Ból oczodołu – przyczyny, badania i leczenie bólu w oczodole

Ból oczodołu od zatok i zęba – zapalenie oczodołu

Oczodół jako struktura anatomiczna otoczona jest zatokami obocznymi nosa – od góry jest to zatoka czołowa, od dołu zatoka szczękowa, od strony nosowej zatoki sitowe, od tyłu – zatoka klinowa. Zatoki oboczne nosa mogą być źródłem zapalenia szerzącego się przez ciągłość do oczodołu. Ból głowy od zatok jest uporczywy, o stałym i silnym nasileniu i może promieniować do oczodołu. Ciężkim powikłaniem jest ropowica oczodołu, która jest ostrym zapaleniem bakteryjnym. Powodem zapalenia są infekcje powstałe w wyniku urazu lub rozszerzenia się zakażeń skóry powiek. Przyczyną mogą być też czyraki na twarzy, u dzieci – ropnie okołozębowe.

Zapalenie jamy oczodołu to przerzut infekcji z zatok przynosowych, szczególnie sitowych i czołowych (bóle głowy w okolicy czołowej). Do objawów klinicznych zalicza się również :

• wytrzeszcz, ból głowy i oczu,
• obrzęk spojówki gałkowej,
• ból przy poruszaniu okiem,
• zmniejszenie zakresu ruchów gałki ocznej,
• gorączka, wzrost leukocytozy i wysokie OB,
• obniżenie ostrości wzroku, bóle czoła.

Leczenie zapalenia oczodołu polega na antybiotykoterapii, drenażu chirurgicznym. Posiewy z wydzieliny spojówkowej wykonuje sięm, by określić wrażliwość bakterii na stosowane leczenie.

Zobacz też: Opuchlizna od zęba – jakie są przyczyny?

Choroby tarczycy – przyczyna bólu w oczodole

Przyczyną bólu oczodołu bywa także orbitopatia tarczycowa (wytrzeszcz endokrynny). To schorzenie z autoagresji, w którym własny układ odpornościowy atakuje tkanki oczodołu. Obserwowana jest w chorobie Gravesa-Basedowa, w którym jednym z objawów mogą być częste bóle głowy. Procesy zapalne powodują zmiany w mięśniach okoruchowych (wzrost syntezy substancji międzykomórkowych), namnażanie komórek tłuszczowych co powoduje wypychanie gałki ocznej poza oczodół oraz włóknienie mięśni okoruchowych.

Do pozostałych typowych objawów zalicza się:

• ból oczodołu, ból głowy i oczu,
• nienadążenie powieki górnej za ruchem gałki ocznej w dół,
• ból oczodołu przy patrzeniu w górę,
• rzadkie mruganie,
• drżenia zamkniętych powiek,
• wzmożona pigmentacja powiek.

Zobacz też: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg

Ból w oczodole, bóle głowy i oczu, bóle kości oczodołu to typowe, częste objawy schorzenia. Choroba charakteryzuje się okresami zaostrzeń i remisji, diagnozę stawia się ma podstawie objawów klinicznych, potwierdzonych badaniami TK i MR, mniejsze znaczenie mają badania metabolizmu tarczycy. Leczenie polega na współdziałaniu endokrynologa i okulisty. Stosuje się terapię jodem radioaktywnym, lekami hamującymi wydzielanie hormonów tarczycy, glikokortykoidów podawanych systemowo. W ciężkich przypadkach sterydy stosuje się dożylnie. Przewlekły ból oczu i oczodołów może być sygnałem alarmowym rozpoczynającej się orbitopatii tarczycowej, zwłaszcza u osób palących tytoń.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną ucisku w głowie?

Co oznacza ból głowy i oczu?

Kiedy boli oczodół, pod uwagę należy wziąć także pewne chorzenia rzadke. Jedną z nich jest zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej, które powoduje burzliwe objawy kliniczne, z silnym bólem oczodołu. Zakrzep powoduje uszkodzenie nerwów przechodzących przez szczelinę oczodołową górną i zastój żylny w układzie drenującym oczodół, co powoduje wzrost ciśnienia w oczodole i uszkodzenie gałki ocznej (do objawów zaliczamy ból głowy w okolicy oczu, objawy jednostronne – ból głowy w okolicy oczodołu). Powstaje zastoinowy obrzęk tarczy nerwu wzrokowego i zaniewidzenie. Objawom towarzyszy gorączka. Stan chorego może być zły i rokowanie zależy od szybkiej odpowiedzi na leczenie.

Inną przyczyną bolącego oczodołu może być ziarniniak Wegenera. To zapalenie naczyń włosowatych z wytworzeniem komórek zapalnych ziarnistych. Choroba uszkadza nerki i płuca. Może się nadto umiejscowić w jednym lub obu oczodołach powodując silne dolegliwości bólowe. Dodatkowe objawy to zapalenie gruczołu łzowego i wytrzeszcz, nasilające ból oczodołu i głowy. Leczenie jest immunsupresyjne z zastosowaniem sterydów lub cyklofosfamidu (rodzaj chemioterapii). Podobny przebieg ma zespół Tolosy-Hunta (zapalenie zatoki jamistej i szczeliny oczodołowej górnej).

Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem

Klasterowy ból głowy – ból za gałką oczną i skroni

Klasterowy ból głowy (ból Hortona) to choroba o nie do końca poznanej przyczynie, w której zasadniczą rolę odgrywa struktura anatomiczna – zwój twarzowy nerwu trójdzielnego. Odgałęzienia tego nerwu znajdują się w oczodole, drogi nerwowe mają swoje zakończenia w pniu mózgu (śródmózgowie). Nerw trójdzielny unerwia czuciowo-ruchowo tkanki oczodołu i gruczoł łzowy. Pozostałe ramiona nerwu to szczękowa i twarzowa. Zaburzenia naczyniowe wzdłuż nerwu mogą powodować miejscową dysfunkcję układu nerwowego i rzuty punktowych silnych bólów oczodołu. Jest to klasterowy ból oczodołu: silny, ostry i nawracający.

Czytaj również: Ból twarzy – przyczyny, objawy i leczenie bólu twarzy

Ból oczodołu i skroni może być także objawem migreny, choć w części przypadków wynika ze wzmożonego napięcia mięśni szkieletowych, co nie stanowi zagrożenia dla chorego. Pobudzenie dróg autonomicznych powoduje nadmierne łzawienie, obrzęk i opadanie powieki, zwężenie źrenicy (zespół Hornera). Choroba częściej występuje u młodych mężczyzn. Leczenie polega na zastosowaniu tlenoterapii w szybkim przepływie w fazie ostrej i podaniu tryptanów (leków mających szerokie zastosowanie w migrenowych bólach głowy). Leczenie przewlekłe w zapobieganiu napadom jest również farmakologiczne. Stosuje się werapamil, lek obniżający akcję serca i ciśnienie, oraz niektóre leki przeciwpadaczkowe.

Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem

Jakie badania wykonać, kiedy boli oczodół?

Ból oczodołu i zatok obocznych nosa jest wskazaniem do badania laryngologicznego. We wziernikowaniu jamy nosowej można rozpoznać np. anatomiczne skrzywienie przegrody nosa, co usposabia do przewlekłego zapalenia zatok i uporczywe dolegliwości w okolicy czołowej, oczodołowej i skroniowej. Częste alergie sprzyjają polipom jamy nosowej, które mogą powodować nawracające stany zapalne zatok obocznych nosa. W diagnostyce można wykonywać testy alergiczne na alergeny wziewne.

Badania TK (tomografii komputerowej) pozwalają ocenić przegrodę nosa i obecność wydzieliny w zatokach, wykluczają mikrourazy oczodołu i ewentualne zmiany guzowate jako przyczyny przewlekłego bólu oczodołu. Badanie to pomocne jest również w ocenie orbitopatii tarczycowej, choć w tym przypadku częściej wykonuje się rezonans magnetyczny oczodołu.

Badania z krwi mają znaczenie w zapaleniach ropnych, gdzie ocenia się leukocytozę i poziomy CRP. Posiewy krwi to badanie mikrobiologiczne, potrzebne do oceny przed leczeniem antybiotykiem w zapaleniu zatok lub zapaleniu tkanek oczodołu.

Czytaj również: Zwłóknienie płuc – rodzaje, przyczyny, objawy, badania, leczenie, rokowania

Wypowiedź okulisty na temat tarczy zastoinowej