Ropiejące oczy u dzieci, noworodków i niemowląt miewają zróżnicowane przyczyny. Zaropiałe oczy u dziecka przy katarze mogą wskazywać na zakażenie adenowirusem. Wydzielina, zaczerwienienie i swędzenie oczu towarzyszą alergicznemu zapaleniu spojówek i wymagają odizolowania od alergenu. Szczególnej kontroli podlega ropiejące oczko u niemowlaka i noworodka. Co robić, kiedy zaobserwujemy takie objawy i jakie domowe sposoby można zastosować?
Ropiejące oczy u dziecka – jakie są przyczyny, co robić, czym przemywać?
Zaropiałe oczy u dziecka – co to oznacza?
Ropiejące oczy u dziecka to stosunkowo częsty problem, który ma wiele potencjalnych przyczyn. Wydzielina ropna z oka jest oznaką stanu zapalnego toczącego się na spojówkach lub w drogach łzowych. Dziecko ma czerwone spojówki, a w kącikach oczu zbiera się biała wydzielina. Szczególnie dużo jest jej rano – po przebudzeniu – ze względu na brak mrugania w trakcie snu. Czasem może wręcz doprowadzić do sklejenia powiek. Bardzo częstym powodem jest alergiczne zapalenie spojówek, które sprzyja bakteryjnemu zakażeniu.
Ropienie oczu u dziecka przyjmuje w większości przypadków postać łagodną i ustępuje samoistnie. Kontakt z lekarzem jest wskazany, gdy ropienie nie ustępuje w ciągu kilku dni lub towarzyszą mu dodatkowe objawy, np. podwyższona temperatura lub obrzęk powiek. Należy się wtedy zgłosić do lekarza rodzinnego, który w razie potrzeby skieruje dziecko do okulisty.
Zobacz również: Jak czyścić nos u niemowlaka i małego dziecka?
Ropiejące oczy u dziecka przy katarze
Wydzielina z zaczerwienionych oczu dziecka, towarzysząca innym objawom przeziębienia to zazwyczaj efekt zakażenia adenowirusami. Jest to tak zwane epidemiczne zapalenie spojówek. Już nazwa wskazuje, jak bardzo zakaźny jest to wirus. Niezwykle łatwo rozprzestrzenia się wśród domowników poprzez dotykanie powierzchni, na których znajdują się wirusy. Osoba chora zaraża innych przez 3 tygodnie i w tym okresie dziecko nie powinno chodzić do przedszkola lub szkoły.
Początkowo choroba objawia się w jednym oku, po kilku dniach obejmuje też drugie. Poza wymienionymi objawami pojawić się mogą światłowstręt, drobne grudki na spojówkach i powiększone węzły chłonne (głównie przyuszne). Zazwyczaj rozpoznanie stawia się na podstawie charakterystycznego wywiadu i obrazu choroby. Nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych badań.
Ropiejące oczy u dziecka podczas choroby leczy się głównie objawowo poprzez stosowanie chłodnych okładów i preparatów sztucznych łez.
Przeczytaj też: Budzenie się w nocy – przyczyny, jak leczyć?
Ropiejące oczy u dziecka przy alergicznym zapaleniu spojówek
Kiedy dziecko ma wydzielinę ropną z oka, przyczyną może być także alergiczne zapalenie spojówek. To niezwykle częsta choroba oczu. Wszystkie schorzenia z grupy alergii spowodowane są nadmierną reakcją układu immunologicznego na bodziec, zwany wtedy alergenem. W alergicznym zapaleniu spojówek dochodzi do aktywacji komórek tucznych (znanych również jako mastocyty), które wyrzucają histaminę. To ona odpowiada za charakterystyczne objawy infekcji, takie jak zaczerwienienie, swędzenie oczu i łzawienie. Jeśli dojdzie do nadkażenia, to do objawów dołączą zaropiałe oczy u dziecka. Objawom ze strony oczu prawie zawsze towarzyszy obfity i wodnisty wyciek z nosa, czasem jego świąd.
Alergeny najczęściej odpowiedzialne za zapalenie spojówek to:
- pyłki drzew i traw – objawy występują okresowo, w czasie pylenia roślin, które są alergenem;
- roztocza (potocznie zwane „uczuleniem na kurz”) – alergia najbardziej nasilona jest w okresie grzewczym, który zapewnia roztoczom świetne warunki do wzrostu (suche i ciepłe środowisko) oraz w zakurzonych miejscach, jak strychy i składy książek;
- alergeny zwierząt, takie jak sierść – czasem wystarczy przebywanie w pomieszczeniu, w którym zwierzę było wcześniej, a nawet kontakt z osobą, która posiada zwierzę;
- pleśnie – osoba na nie uczulona powinna unikać wilgotnych miejsc, takich jak podmokłe lasy i zarośla, pływalnie; powinna też unikać koszenia trawy i grabienia liści.
Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów
W przypadku alergii najważniejsze jest unikanie ekspozycji na alergen. Ulgę może przynieść przemywanie oczu dziecka roztworem soli fizjologicznej (dostępny w aptekach bez recepty), aby wypłukać z nich alergen. Gdy spodziewamy się nasilonych objawów (np. okres pylenia), można stosować leki przeciwalergiczne – najczęściej są to leki z grupy antyhistaminików, takie jak loratadyna lub cetyryzyna. Jeśli objawy alergii są uporczywe, można podjąć próbę immunizacji (odczulania) pod nadzorem alergologa.
Ropiejące oczy u noworodka i niemowlaka
Ropiejące oczko u niemowlaka i noworodka powinno zostać poddane szczególnej obserwacji. Ze względu na niedojrzałość organizmu dziecka, w tym mechanizmów obronnych układu odpornościowego, wszelkie niepokojące objawy należy wyjaśnić z pediatrą. Dotyczy to szczególnie objawów infekcji, gdyż u noworodków bardzo szybko może dojść do ciężkich postaci zakażeń, jak zapalenie opon-mózgowo-rdzeniowych czy sepsa. Choroby oczu u noworodków i niemowląt wymagają więcej uwagi również ze względu na większe ryzyko trwałych powikłań i pogorszenia, a nawet utraty wzroku.
Do zakażenia noworodka może dojść jeszcze w kanale rodnym matki, w trakcie porodu. Do takich infekcji zaliczamy zapalenie spojówek wywołane przez dwoinkę rzeżączki czy wirusa opryszczki zwykłej.
Aby uchronić dziecko przed tymi patogenami, zaraz po porodzie przeprowadzany jest zabieg Credego. Polega on na zakropleniu oczu, najczęściej roztworem azotanu srebra. Choć jest to ważne dla profilaktyki groźnych infekcji, to sam zabieg może podrażnić spojówkę, wywołując jej zaczerwienienie. Ten rodzaj zapalenia, określany mianem chemicznego, ma łagodny przebieg i ustępuje bez leczenia po 2–3 dniach.
Szczególną przyczyną ropienia oczu u noworodka jest niedrożność przewodu nosowo- łzowego. Tą drogą łzy wypływają z worka łzowego. Kanał ten przegrodzony jest błoną, która powinna pęknąć tuż po porodzie. Jeśli do tego nie dojdzie, powstaje zastój i dobre warunki dla rozwoju bakterii, które wywołują ropne zapalenie spojówek. Leczenie polega na masażu woreczka łzowego przez rodziców, co podnosi ciśnienie i często pozwala przerwać błonę. Jeśli to nie odniesie skutku, przeprowadza się sondowanie dróg łzowych poprzez wprowadzenie do nich cienkiego narzędzia.
Przeczytaj: Zatkany kanalik łzowy u dziecka – przyczyny i leczenie
Ropienie oczu u dziecka najczęściej jest jednak spowodowane przez zakażenie bakteriami, do którego dochodzi już po porodzie – w wyniku zatarcia czy urazu. Leczenie polega na stosowaniu miejscowo antybiotyków w postaci kropli.
Dziecku ropieją oczy – co robić?
Domowym sposobem na ropiejące oczy u dziecka jest przemywanie ich roztworem soli fizjologicznej, używając do tego jałowego gazika. Gazik przeciągamy raz wzdłuż powiek, od zewnętrznego kącika oka do wewnętrznego i go wyrzucamy. Podobnie można stosować przegotowaną wodę.
Niektórzy stosują przemywanie oczu rumiankiem, ale może on podrażnić spojówkę, a nie ma dowodów na jego skuteczność. U niemowląt karmionych mlekiem matki zastosować można kobiece mleko, najlepiej bezpośrednio z piersi, gdyż zachowuje ono wówczas jałowość.
Ropiejące oczy u niemowlaka i zlepianie powiek, które nie ulega poprawie w ciągu kilku dni lub ma objawy towarzyszące, należy skonsultować z lekarzem. Zastosowanie kropli z antybiotykiem na ropiejące oczy u dziecka pomoże, jeśli przyczyną infekcji jest nadkażenie bakteryjne.
Jak pielęgnować oczy noworodka?
Zdaniem eksperta
Oczy noworodka po porodzie są zamknięte prawie przez cały czas. Charakterystyczne jest, że noworodek nie wydziela łez, ponieważ ta zdolność pojawia się dopiero około 2. miesiąca życia. Do codziennej pielęgnacji oczu malucha odpowiednie są, zakupione w aptece, jałowe gaziki. Wyjałowiony gazik moczymy w przegotowanej wodzie i delikatnym ruchem przemywamy oczko od zewnętrznego kącika ku wewnętrznemu, tj. w kierunku noska. Jednym gazikiem można wykonać taki manewr tylko raz – za każdym kolejnym powinniśmy już sięgnąć po nowy gazik.
W zachowaniu zdrowych oczu dziecka na pewno pomoże: unikanie wszystkiego, co je drażni (np. kurzu i dymu papierosowego), częste mycie rączek malucha oraz codzienne oczyszczanie i nawilżanie wrażliwych spojówek roztworem soli fizjologicznej. W ciągu pierwszych dni, tygodni może wystąpić łagodne zapalenie spojówek. Najczęściej dotyczy ono jednego oka i obserwujemy wtedy łzawienie, a czasami w kąciku oka gromadzi się biała, ropna wydzielina. U noworodków występuje czasem niedrożność kanalika nosowo – łzowego, która objawia się ropną wydzieliną zlepiającą powieki, szczególnie można to zauważyć po dłuższym śnie dziecka. W takim przypadku oczy przemywamy roztworem soli fizjologicznej lub naparem ze świetlika. W przypadku nieustępowania objawów należy skontaktować się z lekarzem.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Gajewski P. (red.), Interna Szczeklika, Wydanie 10. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2018.
- Kawalec W., Grenda R., Kulus M. (red.), Pediatria, Tom 1–2, Wydanie 1. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
Marcin Dec
Lekarz
Absolwent kierunku lekarskiego na Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obecnie lekarz stażysta. W czasie studiów rozwijał swoje zainteresowanie chirurgią i neurologią. Czynnie brał udział w działalności kół naukowych związanych z tymi specjalizacjami. Uczestniczył w międzynarodowych konferencjach naukowych, również prezentując pracę, której był współautorem.
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 13.03.2022
opublikowany 03.07.2022
opublikowany 21.04.2022