w Polsce oparta jest głównie o jodowaną sól. Wobec zaleceń zmniejszania spożycia sodu można założyć, że istnieje ryzyko niedostatecznej ilości jodu w diecie. Przy braku spożycia podstawowych źródeł tego pierwiastka można rozważyć dostarczanie go przy pomocy alg. Należy jednak zaznaczyć, że w niektórych przypadkach może być to szkodliwe dla zdrowia.

Kelp – przeciwwskazania i skutki uboczne

W przypadku samego morszczynu pęcherzykowatego problemem może być niestandaryzowana zawartość jodu. Mimo iż jest on cennym składnikiem, jego nadmierne spożycie prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym nadczynności tarczycy. Dlatego, jeśli faktycznie cierpimy na niedobór jodu, warto uzupełniać go w standaryzowanych preparatach, aby móc dokładnie określić jego dawkę.

Szczególnie u osób z chorobami tarczycy i innymi przewlekłymi schorzeniami zaleca się przed zastosowaniem kelpu konsultację z lekarzem prowadzącym. Do skutków ubocznych przyjmowania tego preparatu można zaliczyć nudności i wymioty. Przekroczenie zalecanych dawek kelpu może także powodować zatrucia arsenem.

Ostrożność w zastosowaniu alg powinny również zachować osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe – ze względu na obecną w nich witaminę K. Stosowanie kelpu u mam karmiących i spodziewających się dziecka jest kontrowersyjne. Mimo że jod jest pierwiastkiem niezbędnym w tym czasie, zaleca się raczej sięganie po preparaty o standaryzowanej jego zawartości. Wobec braku informacji na temat całkowitego bezpieczeństwa zastosowania kelp w ciąży nie będzie powszechnie polecany.