Biopsja serca – na czym polega i jak wygląda biopsja mięśnia sercowego?

Biopsja mięśnia sercowego (biopsja serca) – co to za badanie serca?

Biopsja mięśnia serca (biopsja endomiokardialna) to badanie, które z racji swej inwazyjności wykonywane jest tylko wtedy, gdy inne metody nie umożliwiają postawienia jednoznacznej diagnozy.

Biopsja serca polega na pobraniu wycinka mięśnia sercowego w celu badania histopatologicznego. Najczęściej wykonywana jest w diagnostyce kardiomiopatii i oceny odrzucenia przeszczepu serca. To badanie serca wykonywana jest wyłącznie w szpitalu.

Biopsja mięśnia serca – kiedy wykonać biopsję serca?

Biopsja mięśnia sercowego to inwazyjne badanie, które może być wykonane przezskórnie lub podczas operacji kardiologicznej na otwartym sercu. Biopsja przezskórna serca polega na pobraniu wycinka mięśnia serca z użyciem cewnika wprowadzanego przez żyłę lub tętnicę pacjenta. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, z zachowaniem przytomności pacjenta – powinien być on ciągle kontaktowy i być w stanie wykonywać polecenia lekarza. Jakie są wskazania do biopsji serca? Należy tu wymienić m.in.:

• diagnostykę: zapalenia mięśnia serca, kardiomiopatii idiopatycznych (o nieznanej przyczynie), kardiomiopatii restrykcyjnych (usztywnienie mięśnia serca uniemożliwiające pełne napełnienie komór serca krwią podczas rozkurczu),
• guzy serca,
• niewydolność serca o nieustalonej przyczynie,
• uszkodzenia mięśnia sercowego po leczeniu cytostatykami,
• ocenę przeszczepu serca pod kątem ewentualnego jego odrzucenia,
• zajęcie serca w chorobach układowych (sarkoidoza, amyloidoza, hemochromatoza, skleroderma),
• rozpoznanie zwłóknienia endomiokardialnego w następstwie napromieniowania serca,
• olbrzymiokomórkowe zapalenie serca.

Biopsja serca – przygotowanie i przeciwwskazania

Biopsja serca przeprowadzana jest wyłącznie w warunkach szpitalnych. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania ze strony pacjenta, zalecane jest jedynie pozostanie na czczo w dniu zabiegu.

Zazwyczaj badanie wykonuje się w dniu przybycia pacjenta do szpitala, wcześniejsza hospitalizacja nie jest wymagana. Bardzo istotnym aspektem przygotowania do zabiegu biopsji serca jest wykluczenie wszelkich przeciwwskazań.

Przeciwwskazania do biopsji serca to:

• zaburzenia krzepnięcia,
• ciąża,
• niewydolność krążenia,
• anemia,
• zapalenie wsierdzia,
• niewyrównane nadciśnienie tętnicze.

Zabieg biopsji serca – jak przebiega?

Biopsja serca odbywa się w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu, gdzie pacjentowi podawane są leki uspokajające oraz podskórne znieczulenie miejscowe. Pacjent znajduje się w pozycji leżącej. W celu zbadania prawej części serca najczęściej nakłuwana jest żyła szyjna wewnętrzna, zaś w celu pobrania wycinka z lewej części serca nakłuwana jest tętnica udowa prawa. Pierwszym etapem biopsji serca jest nakłucie żyły i wprowadzenie do jej światła tzw. koszulki naczyniowej – teflonowej rurki, przez którą następnie będzie wprowadzany cewnik (bioptom). Bioptom to cewnik zakończony tępymi końcówkami, przypominającymi łyżeczki, dzięki którym możliwe jest pobranie wycinka na drodze „wgryzania się” w tkankę. Początkowo wprowadzany jest zamknięty bioptom, który po wyjściu z koszulki jest otwierany i pobieranych jest 5–7 wycinków wielkości 1–3 mm². Najczęściej wycinki pobierane są z przegrody międzykomorowej, drogi odpływu i koniuszka serca, rzadziej – z wolnej ściany komory serca.

Cały zabieg odbywa się pod kontrolą elektrokardiografu, pulsoksymetru oraz pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Po pobraniu wycinków bioptom i koszulka są usuwane, a miejsce wkłucia jest uciskane. Zabieg trwa około godziny, natomiast procedury przygotowawcze i obserwacyjne po zabiegu trwają około kilku godzin. Zarówno przed biopsją, jak i po jej zakończeniu, wykonane zostaje badanie echokardiograficzne serca (UKG). Pobrane wycinki kierowane są do pracowni histopatologicznej, gdzie, po utrwaleniu i wybarwieniu, oceniane są pod mikroskopem. Pacjent po biopsji serca podlega obserwacji, po czym może wrócić do domu. Nie powinien jednak samodzielnie prowadzić samochodu (z racji podanych leków uspokajających).

Biopsja mięśnia sercowego – powikłania po biopsji serca

Z racji znacznej inwazyjności biopsja serca wykonywana jest jedynie wtedy, gdy brak innej alternatywy diagnostycznej. Na około 600 biopsji serca, wykonywanych co roku w Polsce, powikłanych jest ok. 1 proc. zabiegów.

Najczęstsze powikłania biopsji serca to: przebicie ściany naczynia krwionośnego, przedłużone krwawienie, perforacja i tamponada serca, migotanie przedsionków, odma opłucnowa, stan zapalny. Zgon w następstwie biopsji serca jest rzadkim zjawiskiem, którego ryzyko szacowane jest na 0,05–0,5 proc.