Karmienie piersią czy mleko modyfikowane?

Mleko matki a mleko modyfikowane

Pokarm kobiecy to swoista gatunkowo odżywka. Stanowi niezastąpione pożywienie dla rozwijającego się dziecka dostosowując swój skład do wieku, pory dnia, sposobu ssania.

Mleko kobiece znacznie różni się od mleka krowiego, które jest bazą do produkcji mleka modyfikowanego:

• czas trawienia mleka kobiecego wynosi 2 godziny, a krowiego 3 godziny,
• pH mleka kobiecego wynosi 7,0 – 7,2, a krowiego 6,4 – 6,8, co może powodować większą skłonność do kwasicy u niemowląt karmionych sztucznie,
• mleko ludzkie zawiera mniej białka; inny jest stosunek białek serwatkowych do kazeiny – pokarm kobiecy zawiera kilkakrotnie mniej kazeiny, a więc białek serwatkowych,
• w mleku krowim zawarta jest α – kazeina i β – laktoglobulina, będące podstawowymi antygenami wywołującymi alergię,
• w mleku kobiecym jest większe stężenie cystyny, tauryny i karnityny, co korzystnie wpływa na proces trawienia i wchłaniania tłuszczów oraz rozwój siatkówki i układu nerwowego,
• w mleku matki jest mniej niż w mleku modyfikowanym fenyloalaniny, która jest szkodliwa dla ośrodkowego układu nerwowego i może spowodować nieodwracalne uszkodzenia,
• 80 % węglowodanów zawartych w mleku kobiecym to laktoza (2 razy więcej niż w mleku krowim), która zwiększa wchłanianie miedzi i magnezu, ułatwia przyswajanie żelaza, zapewnia prawidłowy rozwój flory jelitowej,
• w pokarmie kobiecym występuje galaktoza – składnik galaktolipidów – ma istotne znaczenie dla rozwoju układu nerwowego,
• oligosacharydy, glikoproteidy, których nie ma w mleku krowim, wiążą witaminę B₁₂ i kwas foliowy,
• stosunek jonów sodu, potasu, chloru i fosforu mleka kobiecego do mleka krowiego wynosi 1:3, a właściwa proporcja jonów wapnia do fosforu zapewnia dobre wchłanianie tych pierwiastków i odpowiednią mineralizację kośćca,
• mniejsza zawartość elektrolitów w mleku kobiety w porównaniu do mleka krowiego nie powoduje przeciążenia osmotycznego niedojrzałych nerek noworodka,
• dzięki dużej zawartości laktoferyny w pokarmie kobiecym jest możliwa duża przyswajalność żelaza (około 70 %) w porównaniu z mlekiem krowim (laktoferyna należy do grupy białek transportowych, wiąże żelazo zawarte w pokarmie i ułatwia jego przyswajanie, żelazo związane z laktoferyną jest niedostępne dla patogennej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego, w ten sposób laktoferyna działa silnie bakteriobójczo na gronkowce i E. coli, jak też przeciwgrzybiczo, hamując wzrost Candida albicans; stężenie laktoferyny jest wysokie w siarze, następnie stopniowo spada),
• w mleku kobiety zawarte są czynniki wzrostu, przeciwzapalne i immunomodelujące, których nie ma w mleku zastępczym dla niemowląt, a które są niezbędne do prawidłowego wzrostu i dojrzewania tkanki mózgowej, przewodu pokarmowego i skóry,
• duża zawartość immunoglobuliny SIgA, mniejsza IgM i IgG oraz obecność lizozymu, laktoferyny, składników dopełniacza, laktoperoksydazy, czynnika pobudzającego wzrost prawidłowej flory jelitowej (Lactobacillusbifidus), czynnika hamującego wzrost gronkowca i innych czynników przeciwzapalnych i immunomodelujących sprawia, że pokarm kobiecy ma silne właściwości bakteriobójcze i spełnia funkcję obronną dla organizmu noworodka (immunoglobulina SIgA jest wytwarzana przez immunologicznie czynne komórki gruczołu piersiowego ma zdolność pokrywania i uszczelniania błon śluzowych, blokowania w ten sposób inwazji i przenikania bakterii, wirusów i obcych substancji antygenowych, noworodek tej immunoglobuliny nie wytwarza, w ślinie niemowlęcia jest dopiero wykrywana po 28 dniu życia, w przewodzie pokarmowym po 6 tygodniu życia, jej stężenie maleje w raz z upływem laktacji co jest skorelowane z ilością wydzielanego pokarmu i z dojrzewaniem układu immunologicznego dziecka),
• pokarm kobiety zawiera makrofagi, immunologicznie czynne limfocycty T i B, eozynofile i komórki nabłonkowe, ich zawartość w pokarmie jest niemal równa ich zawartości we krwi matki; makrofagi fagocytują (pochłaniają) bakterie, grzyby, mają właściwości bakteriobójcze,
• lizozym zawarty w mleku kobiecym to enzym o właściwościach przeciwbakteryjnych, razem z laktoferyną zapobiega nadmiernemu rozwojowi flory patogennej w przewodzie pokarmowym noworodka; lizozym wzmacnia ogólny system kontroli immunologicznej i zapobiega przenikaniu bakterii patogennych do krwiobiegu, poziom lizozymu w pokarmie wzrasta w miarę upływu laktacji; wykrywa się go w dużych ilościach w stolcach niemowląt karmionych piersią, w stolcach niemowląt karmionych sztucznie nie występuje.

Wpływ diety matki na mleko

Dieta matki wpływa minimalnie na skład pokarmu. W przypadku niedożywienia matki pokarm będzie również wartościowy. Pokarmem matki noworodek i niemowlę ma się nie tylko najeść, musi się też napić i tym potrzebom odpowiada jego skład. Żywe, biologicznie czynne elementy pokarmu: białe ciałka krwi, przeciwciała, substancje hamujące wzrost bakterii i wirusów, białka uszczelniające błony śluzowe, czynniki stymulujące dojrzewanie nabłonka jelit powodują, że z każdą porcją mleka matki dziecko otrzymuje dawkę czynników odpornościowych, które są aktywne w jego organizmie i chronią je przed wtargnięciem drobnoustrojów chorobotwórczych.

Takiej osłony nie otrzymują niemowlęta karmione sztucznie. Nie ma takiej technologii, która potrafiłaby wyprodukować mieszankę modyfikowaną, zawierającą żywe składniki.

Jakie są korzyści z karmienia piersią?

Skład pokarmu kobiety i jego właściwości obronne w poszczególnych fazach laktacji (siary, mleka przejściowego, dojrzałego) są idealnie przystosowane do cech fizjologicznych przewodu pokarmowego noworodka i niemowlęcia, a zarazem stymulują jego dojrzewanie. Białka, tłuszcze, węglowodany mleka kobiecego są trawione i wchłaniane niemal całkowicie, bez pozostawiania resztek pokarmowych.

Częsty, bliski kontakt matki z dzieckiem podczas karmienia dostarcza jedynych w swoim rodzaju przeżyć, które mają ogromny wpływ na rozwój osobowości, zarówno dziecka jak i matki.

Matki karmiące są spokojniejsze, pogodniejsze. Pomagają im w tym hormony uwalniające się podczas karmienia piersią mające właściwości relaksujące.

Nie bez znaczenia jest aspekt ekonomiczny. Mleko modyfikowane kosztuje. Zdarza się, że istnieje konieczność częstej zmiany mieszanki, bo tej, która była podawana, nie można kupić. Jest to sytuacja niekorzystna dla dziecka. Różne mleka mają różne ceny. Koszty ich zakupu stanowią poważny wydatek w budżecie rodzinnym. Pięćset gramów mleka sztucznego wystarczy dla 3-miesięcznego niemowlęcia na 4 dni. Potrzebne są również akcesoria do przygotowywania sztucznej mieszanki: butelki, smoczki, sterylizatory butelek, podgrzewacze. Mieszanki mleczne trzeba uzupełniać jarzynami i owocami, które wymagają czasochłonnego przygotowania.

Karmienie piersią jest tanie i wygodne. Mleko matki jest zawsze świeże, ciepłe, w każdej chwili gotowe do podania dziecku (w nocy, w podróży, u znajomych). Koszty są niewielkie (zdrowe odżywianie matki, ewentualnie odciągacz pokarmu). Przez pierwsze 6 miesięcy mleko matki całkowicie zaspokaja potrzeby większości niemowląt.

Wypowiedź neonatologa na temat rodzaju mleka dla niemowlaka