Podbiał – właściwości, działanie, zastosowanie i przeciwwskazania

Podbiał – właściwości

Podbiał (Tussilago farfara) kwitnie od marca do maja. Liście tej rośliny od spodu pokryte są srebrzystym meszkiem i pojawiają się dopiero po uzyskaniu dojrzałości nasion i przekwitnięciu kwiatów. Łodyga podbiału osiąga wysokość do 30 cm.

Surowe lub suszone liście podbiału są surowcem stosowanym w celach leczniczych. Zawierają one:

• inulinę,
• kwasy fenolowe,
• flawonoidy,
• kwasy organiczne,
• fitosterole,
• składniki mineralne (potas, wapń, sód, żelazo, miedź i cynk).

Z kolei w kwiatach podbiału stwierdzono obecność:

• aminokwasów (izoleucyny, waliny, kwasu glutaminowego i asparaginowego),
• inuliny,
• kwasów fenolowych,
• nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych,
• garbników,
• flawonoidów, głównie kwercetyny,
• steroli.

W kwiatach podbiału stwierdza się wyższą zawartość olejku eterycznego oraz flawonoidów, a mniejszą związków goryczkowych i śluzu w porównaniu z liśćmi podbiału.

Z kolei inulina zawarta zarówno w liściach, jak i kwiatach podbiału nie jest trawiona i wchłaniana przez organizm człowieka. Stanowi podłoże dla bifidobakterii, które wspierają wzrost mikroflory jelita grubego. Dodatkowo obniża poziom glukozy i cholesterolu we krwi. Ponadto spożywanie inuliny może zmniejszać ryzyko wystąpienia raka okrężnicy oraz polipów jelita grubego.

Podbiał pospolity – działanie

Wykazano, że podbiał posiada właściwości lecznicze – działa wykrztuśnie i pomaga na kaszel. Odwary z tej rośliny łagodzą podrażnienia błon śluzowych górnych dróg oddechowych. Powodują rozrzedzenie wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych oraz wyzwalają odruch wykrztuśny.

Dodatkowo flawonoidy zawarte w podbiale przyczyniają się do zmniejszenia napięcia mięśni górnych dróg oddechowych oraz oskrzeli, ułatwiając w ten sposób odkrztuszanie. Garbniki zawarte w herbacie z podbiału wykazują działanie przeciwzapalne i ściągające na błony śluzowe gardła, a także przełyku. Z kolei olejek eteryczny działa przeciwbakteryjnie.

Przeczytaj więcej na temat skutecznych ziół na ból gardła

Kwiaty podbiału mają silniejsze działanie rozkurczowe, a słabsze ściągające i powlekające – w porównaniu z liśćmi tej rośliny.

Tussilago farfara L. wykazuje również działanie przeciwzapalne. Niewiele jednak wiadomo, jakie związki odpowiadają za ten efekt. Doszukuje się również działania przeciwutleniającego, przeciwnowotworowego oraz przeciwmutagennego. Dodatkowo tussilagon – związek, który wyodrębniono z kwiatów podbiału, może wykazywać działanie pobudzające na układ sercowo-naczyniowy. Nie istnieją jednak badania z udziałem ludzi, które potwierdziłyby wspomniane właściwości podbiału.

Podbiał – jak stosować i gdzie kupić?

Na polskim rynku można otrzymać zarówno preparaty lecznicze, jak i suplementy zawierające wyciągi z liści. Są to przede wszystkim pastylki do ssania lub syrop z podbiału. Bardzo często spotykane połączenie to tymianek i podbiał, gdzie mieszane są wyciągi z liści i ziela.

Ze względu na właściwości powlekające i nawilżające podbiał pospolity w kosmetyce również znalazł zastosowanie. Dzięki zawartości flawonoidów działa korzystnie na ukrwienie skóry, z kolei garbniki w nim zawarte działają przeciwzapalnie i grzybobójczo. W kosmetologii zarówno ziele, jak i kwiaty podbiału są stosowane w maseczkach kosmetycznych. Wykorzystywane są przede wszystkim do pielęgnacji cery przetłuszczającej się, z zanieczyszczonymi porami, cery wrażliwej oraz do pielęgnacji skóry głowy. Kwiaty podbiału są również wykorzystywane do produkcji balsamów, kremów, a także zmiękczających olejków do kąpieli.

Preparaty zawierające podbiał można nabyć w aptekach, sklepach zielarskich oraz drogeriach czy salonach kosmetycznych.

W przypadku dawkowania należy postępować zgodnie z odpowiednimi wskazówkami na etykietach produktów, a w razie wątpliwości skonsultować się z farmaceutą, lekarzem lub innym pracownikiem służby zdrowia.

Jakie właściwości lecznicze wykazuje tymianek?

Podbiał – przeciwwskazania

W podbiale zawarte są alkaloidy pirolizydynowe (PAs), które mogą wykazywać działanie hepatotoksyczne (uszkadzające wątrobę). Typowymi objawami toksycznego działania PAs są: bóle brzucha, wymioty i biegunka, powiększenie wątroby – nierzadko występuje również powiększenie śledziony. Wśród pacjentów, u których doszło do ciężkich zatruć, zaobserwowano marskość wątroby lub chorobę zrostową jej naczyń.

Dlatego bezwzględnie preparatów z tym surowcem nie powinny przyjmować osoby z chorobami wątroby i dróg żółciowych oraz stosujące leki obciążające ten narząd. Dodatkowo udowodniono, iż alkaloidy zawarte w podbiale wykazują właściwości poronne. Dlatego do podbiału w ciąży trzeba podchodzić z dużą dozą ostrożności. Nie zaleca się go również dzieciom do 12. roku życia oraz kobietom karmiącym piersią.

Biorąc pod uwagę fakt, iż zbyt duże dawki podbiału uszkadzają wątrobę, niektóre kraje do spożycia wewnętrznego dopuszczają jedynie preparaty o niewielkiej zawartości alkaloidów pirolizydynowych (0,001 proc.) lub regulują czas przyjmowania preparatów z podbiałem do 6 tygodni w roku. Najmniejsza znana dawka omawianych alkaloidów, która może wywoływać objawy przewlekłej toksyczności wśród ludzi wynosi 15 μg na kg masy ciała dziennie.