Uzależnienie od pornografii – przyczyny, objawy, leczenie

Pornografia w Internecie

Samo pojęcie uzależnienia od pornografii pojawiło się stosunkowo niedawno, można nawet powiedzieć, że mamy z tym zjawiskiem do czynienia dopiero od momentu pojawienia się Internetu. Oczywiście wcześniej pornografia też była dostępna, ale w zupełnie innym wymiarze. Dominowały gazety i kasety VHS, które wcale nie tak łatwo było zdobyć. Po pierwsze sprzedawca, albo osoba z wypożyczalni, miała obowiązek sprawdzenia pełnoletności (nawet jeżeli kontrola kupowania tego typu materiałów nie była na najwyższym poziomie, to jednak była). Po drugie pojawiała się bariera wstydu, dla sporej grupy osób nie do przezwyciężenia. Teraz sytuacja jest dużo prostsza – każdy z nas bez względu na wiek, płeć i zasobność portfela może bez żadnych ograniczeń korzystać z dostępnej całą dobę bezpłatnej pornografii.

Wraz ze wzrostem dostępności portali internetowych i produktów pornograficznych, liczba osób uzależnionych od internetu i pornografii nieustannie się zwiększa. Z badań opublikowanych przez czasopismo „Pediatrics” wynika, że do pierwszego kontaktu z pornografią dochodzi już we wczesnym okresie młodzieńczym, a nawet w dzieciństwie! Aż 42% użytkowników Internetu deklarowało swój pierwszy kontakt z treściami pornograficznymi między 10 a 17 rokiem życia. Wyniki te mają tendencję do ciągłego obniżania się. Dlatego tak ważna jest świadomość rodziców i działania profilaktyczne, mające utrudnić młodzieży dotarcie do takich materiałów. Nieświadomi rodzice nie przypuszczają nawet, że ich dzieci mogą poruszać się po takich stronach – standardem powinny być filtry rodzinne. Choć takie działania nie uniemożliwią młodzieży oglądania pornografii, mogą one skutecznie utrudnić takie próby.

Czytaj również: Masturbacja – czy jest zdrowa? Uzależnienie od masturbacji

Kiedy zaczyna się uzależnienie?

Uzależnienie psychiczne, inaczej psychologiczne, to nabyta silna potrzeba stałego wykonywania jakiejś czynności w tym przypadku oglądania materiałów pornograficznych. W przeciwieństwie do uzależnienia fizycznego nie powoduje dolegliwości, ani fizycznych następstw. Objawy i psychologiczne skutki uzależnienia od pornografii są tak naprawdę podobne do np. uzależnienia od hazardu, internetu, gier komputerowych czy kupowania.

Trudno powiedzieć, kiedy zostaje przekroczona cienka granica między uzależnieniem, a niegroźnym oglądaniem pornografii. W samym oglądaniu materiałów o takim charakterze nie ma nic złego, szacuje się, że zdecydowana większość z nas odwiedziła tego typu stronę czy oglądała zdjęcia o takim charakterze. Nie jest również niczym niepokojącym, jeżeli para ogląda filmy erotyczne czy pornograficzne żeby urozmaicić swoje pożycie.

O uzależnieniu możemy mówić, kiedy filmy pornograficzne (lub inne materiały o podobnym charakterze) stają się bodźcem koniecznym albo preferowanym zamiast stosunku seksualnego lub stają się konieczne do uzyskania podniecenia.

Przyjęło się, że potocznym wyznacznikiem tego czy dana osoba jest uzależniona jest częstotliwość oglądania tego typu materiałów. Nie jest to jednak prawda – rzeczywiście, zbyt częste oglądanie może mieć związek z uzależnieniem, ale nie jest warunkiem koniecznym do stwierdzenia uzależnienia. Problem często pojawia się, gdy człowiek stosuje filmy pornograficzne w celu rozładowania napięcia .

Kolejne objawy, które mogą świadczyć o istnieniu problemu to między innymi wewnętrzny przymus. Osoba uzależniona podporządkowuje całe swoje życie pod oglądanie pornografii. Nie może się powstrzymać i nawet jeżeli nie chce tego robić musi włożyć duży wysiłek żeby przestać.

Należy podkreślić, że nie wszystkie negatywne objawy pojawiają się od razu – istnieje spora grupa osób, które przez lata radzą sobie relatywnie dobrze, a przynajmniej na tyle dobrze, że uzależnienie nie wpływa na ich pracę czy rodzinę. Niestety zawsze pojawia się moment, kiedy traci się kontrolę, a uzależnienie coraz bardziej rozprzestrzenia się po innych sferach życia.

Czytaj również: Nimfomania – kim jest nimfomanka, kim jest satyr?

Pornografia a związek

Uzależnienie od pornografii praktycznie zawsze wpływa destrukcyjnie na związek. Bardzo często relacja po prostu nie przechodzi tej próby, dodatkowo samo uzależnienie często uniemożliwia wejście w normalną relację emocjonalną. Problemów może być wiele. Z reguły pojawiają się one w sypialni. Osoba uzależniona traci zainteresowanie zbliżeniami z partnerem, a jeżeli już do nich dochodzi to pornografia jest ich częścią – przykładowo, uzależniony namawia partnera na wspólne oglądanie filmów albo sam bez partnera sięga po nie przed zbliżeniami (często partner/partnerka nic nie wie o tej praktyce). Niemniej bliscy zawsze prędzej czy później domyślają się, że coś jest nie tak, albo natrafiają na „dowody”, np. w niewyczyszczonej historii przeglądarki.

Kolejny problem pojawia się, kiedy uzależniona osoba traci panowanie nad tym kiedy i gdzie będzie oglądać filmy pornograficzne. Z reguły na początku wszystko ma pod kontrolą, np. ogląda filmy tylko w domu, kiedy żona jest w pracy, dzieci w szkole i ma pewność, że nikt go nie przyłapie. To się może zmienić – napięcie może być tak wysokie, że jedynym sposobem na jego zmniejszenie będzie obejrzenie filmu np. w pracy. To rodzi nową grupę problemów gdyż zwiększa się ryzyko, że zostanie się przyłapanym, a co więcej konsekwencje też stają się inne – utrata pracy lub kompromitacja przed współpracownikami. Takie zachowanie ma swoje przyczyny we wzroście tolerancji na działanie danego bodźca/czynności. Mówiąc bardziej wprost, problem sukcesywnie narasta, bo to, co rozładowywało napięcie do tej pory przestaje działać. Przykładowo, osoba, która swoją przygodę z porno zaczyna od przeglądania magazynów (najpierw erotyków, później bardziej dosadnych pism) po jakimś czasie odczuwa, że przestają jej one wystarczać, dlatego sięga po filmy erotyczne w telewizji. Filmy te przez jakiś czas wydają się jej atrakcyjne, jednak wkrótce osoba ta znajduje darmowy portal z filmami porno, ogląda je coraz dłużej i wybiera coraz mocniejsze filmy. Oczywiście mechanizm ten może działać tak długo, dopóki może pojawiać się coś nowego.

Osoba uzależniona od pornografii z reguły zdaje sobie sprawę, że coś jest nie tak. Nie dopuszcza jednak do siebie tej myśli i stosuje mechanizm obronny nazywany racjonalizacją. Potrafi znaleźć argumenty przemawiające za tym, że nic złego się nie dzieje. Przykładowo, osoba taka tłumaczy sobie, że nie ma nic złego w pornografii, bo przecież każdy facet ogląda takie filmy, albo wmawia sobie, że ogląda je, ponieważ ostatnio partnerka skarżyła się na monotonię w związku, a on postanowił znaleźć coś, co polepszy ich relacje. Mechanizm ten bardzo skutecznie obniża lęk i minimalizuje poczucie winy, jednocześnie budując fałszywie przeświadczenie, że wszystko jest pod kontrolą.

Czytaj również: Seksoholizm – uzależnienie od seksu. Przyczyny, objawy, jak leczyć?

Leczenie uzależnienia od pornografii

Niepożądane zachowania mogą pochłaniać znaczną część czasu uzależnionego. Może to skutkować problemami finansowymi, zdrowotnymi, osobistymi, a z czasem wymknąć się spod kontroli. Jednak nie należy samemu diagnozować u siebie uzależnienia od pornografii. Najlepiej jeżeli leczenie odbędzie się pod kontrolą psychologa, specjalizującego się w terapii uzależnień lub pod kontrolą seksuologa. Nie ma lekarstwa, czy magicznej pigułki, która pozwoli na pozbycie się problemu, który często narastał latami, ale odpowiednia motywacja może zapewnić skuteczne leczenie. Jej warunkiem jest oczywiście świadomość problemu u pacjenta – z tym jednak często bywa ciężko.

Czytaj również: Parafilie seksualne – czym są i czy trzeba je leczyć?

Czy pornografia jest szkodliwa? Opinia eksperta