Nerwica jest zespołem objawów o różnej etiologii i zróżnicowanym czasie występowania. W jej leczeniu istotną rolę odgrywają czynniki sprawcze, które ją wywołują. W leczeniu stosowane są środki dostępne bez recepty oraz wydawane z przepisu lekarza. Niekiedy terapię tego zaburzenia nerwowego można wspomagać ziołami. Jakie leki na nerwicę są stosowane i które są skuteczne?
Leki na nerwicę – bez recepty, na receptę, ziołowe – jakie są stosowane?
- Nerwica – czym jest?
- Leczenie nerwicy
- Leki na nerwicę – benzodiazepiny
- Nerwica lękowa – leki – antydepresanty
- Tabletki na nerwicę – buspiron – co to za substancja?
- Inne leki na nerwicę na receptę
- Leki na nerwicę bez recepty
- Zioła na nerwicę – jakie stosować?
- Wypowiedź psychiatry na temat leków przeciwlękowych
Nerwica – czym jest?
Nerwica należy do bardzo często spotykanych zaburzeń psychicznych i jest zespołem symptomów występujących ze strony układów i narządów na skutek silnego stresu. Objawy nerwicy można podzielić na:
- objawy somatyczne – są to dolegliwości bólowe różnego pochodzenia np. serca, głowy czy żołądka, drżenia rąk i nóg, zaburzenia wzroku, nadmierne pocenie się, kłopoty z oddychaniem, nudności i wymioty;
- zaburzenia zdolności poznawczych – różnego rodzaju natręctwa ruchowe i myślowe, kłopoty z pamięcią i koncentracją;
- objawy emocjonalne – lęk i strach, fobie, apatia i przygnębienie.
Przeczytaj też: Nerwica lękowa – przyczyny, objawy, leczenie
Leczenie nerwicy
Jak leczyć nerwicę? Leczenie zaburzeń lękowych jest skomplikowane ze względu na szereg czynników, które te zaburzenia wyzwalają. Mają one bardzo różne podłoże. Zazwyczaj są to traumatyczne wydarzenia, konflikty w rodzinie lub presja ze strony otoczenia. Wśród nerwic występują m.in. zaburzenia lękowe uogólnione czy zaburzenia adaptacyjne. Do dziś nie wiadomo, co tak naprawdę powoduje, że pojawia się nerwica. Leczenie tych zaburzeń jest długotrwałe, a znalezienie przyczyny ich powstawania znacznie usprawniłoby ten proces. Leki stosowane w leczeniu nerwicy różnią się siłą działania. Jaki zatem produkt wybrać?
Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?
Leki na nerwicę – benzodiazepiny
Benzodiazepiny nalezą do grupy leków o bardzo silnym działaniu uspokajającym. Są to klasyczne leki przeciwlękowe. Mają także działanie przeciwdrgawkowe, dlatego z powodzeniem stosuje się je w leczeniu uogólnionych napadów padaczkowych. W medycynie zaczęto je wykorzystywać już w latach 50-tych. Mimo ich uzależniającego wpływu, są w dalszym ciągu elementem wielu terapii.
Mechanizm działania benzodiazepin polega na oddziaływaniu na receptory GABA. Nasilając aktywność tych receptorów, blokują tym samym działanie neuronów w korze mózgowej i na różnych poziomach układu nerwowego. Ich działanie można porównać do alkoholu. Oddziałuje on na człowieka praktycznie w ten sam sposób, ale silniej i bardziej bezpośrednio.
Wskazaniem do stosowania tych leków są przede wszystkim zaburzenia lękowe. Podaje się je chorym, którzy mają napady paniki. Jeśli u chorego jest stwierdzona nerwica lękowa, leki z grupy benzodiazepin wykorzystuje się do doraźnego łagodzenia lęków i w długofalowej terapii zaburzeń lękowych uogólnionych.
Sprawdź też: Jak działa nowy antydepresant – wortioksetyna?
W zależności od mechanizmu działania, benzodiazepiny dzielimy na:
- krótkodziałające – triazolam, loprazolam,
- o pośrednim czasie działania – alprazolam, estazolam,
- długodziałające – diazepam, klonazepam.
Benzodiazepiny wchodzą w interakcje z wieloma lekami. Nasilają m.in. działanie leków zwiotczających mięśnie i leków przeciwbólowych. Nie wolno ich podawać osobom, które borykają się z chorobami układu oddechowego, ani kobietom w ciąży. Kontrowersje budzi też ich podawanie osobom starszym. Nie powinno się przepisywać benzodiazepin pacjentom z depresją, ponieważ mogą je wykorzystać do popełnienia samobójstwa. Pacjenci zażywający leki z grupy benzodiazepin mogą być senni i znużeni. Towarzyszą temu często zaburzenia koordynacji ruchowej i osłabienie siły mięśniowej.
Mimo że są to bardzo skuteczne leki uspokajające na nerwicę, to ich długotrwałe przyjmowanie prowadzi do uzależnienia. Z czasem chory wymaga coraz większych dawek leków, dlatego kwitnie handel tymi preparatami na czarnym rynku. Absolutnie nie należy korzystać z takich ofert. Leki z grupy benzodiazepin są zbyt silne, aby przyjmować je na własną rękę. Lepiej zapytać lekarza, jakie leki na nerwicę lękową będą najlepsze.
Przeczytaj również: Rodzaje leków normotymicznych
Nerwica lękowa – leki – antydepresanty
Pod pojęciem antydepresantów kryje się szereg preparatów psychotropowych stosowanych w leczeniu depresji połączonej z zaburzeniami lękowymi. Leki te oddziałują na receptory komórek nerwowych, które dzięki temu stają się mniej lub bardziej wrażliwe na wychwytywanie substancji takich jak serotonina, noradrenalina lub dopamina. Od stężenia tych substancji w organizmie zależy samopoczucie i nastrój człowieka. Dzięki antydepresantom, które wyrównują ich stężenie, nastrój ulega znacznej poprawie. Potraktowanie tych leków, jako psychotropy na nerwicę, jest dobrym pomysłem. Preparaty antydepresyjne działają korzystnie na zaburzenia lękowe i różnego rodzaju natręctwa.
Zobacz też: Nervoton – co to za lek i jak działa?
Leki psychotropowe na nerwicę dzielą się na grupy, zależnie od mechanizmu działania:
- trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD) – to tzw. nieselektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. Są to dobre leki na nerwicę natręctw i stany depresyjne, którym towarzyszą zaburzenia lękowe z symptomami somatycznymi. Do tej grupy należą: klomipramina, amitryptylina, imipramina, dezypramina, dibenzepina, doksepina, opipramol, pipofezyna, noksyptylina. Wśród trójpierścieniowych leków na nerwicę, pramolan (opipramol) jest najczęściej przepisywanym lekiem;
- inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI) – wenlafaksyna, milnacipran, duloksetyna;
- inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny (NRI) – reboksetyna;
- selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) – fluoksetyna, fluwoksamina paroksetyna, sertralina, citalopram, escitalopram, dapoksetyna, zimelidyna;
- inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy – bupropion i amineptyna.
Leki psychotropowe stosuje się w terapii zaburzeń lękowych manifestujących się objawami somatycznymi i w nerwicach natręctw. Jeśli chodzi o zaburzenia lękowe, leczenie farmakologiczne tą grupą preparatów jest skuteczne dopiero wtedy, gdy pacjent zażywa je regularnie przez okres 6 do 12 miesięcy. Podczas leczenia chory może czuć się senny, początkowo ma również trudności z zasypianiem. Inne skutki uboczne tych leków na nerwicę natręctw i zaburzeń lękowych to: bóle głowy, mdłości i wymioty, osłabiony refleks i suchość w jamie ustnej.
Sprawdź też: Leki SNRI – rodzaje, działanie
Tabletki na nerwicę – buspiron – co to za substancja?
Buspiron jest substancją, która wykazuje silne powinowactwo do receptorów serotoninowych w mózgu. Oddziałuje również na receptory noradreolityczne, cholinergiczne i dopaminergiczne. Stosuje się go w leczeniu zburzeń lękowych. Tabletki na nerwicę lękową z buspironem nie powodują uzależnienia. Jest to niewątpliwie bardzo duża zaleta tego leku.
Lek podany w dawkach terapeutycznych nie wpływa na funkcje poznawcze i nie upośledza pamięci. Podczas jego stosowanie nie występują ograniczenia ruchowe. Bardzo szybko się wchłania. Jego stężenie we krwi jest zauważalne już po godzinie od przyjęcia leku.
Buspironu nie wolno podawać osobom z ciężkimi zaburzeniami wątroby i nerek, ani łączyć go z lekami nasennymi, które mają wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Pacjent podczas stosowania tego leku może odczuwać kołatanie serca, bóle w klatce piersiowej i suchość w jamie ustnej. Nie powinien również prowadzić pojazdu, dopóki nie upewni się, że lek nie ma wpływu na sprawność psychoruchową.
Przeczytaj również: Escitalopram – jak i na co działa?
Inne leki na nerwicę na receptę
Leki na nerwicę na receptę, to nie tylko środki psychotropowe i benzodiazepiny. Równie popularne są pochodne piperazyny – preparaty o działaniu wyciszającym i łagodnie uspokajającym. Stosuje się je w zaburzeniach lękowych uogólnionych. Hamują lęk, niepokój i pobudzenie psychoruchowe w przebiegu zaburzeń nerwicowych. Często podaje się te leki w premedykacji przed zabiegami operacyjnymi. Hydroksyzyna na nerwicę jest najczęściej stosowaną pochodną piperazyny.
Równie często stosuje się neuroleptyki na nerwicę. Mimo że są to leki psychotyczne, które stosuje się głównie w leczeniu psychoz i zespołów otępiennych, to ich działanie uspokajające pozwala je zastosować w leczeniu zaburzeń lękowym. Terapię neuroleptykami stosuje się w momencie, gdy pacjent jest oporny na leczenie benzodiazepinami lub antydepresantami. W leczeniu nerwicy leki uspokajające odgrywają dużą rolę.
Na pytanie, co pomaga na nerwicę, można odpowiedzieć, że w łagodzeniu lęków skuteczne będą również leki antydepresyjne nowej generacji. Mają mniejsze skutki uboczne od klasycznych antydepresantów. Stosuje się je w przebiegu nerwic objawiających się bezsennością i stanami lękowymi. Zaleca się je zwłaszcza osobom starszym, ponieważ nie mają wpływu kardiotoksycznego na serce. Preparaty nowej generacji to: mianseryna, mirtazapina, trazodon, nefazodon, tianeptyna.
Czytaj również: Nerwica neurasteniczna – objawy i leczenie nerwicy neurastenicznej
Leki na nerwicę bez recepty
Nawet najbardziej skuteczny lek na nerwicę, który jest bez recepty, nie będzie w stanie całkowicie złagodzić objawów lękowych. Leki te to zazwyczaj suplementy diety o działaniu łagodnie uspokajającym i ułatwiającym zasypianie. Na efekty kuracji tymi preparatami przyjdzie nam poczekać minimum 3 miesiące od momentu rozpoczęcia kuracji. Większość z tych leków zawiera substancje roślinne, które nie działają tak szybko jak leki chemiczne.
Doraźnie można się wspomóc izowalerianem metylu w połączeniu z mentolem. Tabletki do ssania z tymi substancjami można kupić w aptekach. Uważa się je za skuteczne leki na nerwicę serca. Pomóc może też syrop na bazie głogu i kozłka lekarskiego.
Leki na nerwicę żołądka powinny zawierać surowce roślinne tj. mięta, kozłek lekarski albo szyszki chmielu. Mieszankę można zrobić samodzielnie, albo kupić gotowy produkt. Kluczowym elementem w leczeniu nerwicy przewodu pokarmowego jest dieta lekkostrawna.
Sprawdź też: Na czym polega i jak leczyć syndrom oszusta?
Zioła na nerwicę – jakie stosować?
Dobre sposoby na nerwicę to stosowanie mieszanek roślinnych lub pojedynczych ziół o działaniu uspokajającym i wyciszającym. Preparaty ziołowe to sprawdzone leki na nerwicę wegetatywną, która objawia się zazwyczaj dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, oddechowego i zaburzeniami rytmu serca.
Czytaj również: Nerwica depresyjna – przyczyny, objawy, leczenie nerwicy depresyjnej
Najlepsze zioła na nerwicę to:
- kozłek lekarski – o działaniu uspokajającym;
- ziele męczennicy (passiflora) – łagodzi lęk;
- szyszki chmielu – ułatwiające zasypianie;
- lawenda – działa łagodnie uspokajająco;
- różeniec górski (korzeń arktyczny) – łagodzi niepokój i zwiększa odporność na stres;
- werbena;
- dziurawiec – o działaniu przeciwdepresyjnym, poprawiającym nastrój.
Leki roślinne można kupić w sklepach zielarskich lub w aptekach. Mają postać suszu, herbatek ekspresowych do zaparzania, tabletek, lub syropów do picia. W przypadku zaawansowanej nerwicy leczenie naturalne powinno być traktowane jako wspomagające.
Wypowiedź psychiatry na temat leków przeciwlękowych
Zdaniem eksperta
Grupa leków, które określa się mianem leków przeciwlękowych czy nasennych, to głównie tzw. benzodwuazepiny – środki o doraźnym działaniu przeciwlękowym lub nasennym. Są to farmaceutyki, które mogą być przez pacjentów lubiane, ponieważ przynoszą natychmiastową ulgę. Jest to bardzo pomocne, ale zarazem zwodzące, bo ktoś, kto cierpi z powodu lęku czy bezsenności, oczekuje tego, że w miarę szybko objawy te ustąpią. Wadą tych leków jest to, że uzależniają. Przy zbyt długim przyjmowaniu tych leków może zacząć wytwarzać się na nie tolerancja – o ile na początku leczenia skuteczny jest np. 1 mg danego medykamentu, to po pewnym czasie dawka ta przestaje być wystarczająca i pacjent musi zażywać coraz większe. Przekładać się to będzie oczywiście na dosyć poważne konsekwencje, np. uszkodzenie układu nerwowego i różne zaburzenia neurologiczne. Z tego powody leki te stosuje się krótkoterminowo.
Ktoś, kto zgłasza się do gabinetu psychiatrycznego z objawami wskazującymi na rozpoznanie depresji, otrzyma lek przeciwdepresyjny, który zacznie ujawniać swoją skuteczność po np. 2 tygodniach stosowania oraz lek do stosowania doraźnego, po to, aby zmniejszał napięcie, niepokój, lęk lub wspomógł zasypianie czy możliwość przespania nocy. Zawsze jednak informuje się pacjenta, że środki doraźne przeznaczone są do używania krótkoterminowego, tzn. że będzie on stosowany przez okres 1-2 tygodni.
Często jest tak, że pacjenci na kolejną wizytę umawiani są po miesiącu, ale w międzyczasie pozostają w kontakcie telefonicznym z lekarzem, dzięki temu można wychwycić moment, w którym lek podstawowy przeciwdepresyjny zaczął działać, a co za tym idzie, ten doraźny, o działaniu przeciwlękowym, można odstawić. Psychiatrzy bardzo pilnują tego, żeby lek nie był stosowany zbyt długo, aby nie narazić pacjenta na uzależnienie. Starają się wyjaśniać, na czym to polega, dlaczego środek, który wydaje się choremu zbawienny i pomocny, nie będzie jednak tym docelowym. Te informacje dla pacjentów są podstawą do tego, by uniknąć uzależnienia.
Grupę leków doraźnych stosuje się również tam, gdzie ma miejsce sytuacja kryzysowa, czyli wtedy, kiedy wiadomo, że złe samopoczucie nie wynika z choroby, ale z jakiegoś wydarzenia, a wraz z poprawą okoliczności nastąpi również polepszenie samopoczucia pacjenta. W takiej sytuacji nie ma potrzeby sięgania po długoterminowe leczenie przeciwdepresyjne. Wystarczające jest zazwyczaj wtedy użycie leku o doraźnym działaniu przeciwlękowym czy nasennym. Przy czym zasada krótkoterminowego 2-, 3- lub 4-tygodniowego stosowania (nie dłużej niż miesiąc, półtora miesiąca) obowiązuje również w tym przypadku.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Portal Pokonaj Lęk, Niezawodne leki na nerwicę – czy istnieją naprawdę?, pokonajlek.pl, 2018.
- Małgorzata Rzewuska, Leczenie zaburzeń nerwicowych, Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii, 99, 1,47—75.
- Lek. Stanisław Porczyk, Grupa Synapsis, Nerwica (nerwice), online.synapsis.pl, 2011.
Ewa Żuchowska
Farmaceutka
W 2003 roku ukończyła Prywatną Policealną Szkołę Farmaceutyczną w Warszawie na kierunku technik farmacji. Przez wiele lat pracowała w aptekach otwartych. Obecnie pracuje w domu, analizując informacje dla firmy marketingowej.
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 15.01.2019
opublikowany 19.12.2022