Cewnikowanie serca

Co to jest cewnikowanie serca?

Cewnikowanie serca jest to badanie serca poprzez przezskórne nakłucie żyły lub tętnicy celem wprowadzenia odpowiedniego cewnika, który przemieszczony zostaje w świetle naczynia do jam serca i z tego miejsca monitoruje ciśnienie tam panujące oraz wysycenie krwi tlenem.

Przed badaniami echokardiograficznymi badanie to stanowiło najważniejszą rolę w diagnostyce wad serca. Jednak ze względu na to, że jest ono inwazyjne, dlatego też coraz częściej zastępowane jest przez mniej inwazyjne echo serca.

Dodatkowo może dostarczyć informacji o budowie anatomicznej układu krążenia. W niektórych przypadkach prowadzi badanie z próbami farmakologicznymi (tlenek azotu), stymulacji elektrycznej serca, czasowe zamknięcie cewnikiem balonowym przecieku wewnątrzsercowego lub pozasercowego.

Wskazania do cewnikowania serca

Wskazaniami do przeprowadzenia cewnikowania serca są m.in.:

• problemy diagnostyczne w przypadku niektórych wad wrodzonych serca,
• określenie stopnia zaawansowania wady serca,
• kwalifikacja do zabiegu kardiologicznego,
• kwalifikacja do operacji kardiochirurgicznej,
• kwalifikacje do przeszczepu serca,
• określenie stopnia niewydolności serca,
• kontrola leczenia.

Jak przebiega cewnikowanie serca?

Przygotowując się do badania cewnikowania serca należy usunąć włosy zlokalizowane w pachwinach. Powinno się też wykonać podstawowe badania:

• EKG,
• RTG klatki piersiowej,
• zalecany jest również przegląd uzębienia u stomatologa.

Badanie serca wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, u dzieci w znieczuleniu ogólnym. Pacjent może przyjąć leki uspokajające, które należy skonsultować z lekarzem.

Przy leczeniu antykoagulacyjnym odstawić lek na ponad 2 dni; przed badaniem INR powinno spaść poniżej 1,5, przy dużym ryzyku zakrzepicy podawać heparynę zamiast antykoagulantu.

Osoby przyjmujące metforminę należy przestawić 48h przed zabiegiem na insulinę. Jeżeli osoba badana zgłasza uczulenie na środki kontrastowe, podaje się jej 2-3 dawki steroidów doustnie. Przed cewnikowaniem serca należy przeprowadzić z pacjentem rozmowę, w której lekarz przedstawi korzyści diagnostyczne, jak i również powikłania, jakie niesie za sobą ten zabieg. Należy uzyskać od pacjenta świadomą zgodę.

Zabieg cewnikowania serca przeprowadza się w pracowni hemodynamicznej. Pacjent ułożony jest w pozycji na plecach, pokryty prześcieradłem chirurgicznym. Miejsce zabiegu to najczęściej uda, i dostęp do naczyń uda. Rzadziej zabieg wykonuje się z dostępu przez kończynę górną (w dole łokciowym). Miejsce do zabiegu należy dokładnie odkazić, a następnie znieczulić lignokainą.

Jeżeli cewnikuje się jamę „lewego serca” nakłuwa się naczynia tętnicze, natomiast gdy przreprowadza się cewnikowanie „prawego serca” – naczynia żylne.

Do naczynia wprowadza się odpowiedni wenflon z zastawką (tzw. koszulka żylna lub tętnicza) – daje to możliwość szybkiej wymiany cewników, którymi prowadzi się zabieg. Cewniki przesuwane są naczyniami do jam serca oraz do wywodzących się od nich dużych naczyń żylnych tam następuje pomiar ciśnienia oraz wysycenie krwi tlenem. Ruchy cewnika w jamach serca kontrolowane są za pomocą monitora. Na zakończenie cewnikowania serca można podać środek cieniujący (badany odczuwa uderzenie gorąca do głowy, rozchodzące się po całym ciele). Po badaniu usuwa się wenflon, a na miejsce wkłucia zakłada się jałowy opatrunek uciskowy.

Przeciwwskazania do cewnikowania serca

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do przeprowadzenia cewnikowania serca jest brak zgody pacjenta.

Względnymi przeciwwskazaniami są natomiast:

• zaawansowana niewydolność nerek i wątroby,
• niewyrównana niewydolność wątroby,
• ciężka skaza krwotoczna, antykoagulacja,
• świeży udar mózgu, do 3 miesięcy,
• niedokrwistość,
• ciężkie źle kontrolowane nadciśnienie,
• duże zaburzenia elektrolitowe,
• zatrucie glikozydami naparstnicy,
• nadczynność tarczycy,
• uczulenie na środki radiologiczne,
• zaawansowana miażdżyca utrudniająca dostęp do naczyń,
• współistniejąca choroba o krótkim spodziewanym czasie przeżycia,
• zakażenie lub niewyjaśniona gorączka prawdopodobnie związana z zakażeniem,
• zapalenie wsierdzia na zastawce aorty.

Powikłania po cewnikowaniu serca

Cewnikowanie serca, jak każde badanie inwazyjne niesie ze sobą potencjalne zagrożenia. Po badaniu serca może dojść do możliwych powikłań takich jak:

• drobny krwiak w miejscu wprowadzenia cewnika,
• odczyn alergiczny na podanie środka cieniującego (wysypka, rumień, pokrzywka),
• nudności, wymioty, bóle głowy,
• dreszcze i spadek ciśnienia.