Relacja ojca z dzieckiem – jakie ma skutki?
W dzisiejszych czasach ojcowie dużo częściej angażują się w opiekę i wychowanie dzieci. Często nie boją się również pokazywać swoich emocji czy okazywać czułości. To dobry znak – naukowcy podkreślają, że relacja z ojcem rozwija dziecko w wielu aspektach: społecznym, behawioralnym, poznawczym czy emocjonalnym. Badania prowadzone w zachodnich społeczeństwach pokazują, że pozytywna relacja ojciec-córka skutkuje dobrym przystosowaniem dziecka do późniejszego życia w dorosłości.
Relację ojciec-córka zaczęto we współczesnej psychologii szeroko badać w miarę niedawno. O wiele więcej uwagi poświęcano relacji ojciec-syn i potencjalnym skutkom nieobecności taty w kontekście emocjonalnego i psychologiczmego rozwoju syna. Okazuje się jednak, że brak ojca lub ojciec, który nie nawiązuje bliskiej więzi, mają również wpływ na rozwój córek.
Nieobecność ojca w rodzinie – skutki
Nieobecnością ojca w rodzinie i tym, co niesie ten brak, zainteresowali się naukowcy w latach siedemdziesiątych XX wieku w USA. Dziś temat ojca jest stosunkowo często omawiany. Również w kontekście potencjalnych problemów dzieci, jak: ciąże nastolatek, kłopoty z prawem, stosowanie przemocy, zażywanie narkotyków lub nadużywanie alkoholu.
Badacze zwracają również uwagę na fakt, że nieobecność ojca w rodzinie to również często gorsza sytuacja ekonomiczna. Niektóre z kanadyjskich badań podkreślają, że nieobecność ojca może wpływać na późniejszą agresję córek, a także zwiększać prawdopodobieństwo samotnego wychowywania własnych dzieci. Wiele córek porzuconych przez ojców nieświadomie powiela bowiem wzór, wybierając mężczyznę, który również porzuca je z dziećmi. Brak ojca wpływa też na wykształcenie kobiet, co może wiązać się z trudniejszą sytuacją materialną.
Przeczytaj również:
Jak podnieść samoocenę? Sposoby na lepsze samopoczucie z samym sobą
Relacja ojciec-córka – czemu jest ważna?
Psychologowie wielokrotnie przypominają, że relacja ojca z córką jest niezwykle ważna dla samooceny dziewczynki, a później młodej kobiety, jej osiągnięć, intymnych relacji, a nawet pracy i dochodów. Choć statystycznie więcej czasu córki wciąż spędzają z matkami, wsparcie ojca bywa nieocenione. Może także stanowić pewnego rodzaju siłę przeciwko męskim uprzedzeniom.
Ojciec wzmacniający poczucie własnej wartości u córki sprawia, że nie lęka się ona stereotypów, a także chętniej sięga po obowiązki czy zawody tradycyjnie przypisane mężczyznom. Naukowcy zwracają na przykład uwagę na to, że córki osiągające dobre wyniki w matematyce, to często te, które otrzymały duże wsparcie od ojca.
Co w sytuacji, gdy relacja ojca z córką nie jest silna?
Nie wszystkie córki mają jednak dobre kontakty z ojcami. Wynika to zarówno z fizycznego, jak i emocjonalnego braku ojca w ich życiu. Córki niezainteresowanych lub niepotrafiących zapewnić wsparcie ojców, to finalnie często kobiety z niską samooceną. Niejednokrotnie córka, która nie otrzymała wsparcia od ojca, staje się osobą, która nie potrafi walczyć o swoje sukcesy zawodowe, zdobycie wykształcenia, a nieraz – również o swoją sytuację materialną.
Słaba relacja z ojcem może też grozić niezaspokojeniem podstawowych psychologicznych potrzeb córki. Za takowe psychologowie uważają: bezpieczeństwo, kompetencję i poczucie więzi. O ile kompetencja odnosi się do opisanych wyżej osiągnięć, o tyle poczucie więzi kształtuje nasze przyszłe relacje. Brak odpowiednio wykształconego poczucia więzi to niestety problemy w tworzeniu relacji w dorosłym życiu.
Przeczytaj również:
Style przywiązania – jak relacje z rodzicami kształtują inne związki?
Dorosłe relacje opuszczonych córek
W przypadku córek, których rodzice się rozwiedli, a ojciec był nieobecny i nie zapewnił odpowiedniego wsparcia, ryzyko rozwodu również jest wyższe. Według badań takie osoby wcześniej dojrzewają i nawiązują intymne relacje, rzadziej jednak są one trwałe.
Zdarza się również, że kobiety, które nie zaznały bliskości ojca, próbują odnaleźć jego obraz w przyszłych partnerach. Potrzebują uwagi, nieustannego zapewniania o atrakcyjności, komplementów, bezwarunkowej akceptacji. Zjawisko to stało się na tyle częste, że stało się tematem popkultury – zachowanie takie zostało określone jako daddy issues. Warto jednak pamiętać, że to potoczny termin, a nie medyczna diagnoza – w klasyfikacjach taki syndrom nie istnieje.
Istotne jest również to, że zachowania takie pojawiają się również u mężczyzn, którym brakowało ojca, choć w powszechnej opinii częściej przypisuje się je kobietom. Jednak tak naprawdę potrzeba bliskości i tęsknota za ojcem nie jest domeną córek – dorosłe dzieci opuszczających lub nieobecnych ojców tęsknią za bliskością i docenieniem tak samo, bez względu na płeć.
Relacja ojca z córką – jak ją zbudować?
Wielu świeżo upieczonych ojców zastanawia się, jak zbudować trwałą, silną i stabilną relację z córką. Przede wszystkim, należy jej słuchać. Wysłuchanie jest już pierwszą formą okazania wsparcia, której wiele kobiet niestety od ojców nie zaznało. Warto też doceniać jej zalety. Niekoniecznie jednak trzeba skupiać się jedynie na jej wyglądzie zewnętrznym.
Dziewczynka często słyszy komentarze na temat wyglądu: jest śliczna, ma piękne włosy wyglądają, ładne sukienki. Wypadałoby jednak, aby ojciec podkreślał także jej inne zalety – dobre wyniki w szkole, talenty, zainteresowania, zachęcał do podejmowania nowych wyzwań, nawet tych niekoniecznie stereotypowo kobiecych. To zbuduje w córce silną samoocenę, która pozwoli jej w przyszłości nie przejmować się przestarzałymi stereotypami, które napotka na swojej drodze już w młodości.
Wrażliwość i szacunek w relacji
Innym ważnym aspektem jest okazywanie uczuć. Nie należy wstydzić się własnej wrażliwości, czy nawet trudnych emocji, w tym łez. Pokazanie córce, że mężczyźni potrafią być emocjonalni, może przyczynić się do lepszego wyboru partnera w przyszłości. Córka będzie bowiem również szukać partnera, który potrafi być wrażliwy. Kolejnym punktem jest po prostu odpowiednie traktowanie kobiet, w tym matki córki. Nawet jeśli nie jest się już parą, szacunek do matki (a także innych kobiet w otoczeniu) pokaże córce prawidłowe wzorce i pozwoli jej nauczyć się stawiać granice w przyszłości.
Bycie ojcem nie jest łatwe, warto jednak starać się zbudować dobrą relację z dzieckiem. Z pewnością dobrze wpłynie to na jego rozwój i zaprocentuje w jego dorosłym życiu.
