Biopsja mięśnia – co to jest, wskazania, przebieg, powikłania

Biopsja mięśnia – co to za badanie?

Biopsja mięśni jest zaliczana do inwazyjnych zabiegów diagnostycznych. Wykonanie badania pozwala na diagnostykę chorób związanych z tkanką mięśniową człowieka. Biopsja mięśnia polega na pobraniu niewielkiego fragmentu tkanki mięśniowej za pomocą specjalnej igły. Pobrany materiał po odpowiednim wybarwieniu poddaje się analizie mikroskopowej (badanie histochemiczne). Dodatkowo można również przeprowadzić badanie immunohistochemiczne polegające na zastosowaniu odpowiednio znakowanych przeciwciał, które wraz z antygenami znajdującymi się w badanej próbce utworzą barwny kompleks antygen-przeciwciało.

Biopsję mięśnia wykonuje się w przypadku tych mięśni, które prezentują kliniczne objawy choroby, przede wszystkim jest to osłabienie siły mięśniowej oraz ból. W diagnostyce medycznej wycinki do badania pobiera się z mięśni zlokalizowanych w bliższej części kończyny. W przypadku kończyny górnej jest to najczęściej mięsień dwugłowy ramienia lub mięsień naramienny. Jeśli chodzi o kończynę dolna biopsję wykonuje się w głowie bocznej mięśnia czworogłowego uda. Istnieje możliwość pobrania wycinków z dalszych części kończyny dolnej jeżeli zachodzi podejrzenie patologii w tej partii mięśniowej. Jednakże analiza tych wycinków jest trudniejsza, ponieważ dla mięśni podudzia nie ma ustalonych konkretnych norm. Do grupy mięsni podudzia, z których pobiera się wycinek zalicza się mięsień brzuchaty łydki, piszczelowy przedni, a także strzałkowy krótki.

Wskazania do wykonania biopsji mięśni

Lekarz może zlecić biopsję mięśni w celu rozpoznania choroby u pacjentów uskarżających się na osłabienie siły mięśniowej, a także ból mięśni. Analiza wycinka mięśniowego pozwala określić czy choroba jest na tle infekcyjnym, związana z zaburzeniami w tkance mięśniowej czy też w układzie nerwowym.

Biopsję mięśni zleca się w przypadku podejrzenia u pacjenta:

• nieprawidłowego metabolizmu mięśniowego związanego z nieprawidłowym wykorzystaniem energii mięśniowej,
• choroby pasożytniczej, np. toksoplazmozy, włośnicy, w przebiegu której larwy lokalizują się w mięśniach człowieka,
• choroby genetycznej np. dystrofii mięśniowej,
• zapalenia skórno-mięśniowego i wielomięśniowego,
• chorób uszkadzających naczynia krwionośne lub tkankę łączną,
• miastenia gravis.

Jak wykonuje się biopsję mięśni?

Lekarz decyduje w jaki sposób przeprowadzi biopsję. Może to być biopsja cienkoigłowa, gruboigłowa albo otwarta. Biopsję igłową mięśni wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Biopsję otwartą w znieczuleniu ogólnym. Do zabiegu pacjent układa się na specjalnej leżance. Miejsce pobrania materiału należy odpowiednio zdezynfekować.

Wykonanie biopsji cienkoigłowej lub gruboigłowej opiera się na wprowadzeniu specjalnej igły do badanego mięśnia, a następnie wytwarzając odpowiednie ciśnienie w strzykawce, aspiruje się niewielki fragment tkankowy mięśnia.

Biopsję można wykonywać pod kontrolą USG, dzięki temu łatwiej można trafić w pożądane miejsce. W przypadku kiedy wykonanie biopsji za pomocą igły jest nie możliwe, wykonuje się biopsję otwartą. Szczególnie dotyczy do biopsji mięśni położnych w partiach głębokich. W tym celu wykonuje się niewielkie nacięcie na skórze, a następnie wycina się niewielki fragment mięśnia.

Po zakończonym zabiegu zakłada się jałowy opatrunek na miejsce nacięcia lub wkłucia igły. Materiał niezwłocznie zostaje przesłany do laboratorium. Pacjent w większości przypadków wychodzi tego samego dnia do domu.

Materiału do badania nie pobiera się z grup mięśni, które uległy znacznemu zanikowi. Istnieje wtedy możliwość pobrania tkanki łącznej, która zafałszuje wynik biopsji. Pobranie wycinków z mięśni bez patologicznych zmian nie dostarczy informacji na temat choroby. Ważne jest zatem, aby badanie było przeprowadzone dokładnie, a materiał został pobrany z miejsca chorobowo zmienionego.

Powikłania po biopsji mięśnia

Biopsja mięśni z racji, że jest to zabieg inwazyjny niesie za sobą pewne ryzyko powikłań. Przeważnie są to niegroźne powikłania ograniczające się do:

• powstania siniaka w miejscu wkłucia,
• przedłużonego krwawienia z miejsca, w którym był wykonywany zabieg,
• bólu mięśni trwającego przez kilka dni,
• zakażenia miejscowego w obrębie rany po wykonanej biopsji. Może wystąpić w tym przypadku utrudnione gojenie.

Jakie choroby można rozpoznać po biopsji mięśnia?

Dokładna analiza wycinka mięśniowego pozwala na rozpoznanie takich chorób jak:

• dystrofia mięśniowa, jest to choroba o podłożu genetycznym prowadząca do rozpadu mięśni. Wyróżnia się dystrofię Duchenne'a oraz Beckera,
• zwiększona aktywność kinazy kreatyninowej,
• miastenia gravis,
• choroby pasożytnicze – włośnica, toksoplazmoza,
• stwardnienie zanikowe boczne,
• glikogenoza – choroba spichrzeniewa, genetyczna. Istotą choroby jest nieprawidłowe działanie enzymów, które są odpowiedzialne za przemianę glukozy w glikogen. Stan ten powoduje nadmierny rozpad glikogenu na glukozę.
• zapalenie wielomięśniowe,
• mioglobinuria, pojawienie się cząsteczek mioglobiny w moczu, stan jest związany np. z niedokrwieniem mięśni z powodu ucisku, urazów zmiażdżeniowych, forsownym wysiłkiem fizycznym,
• nowotwory mięśni.