Zaburzenia widzenia – jakie są przyczyny zaburzeń wzroku?

Zaburzenia widzenia – najczęstsze problemy ze wzrokiem

Zaburzenia widzenia to subiektywne odczucia, które mogą oznaczać szereg różnych dysfunkcji narządu wzroku. Zaburzenia te mogą mieć przyczyny okulistyczne (wady refrakcji, zaćma, jaskra) oraz neurologiczne (uszkodzenie nerwu wzrokowego). Leczenie zaburzeń widzenia polega na właściwym rozpoznaniu i leczeniu choroby podstawowej wywołującej dysfunkcję narządu wzroku.

Do najczęstszych objawów zaburzenia wzroku zaliczamy: zmiany ostrości wzroku, podwójne widzenie, mroczki przed oczami, błyski, rozmazane obrazy, zaburzenie rozróżnienia barw, zaniki i ograniczenie pola widzenia oraz ślepotę.

Zaburzenia wzroku – przyczyny okulistyczne

Do najczęstszych zaburzeń wzroku z przyczyn okulistycznych zaliczamy: wady refrakcji, czyli krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm.

Nadwzroczność to schorzenie, w którym promienie wpadające do gałki ocznej skupiają się w ognisku położonym za siatkówką. Dalekowzroczność najczęściej spowodowana jest zbyt krótką osią gałki ocznej.

Krótkowzroczność to z kolei stan, w którym promienie świetlne skupiają się w ognisku położonym przed siatkówką.

Natomiast astygmatyzm (czyli niezborność) to schorzenie, w którym padające promienie świetlne są ogniskowane w dwóch różnych punktach. Powstający w astygmatyzmie obraz jest zniekształcony i nieostry. Najczęstszą przyczyną niezborności i problemów ze wzrokiem jest nieprawidłowa krzywizna rogówki.

Leczenie wad refrakcji polega na ich korekcji za pomocą okularów lub soczewek. W cięższych przypadkach konieczna bywa chirurgiczna korekcja wady.

Zaburzenia widzenia – przyczyny neurologiczne

Do schorzeń neurologicznych prowadzących do zaburzeń widzenia zaliczamy np. zapalenie nerwu wzrokowego, które może być wywołane infekcją wirusową, szczepieniem, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, zapaleniem zatok przynosowych czy schorzeniem autoimmunologicznym.

Zapalenie najczęściej występuje jednoocznie. Zapalenie nerwu wzrokowego dzielimy na śródgałkowe, któremu towarzyszą zaburzenia ostrości wzroku, oraz pozagałkowe, w którym może pojawić się mroczek środkowy.

Inną przyczynę neurologiczną stanowi obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, który jest ważnym objawem wzmożonego ciśnienie śródczaszkowego. W odróżnieniu od procesów zapalnych zaburzenie widzenia pojawia się w późniejszym okresie.

Zaburzenia widzenia to także objaw zaniku nerwu wzrokowego, który najczęściej jest następstwem ucisku, procesu zapalnego czy zwyrodnienia. Zanik nerwu II (nerwu wzrokowego) dzielimy na pierwotny (powstający najczęściej w wyniku ucisku) i wtórny, który jest następstwem zapalenia.

Do objawów zaniku nerwu wzrokowego zaliczamy: upośledzenie widzenia barw (zwłaszcza zielonej i czerwonej), ubytki w polu widzenia oraz spadek ostrości wzroku.

Wśród neurologicznych przyczyn problemów z widzeniem wymienia się również neuropatie nerwu wzrokowego (niedokrwienna, toksyczna i niedoborowa), a także nowotwory nerwu wzrokowego (tu najczęściej glejak), które również mogą prowadzić do różnego rodzaju zaburzeń wzrokowych.

Zaburzenia ostrości wzroku – wypowiedź neurologa

Choroby oczu jako przyczyna zaburzeń widzenia

Chorobą oczu, która może powodować zaburzenia widzenia jest m.in. jaskra (łac. glaucoma). To choroba, której istotą jest postępująca neuropatia nerwu wzrokowego. Do specyficznych cech jaskry zaliczamy morfologiczne zmiany tarczy nerwu wzrokowego i charakterystyczne ubytki w polu widzenia.

Główną przyczyną jaskry jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe. Jaskrę dzielimy na: pierwotną, wtórną, otwartego lub zamkniętego kąta.

Inne schorzenie prowadzące do problemów ze wzrokiem to zaćma (łac. cataracta). Choroba ta charakteryzuje się zmętnieniem soczewki. Zmętnienie soczewki utrudnia promieniom świetlnym dostanie się do siatkówki, co doprowadza do pogorszenia ostrości wzroku (przymglone widzenie).

W zaawansowanych postaciach zaćma jest jedną z przyczyn ślepoty. Katarakta może być wrodzona lub nabyta. Leczenie jest wyłącznie operacyjne i polega na usunięciu soczewki.

Za zaburzenia widzenia odpowiada również zwyrodnienie plamki żółtej (AMD). Schorzenie to rozpoczyna się zazwyczaj po 60. roku życia i w zaawansowanych stadiach prowadzi do całkowitego zaniku widzenia centralnego. Pierwszymi objawami zwyrodnienia starczego plamki żółtej siatkówki są mroczki i metamorfopsje (np. zmiana kształtu widzianego obiektu).

Do objawów zaburzeń widzenia mogą prowadzić także choroby rogówki, twardówki, choroby błony naczyniowej, soczewki i ciała szklistego, czyli każdego składnika anatomicznego gałki ocznej.

Problemy ze wzrokiem a retinopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa to choroba oczu wywołana długoletnią cukrzycą. W większości wypadków dochodzi do głębokiego upośledzenia lub całkowitej utraty wzroku. W krajach rozwiniętych, takich jak Polska, okulistyczne powikłania cukrzycy wysuwają się na pierwsze miejsce, przy czym głównym czynnikiem ryzyka jest czas trwania cukrzycy.

Do uszkodzenia wzroku w zaawansowanej cukrzycy dochodzi poprzez:

• krwawienia w obrębie siatkówki i wnętrza oka,
• włóknienie i rozrost naczyniowy,
• odwarstwienie siatkówki,
• wytwarzanie nowych naczyń tęczówki, co doprowadza do powstania wtórnej jaskry.

Najczęstszą przyczyną utraty wzroku u chorych na cukrzycę jest wystąpienie tzw. makulopatii cukrzycowej, w której dochodzi do przerwania bariery krew–siatkówka i wylania się krwi, a w konsekwencji powstania obrzęków prowadzających do nieodwracalnego uszkodzenia wzroku.

Do ogólnych zasad postępowania w zapobieganiu retinopatii cukrzycowej u pacjentów z cukrzycą należą przede wszystkim regularne kontrole okulistyczne, w których lekarz określa poziom uszkodzenia i wprowadza ewentualne postępowanie terapeutyczne.

W początkowych okresach wystarczą kontrole przeprowadzane raz do roku. W zaawansowanych zaburzeniach widzenia pacjenci powinni być poddawani kontroli co 3–6 miesięcy.

Zaburzenia widzenia – objaw nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie tętnicze to ciśnienie krwi przekraczające 140/90 mm Hg. Nadciśnienie również niekorzystnie wpływa na stan narządu wzroku. W początkowym okresie dochodzi jedynie do dostrzegalnych w badaniu dna oka zwężeń naczyń tętniczych, natomiast w zaawansowanych stadiach dochodzi do uszkodzenia tętniczek, co doprowadza do krwotoków, wysięków i obrzęków manifestujących się licznymi problemami z widzeniem.

W zapobieganiu i leczeniu zaburzeń widzenia w przebiegu retinopatii nadciśnieniowej stosuje się przede wszystkim leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi.

Należy pamiętać, aby spadek ciśnienia u ludzi w podeszłym wieku nie był zbyt szybki, gdyż może to doprowadzić do niepożądanych skutków, jak np. udar niedokrwienny mózgu. Również bardzo ważna jest zmiana stylu życia, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna.