Perz właściwy – działanie i właściwości kłącza perzu

Co to jest perz?

Perz właściwy to bylina, która należy do gatunku wiechlinowatych. Na półkuli północnej jest bardzo rozpowszechnioną rośliną. Uznawany jest również za chwast rosnący na polach i w ogrodach. Cechą charakterystyczną perzu są długie, płaskie, zielone liście o szerokości około 5–15 cm oraz kwiaty zebrane w kłosy o długości około 10 cm. Kwitnie od czerwca do września. Jest rośliną wiatropylną. W celach zielarskich wykorzystywane jest przede wszystkim kłącze tej rośliny.

Perz właściwy – właściwości i działanie

W medycynie ludowej perz właściwy stosowano jako środek moczopędny w przypadkach kamicy nerkowej oraz żółciowej, a także jako środek przeciwkaszlowy. Stosowano go również w leczeniu dny, zaburzeń reumatycznych oraz chorób skóry. Produkty lecznicze, głównie kłącze perzu, importowane jest głównie z Europy Wschodniej.

Kłącza perzu bogate są w polisacharydy, głównie inulinę. Obecne są w nim również:

• substancje śluzowe,
• saponiny,
• alkohole cukrowe (głównie mannitol i inozytol),
• olejki eteryczne,
• związki mineralne (rozpuszczalne związki krzemu).

Ponadto perz zawiera lektyny, które znajdują się głównie w sadzonkach oraz liściach. Niewielkie ich ilości mogą znajdować się również w kłączu, natomiast zawartość w liściu jest zmienna.

Badania naukowe dostarczają pewnych przesłanek, że surowce z kłącza perzu mogą wykazywać właściwości lecznicze w chorobach takich jak:

• cukrzyca,
• kamica moczanowa,
• zakażenie dróg moczowych,
• hipercholesterolemia.

Badania na modelach zwierzęcych wykazały, że ekstrakty z perzu mogą wykazywać działanie hipoglikemizujące (zmniejszające poziom glukozy we krwi). Podawanie wodnych ekstraktów w ilości 20 mg na kilogram masy ciała wiązało się z obniżeniem poziomu glukozy we krwi u szczurów z cukrzycą. Poziom cukru we krwi u zwierząt normalizował się po około 2 tygodniach codziennego podawania ekstraktu. Niestety na chwilę obecną nie dysponujemy dowodami, które potwierdzałyby korzystny wpływ perzu w leczeniu cukrzycy u ludzi.

Badania na szczurach wykazały działanie moczopędne kłącza perzu, co może być korzystne w leczeniu kamicy nerkowej. Jedno niewielkie badanie kliniczne wykazało, że połączenie cytrynianu potasu oraz ekstraktu z perzu było bardziej skuteczne w leczeniu kamicy żółciowej w porównaniu z samym roztworem cytrynianu potasu.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Ekstrakty z kłącza perzu mogą również wykazywać działanie przeciwutleniające. W badaniach na zwierzętach stwierdzono korzystne działanie omawianej rośliny w leczeniu objawów zakażeń dróg moczowych. Niestety w tym przypadku nie ma również badań na ludziach, które potwierdzałyby skuteczność perzu w leczeniu dolegliwości związanych z układem moczowym.

Dodatkowo w badaniach na modelach zwierzęcych wykazano, że podawanie wodnego ekstraktu z kłączy perzu w ilości 20 mg/kg masy ciała może wpływać na metabolizm lipidów. Zaobserwowano zmniejszenie poziomu cholesterolu i triglicerydów. Nie ma danych, które potwierdzałyby podobne działanie perzu w organizmie ludzkim.

Na co pomaga perz?

Obecnie kłącze perzu jest często dodawane do mieszanek ziołowych, które mają działać przeciwmiażdżycowo. Stosowany jest również w preparatach odchudzających. Nie udowodniono skuteczności kłącza perzu na odchudzanie. Wykorzystywany jest również w dolegliwościach prowadzących do zmniejszonego wydalania moczu oraz zapobiegawczo w kamicy nerkowej. Stosowany jest też jako środek dietetyczny obniżający poziom triglicerydów i cholesterolu we krwi. Niestety wciąż brakuje przekonujących dowodów naukowych, które potwierdziłyby jednoznacznie skuteczność stosowania perzu w wyżej wymienionych dolegliwościach.

Sproszkowane kłącze perzu znalazło zastosowanie w kosmetyce jako preparat pielęgnacyjny, który ma za zadanie wzmocnić naturalną barierę ochronną naskórka oraz wpłynąć pozytywnie na elastyczność skóry. U osób borykających się z nadmiernym wydzielaniem sebum stosuje się okłady nasączone naparem z omawianej rośliny. Sproszkowane kłącze stosuje się również jako dodatek do maseczek odżywczo-nawilżających.

Perz właściwy – przeciwwskazania i skutki uboczne

Na chwilę obecną nie udokumentowano działań niepożądanych oraz możliwych interakcji omawianej rośliny. Nie zaleca się jednak jej stosowania w ciąży i w czasie karmienia piersią – ze względu na brak dostatecznych danych, które potwierdzałyby jej bezpieczeństwo. Jako członek rodziny wiechlinowatych perz może dawać reakcje alergiczne u osób uczulonych.

Jak przygotować napar z perzu? 2–3 gramy kłącza perzu należy zalać wrzącą wodą i parzyć pod przykryciem przez około 20 minut. Według Farmakopei Polskiej kłącze perzu jako środek moczopędny należy stosować doustnie jednorazowo w ilości 2–3 g, nie przekraczając dobowo 6–9 g surowca.

Cena kłącza perzu w postaci herbaty ziołowej wynosi od 3,50 do 4,50 zł za 50 g. Można ją nabyć w sklepach zielarskich, zarówno stacjonarnych, jak i internetowych oraz platformach transakcyjnych online.