Jeżówka purpurowa – właściwości, działanie, zastosowanie i preparaty

Jeżówka purpurowa – właściwości

Jedną z najważniejszych właściwości ekstraktów jeżówki purpurowej (łac. Echinacea purpurea) jest wzmacnianie odporności organizmu, czyli tak zwana immunostymulacja. Odpowiadają za nią głównie liczne polisacharydy oraz izobutyloamidy, które przyczyniają się do wzrostu liczby leukocytów oraz nasilają fagocytozę (rozpoznawanie, pochłanianie i niszczenie chorobotwórczych mikroorganizmów) prowadzoną przez makrofagi i granulocyty. W następstwie działania jeżówki dochodzi również do zwiększenia ilości interferonu (białka zwalczające patogeny w organizmie).

Inną właściwością preparatów z jeżówki jest hamowanie enzymu – hialuronidazy. Jest ona wydzielana przez bakterie i inne drobnoustroje w celu rozkładania kwasu hialuronowego – jednego z podstawowych budulców ciała człowieka. Jego niszczenie powoduje degradację połączeń międzykomórkowych i błon komórkowych, przez co patogeny chorobotwórcze mają większą możliwość penetracji w głąb organizmu. Hamowanie hialuronidazy spowodowało, że zaczęto używać wyciągów z jeżówki purpurowej w kosmetyce, stosując je w kremach odmładzających i poprawiających wygląd skóry.

Trzecią z najważniejszych cech wyciągów z jeżówki purpurowej jest jej działanie antyoksydacyjne, za co odpowiadają zawarte w niej pochodne kwasu kawowego. Tak zwany stres oksydacyjny, inaczej narażenie organizmu na wolne rodniki o silnym działaniu utleniającym, jest przyczyną wielu chorób. Poprzez eliminowanie tlenu rodnikowego preparaty z jeżówki purpurowej chronią białka i kwasy nukleinowe przed ich nieodwracalnym uszkodzeniem.

Jeżówka purpurowa – działanie

Preparaty z jeżówki purpurowej charakteryzują się wielokierunkowym działaniem, a do najważniejszych z ich cech należą:

• właściwości immunostymulujące, czyli wzmacniające układ odpornościowy;
• właściwości przeciwzapalne (dzięki hamowaniu wydzielania histaminy, leukotrienów i prostaglandyn odpowiedzialnych za powstawanie stanu zapalnego);
• właściwości przeciwgrzybicze (szczególnie przeciwko grzybom Candida albicans );
• właściwości przeciwbakteryjne (za co odpowiada głównie echinakozyd działający bakteriostatycznie wobec gronkowców i paciorkowców);
• właściwości żółciopędne i żółciotwórcze poprzez stymulowanie do produkcji soków trawiennych;
• właściwości rozkurczowe;
• właściwości przeciwbólowe;
• właściwości przeciwwirusowe, przeciwgorączkowe i przeciwwysiękowe.

Jeżówka purpurowa – zastosowanie

Jak stosować jeżówkę purpurową? Metod pozyskiwania cennych składników odżywczych z tej rośliny jest bardzo wiele. Można na przykład robić sok lub syrop z jeżówki, natomiast bardziej tradycyjni pacjenci zapewne wybiorą herbatę z jeżówki.

W przemyśle farmaceutycznym dominują przede wszystkim nalewki i wyciągi z jeżówki purpurowej. Dostępne są także tabletki do ssania z jeżówką purpurową.

Preparaty z jeżówką – echinacea krople, tabletki, syrop

Wielka popularność tej rośliny, która zaczęła się na przełomie lat 80. i 90., spowodowała, że opinie o jeżówce purpurowej są bardzo pozytywne. Poprzez swoje liczne, prozdrowotne właściwości przemysł farmaceutyczny wykorzystał ziele jeżówki purpurowej do sporządzania wywarów, naparów, maceratów, soków, syropów, kropli czy tabletek. Kupując wodne lub alkoholowe wyciągi tej rośliny trzeba zwrócić szczególną uwagę na procentową zawartość preparatu. Ma to oczywiście ścisły związek z ceną jeżówki purpurowej, gdzie najsłabsze, kilkuprocentowe wyciągi mogą kosztować zaledwie kilka złotych. Warto w takich przypadkach zainwestować w lepszy jakościowo preparat, który będzie lekiem, a nie suplementem diety.

Jeżówka purpurowa dla dzieci i szczególnych grup pacjentów

Z uwagi na działanie podnoszące odporność bardzo często używa się wyciągów z jeżówki dla dzieci. Jednak trzeba pamiętać o kilku przeciwwskazaniach. Z powodu zbyt małej ilości badań minimalna granica wieku, od której podaje się preparaty z jeżówką wynosi 7 lat, a niektóre źródła podają nawet 12. rok życia. Niestety leki jeżówki purpurowej mogą powodować skutki uboczne w postaci alergii, dlatego po wystąpieniu takich objawów jak świąd, opuchlizna, zaczerwienienie skóry, wysypka, bóle czy zawroty głowy należy zaprzestać podawania preparatu. Należy ostrożnie dawkować jeżówkę purpurową dzieciom ze skłonnościami do alergii czy astmatykom oraz podawać ją w tych przypadkach zawsze po konsultacji z lekarzem.

Stosowanie jeżówki powinno być ograniczone do 10–14 dni. Zbyt długie zażywanie jej preparatów może wywołać efekt przeciwny do zamierzonego: przewlekle stosowana jeżówka może upośledzać odporność, zamiast ją stymulować. Nie jest zalecane stosowanie jeżówki purpurowej w ciąży ani w okresie karmienia piersią.

Pomimo faktu, że ziele jeżówki jest dostępne bez recepty, należy każdorazowo wspominać o jego stosowaniu swojemu lekarzowi prowadzącemu, szczególnie jeśli przyjmujemy inne leki, które mogą wchodzić w interakcję z ziołami.