Choroby krtani – jakie objawy wskazują, że krtań jest chora?

Jakie są objawy chorej krtani?

W krtani znajdują się struny głosowe, dzięki którym możemy mówić. W krtani znajduje się też fałd zwany nagłośnią, który zakrywa tchawicę i nie pozwala kęsom pokarmowym przedostawać się do dróg oddechowych. Choroby krtani obejmują ostre zapalenie krtani, krup (wirusowe zapalenie krtani u dziecka), polipy i nowotwory.

Krtań znajduje się z tyłu gardła, nad tchawicą i jest podtrzymywana przez chrząstki pierścieniowate, które formują wybrzuszenie zwane jabłkiem Adama. Struny głosowe to rozciągnięte tkanki przyczepione do wewnętrznych ścian krtani. Powietrze wdychane i wydychane z płuc przeciska się przez te struny.

Ruchy chrząstek pozwalają strunom głosowym na kurczenie i rozkurczanie, które zmienia natężenie dźwięku. Dlatego też jednym z objawów chorej krtani jest zmiana barwy głosu i problemy z mówieniem. Inne części ciała, które wpływają na jakość głosu to: nos, usta, język, szczęka i gardło.

Objawy chorej krtani zależą od przyczyny choroby. Najczęstsze symptomy to:

• chrypka,
• utrata głosu (zmiana barwy głosy – niski wysoki, piskliwy, ochrypnięty),
• ból gardła,
• drapanie w gardle i uczucie wrażliwości z tyłu gardła,
• odchrząkiwanie i charczenie,
• trudności z oddychaniem.

Ostre i przewlekłe zapalenie krtani

Ostre zapalenie krtani charakteryzuje się pojawieniem się nagłego stanu zapalnego, spowodowanego infekcją wirusową, np. podczas przeziębienia. Nadużywanie głosu (np. krzyk, praca lektora, nauczyciela, śpiewanie albo podrażnienie dymem tytoniowym) również może spowodować opuchnięcie i zaczerwienienie krtani.

Przyczyną przewlekłego zapalenie krtani rzadko jest czynnik wirusowy. Nadwyrężenie krtani jest często spowodowane działaniem dymu tytoniowego lub innych substancji miejscowo drażniących (zanieczyszczenia powietrza, kurz). Przewlekły stan zapalny utrzymuje się u osób, które nadużywają głosu.

Krup u dziecka – podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka

Krup to inaczej podgłośniowe zapalenie krtani, rodzaj wirusowego zapalenia krtani, występującego u dzieci, zazwyczaj pomiędzy 6. miesiącem a 6. rokiem życia dziecka. Wirus powoduje zapalenie i opuchliznę krtani oraz powiązanych struktur, takich jak tchawica oraz drogi oddechowe prowadzące do płuc.

Typowe objawy zapalenia krtani u dziecka to:

• szczekający kaszel, czyli kaszel krtaniowy (dziecko budzi się z suchym kaszlem),
• gorączka (najczęściej niewielka),
• głośne oddychanie, dodatkowo charczenie (nasila się wieczorem i w nocy),
• trudności z oddychaniem spowodowane miejscowym obrzękiem krtani.

W ciężkich przypadkach krupu, niektóre obszary (np. usta i opuszki palców) mogą zmienić kolor na niebieski z powodu braku tlenu (cyjanoza). Czasami bakterie mogą zainfekować krtań, powodując podobną, ale zagrażającą życiu chorobę – zapalenie głośni.

W przebiegu tej choroby dziecko zwykle dostaje wysokiej gorączki, a jego stan dość szybko się pogarsza. Szczepionka HIB, rutynowo podawana niemowlętom, zazwyczaj zapobiega zapaleniu głośni.

Ciało obce zaaspirowane do dróg oddechowych podczas oddychania również może spowodować objawy podobne do krupu.

Stany, które powodują wystąpienie suchego, szczekającego kaszlu są stanami nagłymi. Należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, gdyż obrzęk dróg oddechowych może doprowadzić do ich zamknięcia i do uduszenia się dziecka.

Polipy krtani, grudki (guzki śpiewacze) oraz rak krtani

Małe grudki i wypukłości na strunach głosowych (np. guzki śpiewacze) mogą być spowodowane przez ciągłe nadużywanie głosu (np. krzyczenie) lub długie podrażnianie, np. dymem tytoniowym. Wszystkie zmiany powinny być badane w celu wykluczenia nowotworów.

Dwa główne rodzaje nowotworów lokalizujących się w obrębie krtani obejmują raka płaskonabłonkowego oraz raka okolicy nagłośniowej. Większość przypadków nowotworów ma bezpośredni związek z paleniem papierosów. Po początkowej chrypce następuje suchy kaszel i odkrztuszanie krwi. W dalszym etapie choroby chory ma trudności z oddychaniem i przełykaniem.

Rozpoznanie i leczenie chorób krtani

Krtań można badać poprzez otwarte usta. Metody diagnostyczne zależą od choroby i mogą obejmować prześwietlenie szyi (badanie RTG) i fluoroskopię (prześwietlenie w czasie rzeczywistym, które pokazuje części ciała w ruchu). Najważniejszym badaniem w chorobach krtani jest laryngoskopia (użycie urządzenia zwanego laryngoskopem do oglądania gardła i górnego odcinka dróg oddechowych).

W przypadku podejrzenia raka krtani wykonuje się dodatkowo biopsję (pobranie próbki tkanki do badań pod mikroskopem).

Leczenie chorób krtani zależy od jednostki chorobowej.

• Ostre zapalenie krtani – zaleca się odpoczynek głosu, przyjmowanie leków przeciwbólowych oraz inhalacje na drogi oddechowe z pary wodnej.
• Przewlekłe zapalenie krtani – zaleca się oszczędzanie głosu, inhalacje z pary i – w razie konieczności – jeżeli rozwinie się infekcja bakteryjna, także antybiotyk w celu zwalczenia infekcji.
• Krup – niezbędny jest natychmiastowy kontakt z pediatrą. W czasie oczekiwania na lekarza można podać paracetamol w postaci syropu. Dziecku należy zapewnić odpoczynek. W ciężkich przypadkach trudności z oddychaniem dziecko może zostać poddane hospitalizacji, przyjmować epinefrynę oraz, czasami, być zaintubowane (w drogach oddechowych umieszcza się rurkę, która zapewnia swobodną wymianę powietrza).
• Polipy krtani, guzki śpiewacze i narośla usuwa się chirurgicznie. Guzki śpiewacze u dziecka można czasami leczyć tylko poprzez terapię głosu, która uczy je używania strun głosowych w taki sposób, by ich nie przeciążać.
• Nowotwory – radioterapia i operacje chirurgiczne, włączając w to całkowite lub częściowe usunięcie krtani (laryngektomia). Osoba po zabiegu larygektomii musi albo nauczyć się połykać i wydychać powietrze przez przełyk, albo używać urządzenia zwanego „elektryczną krtanią”, które trzyma się przyciśnięte do gardła.

Wypowiedź laryngologa na temat rehabilitacji po zabiegach laryngologiczych