Przyczyną kataru (infekcyjnego, alergicznego czy zatokowego) są najczęściej wirusy, rzadziej bakterie czy pyłki wywołujące alergiczny nieżyt nosa. Pacjenci zgłaszają często pojawienie się gęstej, śluzowej lub wodnistej wydzieliny i uczucie zatkanego nosa. W leczeniu kataru sprawdzą się leki bez recepty w postaci tabletek czy sprayów (np. sól morska). W przypadku nieżytu nosa u dzieci warto wykorzystać liczne domowe sposoby na katar.
Nieżyt nosa – domowe sposoby – jak leczyć nieżyt nosa?
Spis treści
Przewlekły i ostry nieżyt nosa
Katar to stan zapalny błony śluzowej najczęściej wywołany przez wirusy. Rzadziej powodują go bakterie lub czynniki alergiczne, np. pyłki czy kurz. Przyczyną ropnej, gęstej czy żółtej wydzieliny może być także zapalenie zatok przynosowych (ostre lub przewlekłe).
W przypadku alergicznego nieżytu nosa mamy natomiast do czynienia z rzadką, wodnistą wydzieliną – pacjenci zgłaszają pojawianie się wody z nosa. Nieżyt może także występować jako reakcja odruchowa na zimno czy stres, stosowane leki lub zmiany hormonalne – tu jako przykład można podać katar w ciąży.
Niezależnie od przyczyn i rodzaju kataru (infekcyjny, czyli bakteryjny lub wirusowy, alergiczny bądź zatokowy), zapalenie błony śluzowej nosa wiąże się z rozszerzeniem naczyń krwionośnych w jej obrębie.
To z kolei zwiększa ukrwienie i umożliwia napływ komórek układu odpornościowego, ale także powoduje obrzęk oraz wytwarzanie śluzowej wydzieliny, która albo blokuje przewody nosowe, powodując uczucie zatkanego nosa, albo wypływa jako np. śluzowo-ropna wydzielina. Reakcja ta stanowi mechanizm obronny organizmu i zapobiega dalszemu rozprzestrzenianiu się czynnika etiologicznego.
Nieżytowi nosa często towarzyszą także takie objawy, jak: ból głowy, kichanie, kaszel (z powodu wydzieliny spływającej po tylnej ścianie gardła), stan podgorączkowy, brak apetytu, ogólne złe samopoczucie.
Przeczytaj też: Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła
Jak leczyć nieżyt nosa?
Wśród leków na nieżyt nosa (tabletki, krople, spraye), które można stosować samodzielnie, dostępne są m.in. leki przeciwhistaminowe oraz obkurczające śluzówkę jamy nosowej. Jeśli jednak preparaty te nie przynoszą poprawy po 2–3 dniach stosowania lub mamy do czynienia z przewlekłym nieżytem nosa (alergicznym, zanikowym, cuchnącym oraz idiopatycznym), należy skonsultować się z lekarzem.
W przypadku popularnych leków na katar (np. sprayu do nosa) obkurczających śluzówkę i rozrzedzających wydzielinę, które zawierają ksylometazolinę oraz oksymetazolinę, należy przestrzegać podanego przez producenta maksymalnego czasu stosowania (zwykle wynosi on 5 dni). Leki przeciwhistaminowe są skuteczne w alergicznym nieżycie nosa.
Oprócz tego w aptece można zaopatrzyć się w preparaty bez recepty zawierające kromoglikany, pseudoefedrynę, a także w preparaty soli morskiej do nosa w sprayu czy maść majerankową. Te ostatnie są szczególnie polecane kobietom w ciąży oraz w przypadku nieżytu nosa u dziecka.
Przeczytaj: Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła
Domowe sposoby na nieżyt nosa – inhalacje i płukanie nosa
Do naturalnych metod walki z nieżytem należą inhalacje na katar oraz płukanie nosa. Inhalacje można wykonywać z wykorzystaniem inhalatora lub miski z gorącą wodą i ręcznika. Wdychając gorącą parę wodną, należy uważać, aby nie poparzyć dróg oddechowych.
Do wody można dodać zioła na katar, herbatki lub olejki eteryczne, które dodatkowo mają działanie udrażniające (np. olejek z eukaliptusa, miętę, tymianek, pokrzywę czy rumianek). Rozrzedzona wydzielina daje się łatwo usunąć, co pomaga odetkać niedrożny, zatkany nos.
Na gęsty katar (nieżyt) pomaga także irygacja zatok i nosa, która polega na wprowadzaniu do jednego przewodu nosowego roztworu soli fizjologicznej. Można go kupić w aptece w postaci gotowego zestawu do płukania zatok lub wykonać samodzielnie, mieszając 1 łyżeczkę soli kuchennej z 2 szklankami wody, ewentualnie także ze szczyptą sody.
Roztwór wprowadza się przy użyciu specjalnego lejka do jednego otworu nosowego, tak aby wypływał drugim. Głowa powinna być przechylona na bok. Zabieg ten powoduje udrożnienie nosa i odetkanie ujścia zatok przynosowych, a także oczyszcza oraz nawilża obrzękniętą błonę śluzową.
Jak pozbyć się kataru? Wydzielina z nosa w przypadku nieżytu stanie się rzadsza, jeśli nie zostanie pominięte odpowiednie nawadnianie organizmu – najlepiej wypijać dodatkowo 1–1,5 litra płynów, np. herbaty z imbirem działającym udrażniająco. W przypadku bardzo zapchanego nosa pomóc może wąchanie chrzanu, cebuli czy czosnku na katar.
W przypadku nieżytu nosa warto także ułożyć nieco wyżej poduszkę do spania, tak aby wydzielina nie spływała do gardła, oraz dbać o nawilżanie nosa i powietrza w domu. Można wykorzystać nawilżacze powietrza lub domowe sposoby, np. układanie mokrych ręczników na grzejnikach oraz regularne wietrzenie pomieszczeń.
To też może Cię zainteresować: Jak rozpoznać i leczyć katar sienny?
Co na nieżyt nosa?
Katar u małego dziecka stanowi znacznie poważniejszy problem niż u osoby dorosłej. Związane jest to z tym, że nieżyt nosa utrudnia niemowlętom ssanie. Ponadto istnieją pewne ograniczenia wiekowe związane ze stosowaniem leków na katar dla dzieci.
U dzieci przedszkolnych, u których układ odpornościowy dopiero się rozwija, nieustanne infekcje kataralne są normą. Podstawą leczenia nieżytu nosa u dzieci jest stosowanie soli morskiej w postaci sprayu lub kropli do nosa – ich zastosowanie łagodzi podrażnienia oraz nawilża, oczyszcza z zanieczyszczeń, bakterii, wirusów czy alergenów i udrażnia, przez co ułatwia oddychanie. Sprawdzą się także plastry na katar dla dzieci, które można przykleić na piżamkę dziecka. Zawarte w nich olejki eteryczne będą udrożniały nos, zapewniając spokojny sen małego pacjenta.
Na katar u noworodków można stosować maść majerankową lub naturalne żele z dodatkiem mentolu czy kamfory, które wciera się w klatkę piersiową dziecka. Ważne jest także systematyczne usuwanie wydzieliny za pomocą gruszki czy specjalnego aspiratora do nosa.
Oczyszczanie dróg oddechowych jest szczególnie ważne przed karmieniem oraz położeniem dziecka spać. Maluchy, które już swobodnie unoszą głowę, można w takiej sytuacji układać do spania w pozycji na brzuchu.
U dzieci skuteczne są także inhalacje z soli. Gdy pojawi się nieżyt nosa u niemowlaka, najlepiej stosować inhalatory, ponieważ ich używanie nie wiąże się z ryzykiem poparzenia. Natomiast w przypadku starszych dzieci można wykonać inhalacje na nieżyt nosa podczas kąpieli lub wykorzystać do tego celu miskę z gorącą wodą.
Co na katar? W czasie nieżytu nosa dziecku należy podawać większą ilość płynów (najlepiej wody czy herbatek ziołowych). W przypadku niemowląt karmionych piersią należy przystawiać je na każde żądanie.
Wypowiedź laryngologa na temat nieżytu nosa
Zdaniem eksperta
Nieżyt nosa jest bardzo częstym objawem chorobowym, a jego przyczyny są bardzo różne. Obserwuje się nieżyt ostry, tj. trwający 5-7 dni oraz przewlekły, który ciągnie się miesiącami, w wyniku czego dochodzi do odczynów zatokowych. Nieżyt nosa może towarzyszyć alergii, wtedy katar jest wodnisty, napadowy z kichaniem i łzawieniem. Wyróżnia się nieżyt nosa nieinfekcyjny oraz infekcyjny, czyli ropny – dochodzi wówczas do zakażenia bakteryjnego i wymagane jest wtedy leczenie bardziej intensywne, niż w zwykłym nieżycie nosa spowodowanym infekcją wirusową.
Opublikowano: 28.04.2017;
aktualizacja: 11.05.2017
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Sylwia Jastrzębowska
Lekarz
Lekarz w trakcie stażu podyplomowego, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Miłośniczka turystyki górskiej i sportów outdoorowych.
118
Komentarze i opinie (0)