Zawroty głowy – przyczyny

Objawy zawrotów głowy

Zawroty głowy są jedną z najczęstszych spotykanych dolegliwości. Ich częstość wzrasta wraz z wiekiem, choć nie jest tak zawsze. Zawroty głowy dają doznaje uczucia: wirowania, kołysania lub niestabilności, do tego towarzyszą im nudności, wymioty, zaburzenia słuchu, dezorientacja czy uderzenia gorąca. Zawroty głowy nie są jednostką chorobową, ale subiektywnym objawem występującym z rozmaitych przyczyn.

Pierwszy nowoczesny opis zawrotów głowy z towarzyszącymi zaburzeniami słuchu opisał w 1861 roku otolog francuski Prosper Ménière i od właśnie od jego nazwiska pochodzi nazwa jednej z chorób układu równowagi – choroby Menièr'a.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Skąd się biorą zawroty głowy?

Zawroty głowy nierozerwalnie wiążą się z patologią w obrębie układu równowagi, w skład którego zalicz się sam narząd równowagi, czyli błędnik – strukturę położoną w uchu wewnętrznym, a także jego unerwienie – nerw przedsionkowy oraz ośrodki w pniu mózgu, móżdżku, jądrach podkorowych i korze mózgowej, odpowiadające za odbieranie wrażeń o ułożeniu ciała. Uszkodzenie lub też zaburzenia na którymkolwiek poziomie mogą przyczynić się do pojawienia się zawrotów głowy o różnym charakterze.

Zawroty dzielimy na:

• układowe wiążą się najczęściej z patologią w obrębie błędnika, pacjent odczuwa ruch, zwykle wirowy – otoczenia, własnego ciała bądź samej głowy, który potrafi konkretnie określić, często takie zawroty współistnieją z nudnościami i wymiotami.
• nieukładowe są zwykle pochodzenia pozabłędnikowego, pacjent odczuwa zaburzenia równowagi, niestabilność postawy i chodu, ale nie potrafi precyzyjnie ich opisać. Oba typy zwykle najczęściej pojawiają się o osób starszych, nieco częściej u kobiet, ale nie ma określonej reguły ich występowania.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Przyczyny zawrotów głowy

Diagnostyka zawrotów głowy jest dość złożona, jest to zagadnienie wielodyscyplinarne a przyczyn jest wiele. Dla większej przejrzystości można podzielić je na odrębne kategorie:

choroby otolaryngologiczne:

• łagodne położeniowe zawroty głowy,
• zapalenie trąbki słuchowej,
• choroba lokomocyjna,
• perlak,
• woszczyna,
• choroba (zespół) Ménièr'a,
• zapalenie błędnika,
• toksyczne uszkodzenie błędnika (m.in. polekowe, np. antybiotyki aminoglikozydowe),
• urazy ucha wewnętrznego,

choroby układu nerwowego:

• choroby naczyniowe mózgu,
• urazy mózgu,
• guz mózgu,
• stwardnienie rozsiane,
• padaczka,
• migrena,
• zaburzenia lękowe
• depresja.

choroby ogólnoustrojowe i narządowe:

• nadciśnienie tętnicze,
• miażdżyca,
• zaburzenia rytmu serca,
• zmiany inwolucyjne (prezbiastazja starcza),
• hipoglikemia (niedocukrzenie).

Powyższa lista jest dowodem, że pomocy przy zawrotach głowy może udzielić nam nie tylko neurolog, ale także otolaryngolog, kardiolog, internista, psychiatra czy psychoterapeuta. Niemniej jednak, to zadaniem neurologa będzie postawienie rozpoznania wstępnego, a jeśli wykluczy on przyczyny neurologiczne, skieruje nas do właściwego specjalisty.

Przeczytaj też: Ból głowy i wymioty – co oznaczają?

Diagnostyka zawrotów głowy – jakie wykonać badania?

Diagnostyka zawrotów głowy składa się z badania otolaryngologicznego i neurologicznego. Otolaryngolog ocenia funkcję układu przedsionkowego, symetrię jego działania- niezbędną do prawidłowego funkcjonowania oraz ukierunkowuje się na lokalizację ewentualnych procesów patologicznych. Od rodzaju pojawiających się zaburzeń i typów zawrotów, otolaryngolog wykonuje różne testy przedsionkowe.

Zalicza się do nich chociażby testy kaloryczne, posturografię, prowokację oczopląsu i zawrotów poprzez zmiany położenia głowy (testy kinetyczne). Ocena pacjenta jest pełna, kiedy obejmuje też wywiad, należy ustalić w jakich okolicznościach zawroty się pojawiają, od kiedy występują, jaki długo trwają i z jaka jest ich częstotliwość. Warto dopytać o ewentualne dolegliwości towarzyszące, takie jak nudności, wymioty, zaburzenia równowagi, silny lęk podczas zawrotów. Nie sposób nie zapytać o urazy głowy i zażywane leki, a także schorzenia współistniejące.

Zobacz też: Choroba morska – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest EOG?

Objawem towarzyszącym zawrotom głowy zwykle jest oczopląs, jego badanie wnosi wiele w różnicowanie zaburzeń ośrodkowych i obwodowych.Tradycyjną metodą rejestrowania ruchów gałek ocznych jest elektrookulografia (EOG); jednak jej ograniczenia w postaci zbyt małej dokładności pomiaru sprawiły, że nie jest zbyt często używana.

Co to jest ENG?

Elektronystagmografia (ENG) to rejestracja za pomocą elektrod ruchów gałek ocznych na podstawie zmian pola elektrycznego wokół gałki ocznej. ENG różnicuje oczopląs, ruchy nystagmoidalne, ruchy wahadłowe oczu oraz inne zaburzenia. W celu ulepszenia dokładności wyników opracowano wideonystagmografię, która pozwala na uzyskanie zapisu bez zakłóceń za pomocą wideokamery. Do innych badań, które mogą być przydatne w postawieniu diagnozy należą metody obrazowania: badanie radiologiczne kręgosłupa szyjnego, tomografia komputerowa głowy, rezonans magnetyczny głowy lub kręgosłupa szyjnego, badania ultrasonograficzne tętnic szyjnych i kręgowych, ew. badanie przepływów w tętnicach mózgowych – tzw. doppler przezczaszkowy.

Leczenie zawrotów głowy i zaburzeń równowagi

Leczenie uzależnione jest od przyczyny zawrotów, opiera się głownie na farmakologii. W przypadków zawrotów spowodowanych przyczyna wtórną- chorobą narządową, ogólną- sposobem na walkę z zawrotami głowy jest leczenie choroby pierwotnej. Jest to dowodem, że leczeniem zawrotów głowy nie musi zajmować się tylko lekarz neurolog. Leki użyteczne w zwalczaniu tych przykrych dolegliwości to leki, tzw. antivertiginosa, należą do kilku grup: leki przeciwhistaminowe, neuroleptyki, leki przeciwwymiotne, anksjolityki (leki przeciwlękowe), antagoniści kanału wapniowego oraz betahistyna.

Do leków wspomagających, które może zapisać lekarz, należą środki rozszerzające naczynia, moczopędne i przeciwpłytkowe. Nie ma jednego schematu leczenia, wszystko zależy od konkretnej przyczyny dolegliwości. W związku z tym do każdego pacjenta podchodzi się w sposób indywidualny. Stosując antivertignosa należy pamiętać, że są to leki do stosowania doraźnego, nie przewlekłego i trzeba zażywać je zgodnie z instrukcją lekarza.

Zawroty głowy – wypowiedź neurologa