Świnka u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie

Zachorowanie na świnkę

Świnka jest chorobą wirusową. Wśród dzieci najczęściej rozprzestrzenia się drogą kropelkową, poprzez ślinę. Wirus może infekować wiele narządów, lecz głównie atakuje ślinianki przyuszne. W wyniku choroby ulegają one powiększeniu i stają się bolesne w dotyku.

Dopóki nie wynaleziono szczepionki przeciwko tej chorobie, świnka u dziecka była chorobą powszechną. W okresie poprzedzającym wynalezienie szczepionki większość przypadków dotyczyła dzieci w wieku od 5 do 14 lat. Infekcja wirusem świnki zdarza się sporadycznie u dzieci poniżej 1 roku życia.

Po przechorowaniu świnki powtórne zachorowanie jest niemal niemożliwe, ponieważ organizm uzyskuje ochronę przed tą chorobą do końca życia. Istnieją jednak doniesienia mówiące o tym, że dochodziło do ponownego rozwoju choroby u osób, które już chorowały. Także inne infekcje mogą spowodować opuchnięcie gruczołów ślinowych, co może skłaniać rodziców do błędnego założenia, że mają do czynienia ze wznowieniem świnki u dziecka.

Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów

Objawy świnki

Świnka u dziecka rozpoczyna się gorączką sięgającą powyżej 39°C, bólem głowy i spadkiem apetytu. Dobrze znaną cechą charakterystyczną świnki jest powiększenie i ból ślinianek przyusznych. Ślinianki powiększają się i stają bolesne w okresie 1–3 dni. Ból nasila się przy przełykaniu, mówieniu, żuciu i piciu kwaśnych napojów (np. soków).

Choroba atakuje obie ślinianki, przy czym jedna może ulec powiększeniu na kilka dni przed drugą. Powiększeniu może też ulec ślinianka tylko po jednej stronie. W rzadkich przypadkach choroba może atakować grupy ślinianek inne niż przyuszne. W takim wypadku obrzęk może być widoczny pod językiem, pod żuchwą lub na całej powierzchni szyi, aż do przedniej strony klatki piersiowej.

Powikłania świnki

Świnka u dziecka może doprowadzić do stanu zapalnego i obrzęku mózgu oraz innych narządów, ale nie zdarza się to często. Zapalenie mózgu i opon mózgowych są rzadko występującymi powikłaniami po śwince. Ich objawy pojawiają się w pierwszym tygodniu od wystąpienia obrzęku ślinianek i należą do nich:

• wysoka gorączka,
• sztywność szyi,
• ból głowy,
• nudności i wymioty,
• senność,
• drgawki,
• inne oznaki procesu chorobowego w mózgu.

Świnka u dojrzewających i dorosłych mężczyzn może prowadzić do zapalenia jąder. Zwykle jedno z jąder ulega obrzmieniu i staje się bolesne po upływie 7–10 dni od chwili wystąpienia obrzęku ślinianek. Objawowi temu towarzyszy:

• wysoka gorączka,
• dreszcze,
• ból głowy,
• nudności,
• wymioty,
• ból brzucha (czasami mylony z zapaleniem wyrostka, jeśli choroba zaatakowała prawe jądro).

Po upływie 3–7 dni ból i obrzęk ustępują i mniej więcej w tym samym okresie spada gorączka. W niektórych przypadkach choroba atakuje oba jądra. Nawet jeśli tak się stanie, bezpłodność stanowi bardzo rzadkie powikłanie zapalenia jąder.

Dodatkowo świnka u dziecka może zaatakować trzustkę oraz – u dziewcząt – jajniki, powodując ból i tkliwość odpowiednich obszarów brzucha.

W niektórych przypadkach objawy i oznaki są tak łagodne, że nie podejrzewa się świnki. Lekarze uważają, że około 1 na 3 chorych przechodzi infekcję bezobjawowo.

Czy świnką można się zarazić?

Wirus świnki jest zakaźny i rozprzestrzenia się drogą kropelkową z ust i nosa osoby zakażonej. Zarażenie może dokonać się za pośrednictwem kichania, kaszlu, a nawet śmiechu. Wirus może się także rozprzestrzeniać drogą bezpośredniego kontaktu, np. przez zbieranie chusteczek lub korzystanie z kubka używanego wcześniej przez osobę zainfekowaną.

Osoby chore na świnkę zarażają najsilniej w okresie od 2 dni przed wystąpieniem objawów do 6 dni po ich ustąpieniu. Wirus może się także przenosić z ludzi zakażonych, lecz nie mających objawów choroby.

Jak zapobiegać śwince u dziecka?

Śwince u dziecka można zapobiegać przez szczepienia. Szczepionka jest podawana jako element uodparniania przeciw odrze–śwince–różyczce, które wykonuje się zwykle u dzieci w wieku od 12 do 15 miesiąca życia. Dawkę przypominającą podaje się zwykle w wieku 4–6 lat. Podobnie jak w przypadku innych szczepień z kalendarza szczepień ochronnych, istnieją ważne wyjątki i okoliczności, które należy wziąć pod uwagę.

Okres inkubacji świnki wynosi od 12 do 25 dni (średnio 16–18 dni). Dzieci wracają do zdrowia w czasie 10–12 dni. Obrzęk każdej ze ślinianek trwa około 1 tygodnia, lecz zwykle obie ślinianki nie ulegają powiększeniu równocześnie.

Leczenie świnki

Przy podejrzeniu świnki u dziecka konieczna jest wizyta u lekarza, który potwierdzi rozpoznanie, opracuje plan leczenia i zwróci uwagę na możliwe powikłania. Świnkę wywołuje wirus, dlatego choroby tej nie można leczyć antybiotykami.

W domu należy kontrolować ciepłotę ciała dziecka, a wyniki dokonanych pomiarów zapisywać. W celu obniżenia gorączki można stosować przeciwgorączkowy lek, który nie zawiera kwasu acetylosalicylowego (np. paracetamol lub ibuprofen). Leki te uśmierzą także ból powiększonych ślinianek. Jeśli lekarz nie zalecił inaczej, nie wolno stosować aspiryny u dzieci cierpiących na choroby wirusowe, ponieważ w wypadkach takich może dojść do wystąpienia zespołu Reye’a, który może doprowadzić do niewydolności wątroby i zgonu.

W przypadku świnki u dziecka na obrzęknięte ślinianki można stosować zimne lub ciepłe okłady. Dziecku należy podawać nie przyprawione, miękkie potrawy nie wymagające żucia i zachęcać je do picia dużej ilości płynów. Zdecydowanie nie należy podawać dziecku cierpkich lub kwaśnych soków.

Świnka u dziecka – opinia laryngologa