Rozwój dziecka w wieku od 1 do 3 lat - wspomaganie

Rozwój dzieci w wieku od 1 do 3 lat

Między pierwszym a drugim rokiem życia dziecko pokonuje kolejne etapy rozwoju emocjonalnego i społecznego. Przede wszystkim maluch kształtuje swoje poczucie autonomii i odrębności. Coraz łatwiej znosi chwilową nieobecność mamy i coraz chętniej się od niej oddala. Sprawnie biega i wspina się.

Rozwój mowy u dziecka sprawia, że zmienia się i rozbudowuje charakter jego relacji z innymi członkami rodziny. Maluch coraz bardziej interesuje się innymi ludźmi, w tym z rówieśnikami. Obserwuje inne dzieci i dąży do nawiązywania kontaktów z nimi. Przyjemność sprawia mu obcowanie z innymi członkami rodziny. Rozwijają się sposoby okazywania emocji, jednak w dalszym ciągu dziecko jest impulsywne w ich wyrażaniu. Zdobycie umiejętności kontrolowania emocji jest dopiero przed nim.

Rozwój percepcji wzrokowej sprawia, że dziecko potrafi już wkładać małe przedmioty do dużych oraz kontrolować wzrokiem wykonywanie czynności przy użyciu narzędzi, takich jak grzebień czy łyżka. W drugim roku życia dzieci potrafią dopasowywać klocki w różnych kształtach do otworów, umieją dobrać takie same obrazki i rozpoznają wyrażenia dźwiękonaśladowcze (np. „hau, hau”, „brum, brum”, itp.).

Między drugim a trzecim rokiem życia dziecko cały czas rozwija swoją samodzielność i autonomię. W ten sposób kształtuje się jego poczucie własnej tożsamości - własnego istnienia. Postępujący rozwój mowy wpływa na coraz sprawniejsze funkcjonowanie dziecka w relacjach społecznych. Dziecko coraz lepiej sygnalizuje swoje potrzeby, stany i uczucia, poznaje reguły i zasady obowiązujące w jego otoczeniu, stopniowo coraz lepiej zaczyna się odnajdywać w interakcjach z rówieśnikami. Pojawiają się nowe emocje: wstyd, poczucie winy i zazdrość. Dziecko potrafi również składać obrazki z części i układać przedmioty wg barwy lub kształtu (rozwój percepcji wzrokowej).

Zabawy dla dzieci w wieku od 1 do 2 roku życia

Istnieje wiele zabaw, dzięki którym można wspierać i wspomagać rozwój dzieci. Z jednolatkiem warto bawić się na świeżym powietrzu i stopniowo zachęcać go do nawiązywania kontaktów z innymi dziećmi, poprzez proste i czytelne polecenia. W domu można inicjować nieskomplikowane zabawy naśladowcze, w których dziecko opiekuje się zabawkami (czesze, kładzie spać, karmi, itp.).

Rozwój dziecka wspomogą również wszelkie zabawy związane z orientacją w otoczeniu i z orientacją w schemacie własnego ciała (np. „Gdzie masz uszy?”, „Gdzie jest brzuszek?”, itd.). Warto zaopatrzyć się w zabawki, w których klocki o określonym kształcie trzeba dopasowywać do otworów. Można również ćwiczyć z dzieckiem dobieranie w pary takich samych obrazków, dobieranie brakującej połowy obrazka oraz wskazywanie samogłosek na kartonikach. Rozwijające są również te zabawy, w których maluch wskazuje i nazywa obrazki (na miarę swoich możliwości), powtarza za rodzicem wyrażenia dźwiękonaśladowcze, albo na polecenie podaje mamie/tacie określone przedmioty. Warto również śpiewać i nucić dziecku piosenki, zachęcając je do włączenia się i/lub brzdąkania na zabawkowych instrumentach.

Zabawy dla dzieci w wieku od 2 do 3 roku życia

Kiedy dziecko ma ok. 3 lata, można wprowadzać i konsekwentnie egzekwować niektóre proste zasady i reguły, np. sprzątanie zabawek do pudełek, oglądanie bajek o wyznaczonej porze, itp. Istotne znaczenie ma przy tym natychmiastowe reagowanie rodziców: zarówno w sytuacji, gdy dziecko zachowuje się w sposób pożądany, jak też wtedy, gdy zachowanie jest niewłaściwe. Odroczone kary i pochwały nie mają sensu, ponieważ trzylatki szybko zapominają, jaka była przyczyna reakcji rodziców (z tego również względu kary powinny trwać stosunkowo krótko). Rodzice mogą także proponować dziecku zabawy tematyczne, np. w dom. Bardzo ważne jest wspomaganie rozwoju emocjonalnego dziecka, a więc zabawy mimiczne z rozpoznawaniem i nazywaniem poszczególnych, wyrażanych mimiką uczuć oraz czytanie bajek z podkreślaniem emocji przeżywanych przez bohaterów poprzez intonację i modulację głosu.

W trzecim roku życia dziecka należy już rozpocząć wdrażanie go do czynności samoobsługowych (ubieranie kapci, samodzielne jedzenie, itd.).

Umiejętności grafomotoryczne można wzmacniać zachęcając dziecko do bazgrania na dużych kartkach papieru, dzielenia klocków na same niebieskie, same okrągłe, itp., wyszukiwania szczegółów przedmiotów na dużych obrazkach oraz składania elementów obrazków w całość.

Rozwój mowy i myślenia u dzieci wspomogą natomiast takie ćwiczenia, jak:

• naśladowanie mimiki mamy/taty (ćwiczenia twarzą w twarz),
• naśladowanie ruchów ust mamy/taty podczas wypowiadania przez nich różnych wyrazów,
• dobieranie prostych słów do obrazków,
• nazywanie cech przedmiotów (okrągły, duży, mały, zielony),
• nazywanie emocji („Pan na obrazku jest smutny/zły/wesoły”, itp.),
• wskazywanie na obrazkach i nazywanie zwierząt, owoców, podstawowych przedmiotów itp.,
• wykonywanie prostych oraz trochę trudniejszych poleceń,
• wspólne śpiewanie oraz czytanie rymowanek i bajek z obrazkami,
• wspólne oglądanie i omawianie obrazków (zadawanie pytań: „Co robi?”, „Czym się bawi?”, „Co ma?”),
• zabawa w zagadki (opisywanie prostych, znanych dziecku przedmiotów).

W ten sposób można przyjemnie spędzać czas z dzieckiem, a jednocześnie wspomagać jego prawidłowy rozwój. Należy jednak pamiętać, że przedstawione ćwiczenia nie mogą przybierać formy wyczerpujących treningów. Nauka przez wspólną, okraszoną humorem zabawę daje najlepsze efekty.