Krwawienie z nosa (krew z nosa) – przyczyny i tamowanie krwotoku

Krwawienie z nosa (epistaxis) – co to jest?

Krwawienie z nosa (epistaxis) nie jest najczęściej objawem choroby zagrażającej zdrowiu, ani życiu. Najbardziej charakterystyczne są krwotoki z nosa u dziecka czy nastolatka, jednak problem pojawia się także u osób dorosłych. Przebieg krwawienia może być bardzo zróżnicowany – od lekkiego do gwałtownego, od ustępującego niemal natychmiast, aż po przedłużający się i trudny do zatamowania.

Co jest przyczyną krwawień? Aby zrozumieć, dlaczego leci krew z nosa, warto wiedzieć, że wnętrze jamy nosowej, a w szczególności przednia część przegrody nosowej, to obszary błony śluzowej nosa bardzo obficie unaczynione. Gęstą sieć drobnych i płytko położonych naczyń krwionośnych bardzo łatwo uszkodzić, czy to poprzez zahaczenie jakimś przedmiotem, czy w konsekwencji gwałtownego wydmuchiwania nosa. Uszkodzenie mechaniczne (na skutek np. dłubania w nosie) jest częstą przyczyną krwawienia z nosa z jednaj dziurki, rzadziej z dwóch.

Czym jest krwawienie z nosa – video z ekspertem

Krwotok z nosa u dziecka – co to oznacza, kiedy dziecku leci z nosa krew?

Powodem drobnych krwawień są często pourazowe krwawienia, wywołane przez dłubanie w nosie. Dzieci nie zdają sobie sprawy z delikatnej struktury śluzówki nosa i wielokrotnie ją uszkadzają, co prowadzi do krwawienia. Kiedy dziecku często leci krew z nosa, warto sprawdzić, czy winny nie jest ten właśnie nawyk, zwłaszcza jeśli maluch ma ostro zakończone paznokcie.

U dzieci i młodzieży nierzadko zdarza się także krwawienia z nosa po upadku. Przedłużającego się bądź obfitego krwawienia nie należy w takiej sytuacji bagatelizować, ponieważ uraz może spowodować uszkodzenie przegrody nosa lub złamanie kości. Konieczna jest wówczas pilna interwencja lekarska.

W przypadku dzieci nie można wykluczyć także obecności ciała obcego w nosie. Drobne elementy zabawek zakończone ostrymi krawędziami mogą doprowadzić nie tylko do powtarzającego się krwawienia, ale także wywołać groźny stan zapalny. W przypadku podejrzenia, że przyczyną krwawienia z nosa u dziecka jest ciało obce, należy udać się z dzieckiem do laryngologa.

Krwawienie z nosa – przyczyny. Dlaczego leci krew z nosa?

Przyczyny krwawienia z nosa są bardzo zróżnicowane, obejmują czynniki ogólne i miejscowe.

• Bez względu na wiek przyczyną krwotoku z nosa mogą być urazy. Nawet te niewielkie mogą powodować silny ból nosa i krwawienia. W przypadku wystąpienia urazu u osoby dorosłej, podobnie jak u dziecka, każdorazowo należy wykluczyć uszkodzenie kostnych i chrzęstnych struktur budujących nos.
• Krwotok z nosa może zdarzyć się po niektórych lekach. Najczęściej po regularnym przyjmowaniu preparatów zawierających kwas salicylowy (popularną Aspirynę).
• Zapalenie zatok może wywoływać krwawienia. Pojawiają się one zwłaszcza przy długotrwałych i częstych próbach opróżniania zatok z zalegającej tam wydzieliny. U chorego może pojawić się katar z krwią lub skrzepy krwi w nosie.
• Przy powtarzających się krwawieniach z nosa przyczyną może być suche powietrze, zwłaszcza w pomieszczeniach klimatyzowanych. Wdychanie suchego powietrza wysusza śluzówkę nosa i sprawia, że naczynia krwionośne w jamie nosowej stają się kruche. Wskutek tego nawet drobny uraz może prowadzić do ich pęknięcia, a w konsekwencji – krwawienia.

Krwawienie z nosa – inne przyczyny

Poważniejszymi, lecz na szczęście także rzadszymi przyczynami krwawienia, mogą być nowotwory nosa, zatok przynosowych, bądź nosowej części gardła. Współtowarzyszy mu wówczas uczucie zatkanego nosa, cieknąca wydzielina oraz zapalenie zatok.

Jeśli pacjent narzeka na nawracające, częste krwawienia z nosa, a nie widzi u siebie oznak choroby, powinien skontrolować ciśnienie krwi oraz wykonać badania w kierunku jej krzepliwości – może się okazać, ze pacjent cierpi na zaburzenia krzepliwości krwi.

Krwotoki i masywne krwawienia mogą wywoływać ponadto:

• choroby zatok, przewlekłe stany zapalne zatok,
• polipy nosa,
• nadciśnienie tętnicze i tak zwane przez pacjentów skoki ciśnienia tętniczego,
• choroby przebiegające z wysoką gorączką, w tym choroby zakaźne,
• nowotwory nosogardła,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• skazy krwotoczne wrodzone (hemofilia, małopłytkowość),
• skazy krwotoczne nabyte, np. małopłytkowość nabyta.

Gdy problemem są nawracające krwawienia z nosa, należy wziąć pod uwagę – jako pośredni czynnik sprawczy – brak witamin w organizmie. Za dolegliwości odpowiadać może zbyt niski poziom witaminy K, odpowiadającej za krzepliwość krwi, bądź deficyt witaminy C, wzmacniającej naczynia włosowate.

Co robić w przypadku nawracających krwawień z nosa – video z ekspertem

Krew z nosa w ciąży – czy to groźne?

Okres ciąży jest czasem, w którym każda, nawet najmniejsza nieprawidłowość budzi niepokój. Często matki z przerażeniem stwierdzają, że podczas pochylania się z nosa kapie im krew. Ku ich uldze, takie objawy w tym okresie są powszechne i nie muszą budzić niepokoju.

Przyczyną krwawienia z nosa w ciąży jest zwiększona objętość krwi w organizmie kobiety, co skutkuje poszerzeniem naczyń krwionośnych w śluzówce nosa i zmniejszeniem wytrzymałości ich ścian. Czasami nie wytrzymują one ciśnienia i pękają, co objawia się krwawieniem. Ciężarne mogą zaobserwować przekrwione naczynka w nosie, katar z krwią czy skrzepy krwi z nosa.

Jak zatamować krwotok z nosa– pierwsza pomoc przy krwawieniu

Co robić, kiedy z nosa leci krew? Bez względu na przyczynę, u osoby przytomnej postępowanie wygląda tak samo. Należy:

• pochylić głowę do przodu – delikatne przygiąć głowę do brody i pochylić sylwetkę do przodu. Wbrew powszechnie panującej opinii, w przypadku krwotoku z nosa nie należy odchylać głowy ku tyłowi;
• umożliwić swobodną ewakuację krwi na zewnątrz (poprzez pochylenie do przodu), przy czym nie wolno tamować wypływu krwi przeszkodą mechaniczną – tamponem, watą i innym materiałami higienicznymi, ale można lekko uciskać skrzydełka nosa;
• uważać, by krew nie ściekała po tylnej ścianie gardła – zmniejsza to ryzyko aspiracji krwi do dróg oddechowych i połykania jej;
• nakłaniać pacjenta, by rytmicznie oddychał przez usta;
• monitorować stan pacjenta;
• schładzać czoło, kark i grzbiet nosa opatrunkiem żelowym (nastąpi obkurczenie naczyń krwionośnych, co zmniejszy krwotok z nosa).

Odchylenie głowy do tyłu jest bezwzględnie przeciwwskazane. Krew zamiast wydostawać się na zewnątrz, zacznie spływać po tylnej ścianie gardła do żołądka, a jeśli będzie jej dużo, może spowodować wymioty. Dodatkowo w chwili, kiedy pacjent straciłby przytomność, istnieje ryzyko, że krew zostanie zaabsorbowana do dróg oddechowych. Krew ma swobodnie wydostawać się na zewnątrz.

Krwawienie z nosa powinno ustąpić po maksimum 30 minutach. Jeśli tak się nie stanie, a w dodatku skóra chorego stanie się wilgotna, zimna i blada, należy wezwać pogotowie ratunkowe.

Tamowanie krwawienia z nosa – video z ekspertem

Krwotok z nosa – kiedy do lekarza?

W przypadku masywnych krwotoków z nosa należy nakłaniać chorego do spokojnego oddechu przez otwarte usta i wezwać pomoc.

Krwotok z nosa potrafią przez długi czas nie ustawać samoistnie, szczególnie gdy dojdzie do poważnego urazu. Takie sytuacje wymagają innego postępowania niż zwykle i obejmują koagulację, a także założenie tamponady przedniej bądź tylnej nosa. Postępowanie przed zatamowaniem krwawienia powinno obejmować usunięcie ciał obcych ze zmiany, oczyszczenie rany, a także miejscowe znieczulenie błony śluzowej nosa, gdyż normalnie jest ona bardzo wrażliwa.

Koagulacja to nic innego, jak zamknięcie rozszczelnionych naczyń pod wpływem środków chemicznych bądź wysokiej temperatury. Jest to jednak zdecydowanie rzadziej stosowana metoda niż tradycyjna tamponada przednia, która dość szybko zapobiega wydostawaniu się krwi na zewnątrz.Na czym polega tamponada nosa? Do jamy nosowej wprowadza się materiał, pod wpływem którego błona śluzowa nosa wraz z naczyniami zostaje uciśnięta.

Krwotok z nosa – tamponada tylna i tamponada przednia

Prawidłowo wykonany opatrunek przy krwotoku z nosa powinien wypełniać całą jamę nosową. Ze względu na materiał wykonania tamponady wyróżnione zostały następujące jej typy:

• tamponada przednia z pojedynczego setonu (czyli bardzo długiego odcinka bandaża);
• tamponada przednia z palca gumowego (palec gumowy rękawiczki zostaje wypełniony w środku setonem);
• tamponada przednia fabrycznie przygotowanymi balonikami, które należy wsunąć do jamy nosowej i napompować przy pomocy strzykawki.

Gdy wymienione powyżej metody zawodzą, ostatnim krokiem jest wykonanie tamponady tylnej. Jest to zabieg niezwykle bolesny, dlatego musi zostać wykonany szybko i pewnie. Polega na wprowadzeniu cewnika poprzez nos, aż do momentu ukazania się go na tylnej ścianie gardła. Następnie do końca cewnika znajdującego się w gardle zostaje przywiązany tampon Bellocqa. Podczas wyciągania cewnika z jamy nosowej, tampon przemieszcza się poprzez usta do części nosowej gardła. Ostatnim krokiem jest wykonanie tamponady przedniej. Założony w ten sposób opatrunek hamuje skutecznie praktycznie wszystkie krwawienia z jamy nosowej.

Krwotok z nosa – jak zapobiegać, profilaktyka

Jeśli krwotoki z nosa zdarzają się często, stosując kilka prostych metod można zmniejszyć częstotliwość występowania tego problemu.

• Przede wszystkim należy pić minimum 2 litry płynów dziennie, co sprawi, że błony śluzowe będą odpowiednio nawilżone. Najprostszym sposobem na ocenę stopnia nawodnienia naszego organizmu jest ocena koloru naszego moczu. W prawidłowych warunkach powinien mieć on barwę jasnożółtą.
• Gdy jesteśmy chorzy, unikajmy stosowania aspiryny. Jak wspomniano wyżej, ma ona znaczny wpływ na częstość występowania krwotoków, działając rozrzedzająco na krew.
• Warto w miarę możliwości unikać przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach. Jeśli jest to niemożliwe, dobrym rozwiązaniem jest zainstalowanie nawilżaczy powietrza w swoim domu lub stosowanie nawilżających sprayów do nosa.
• Nie powinno się powstrzymywać odruchu kichania. Robiąc to, zwiększamy ciśnienie w naczyniach krwionośnych nosa, co jest prostą drogą do wystąpienia krwotoku.
• Dobrym pomysłem może okazać się wprowadzenie do diety pokarmów bogatych w witaminę C, czyli owoców cytrusowych, kiwi oraz zielonych warzyw. Uczestniczy ona w tworzeniu kolagenu – głównego składnika ścian naczyń krwionośnych.

Sporadyczne krwawienia z nosa zwykle nie są wskaźnikiem poważnych chorób, a jedynie błahego urazu bądź przeziębienia. Jeśli jednak występują często, bądź w jakikolwiek sposób budzą nasz niepokój, najlepiej udać się z problemem do laryngologa.