Dysfonia – zmiana barwy głosu i brzmienia mowy – przyczyny

Małgorzata Tomiczek lekarz 6 czerwca 2017

Zmiany głosu występują często w przebiegu wielu chorób i mogą być spowodowane różnorodnymi czynnikami. Utrata głosu, zmiana jego barwy na niski lub zachrypnięty określana jest jako dysfonia. Problemy z głosem zwykle obejmują ból lub dyskomfort podczas mówienia lub trudności w kontrolowaniu tonu, głośności i jakości głosu. Zazwyczaj przyczyną zmiany brzmienia mowy są infekcje dróg oddechowych lub nadużywanie głosu. Leczenie przeprowadza laryngolog.

Dysfonia – zmiana barwy głosu i brzmienia mowy – przyczyny — Fotolia

Spis treści

Co to jest dysfonia?
Jakie objawy świadczą o problemach z głosem?
Zachrypnięty głos – przyczyny
Utrata głosu – głos zmienia się i brzmi inaczej
Wypowiedź laryngologa na temat dysfonii

Co to jest dysfonia?

Zmiany głosu nazywane są dysfoniamii, dotyczą jego brzmienia, częstotliwości i długości dźwięków. Ich podłoże może być czynnościowe lub organiczne.

O dysfonii czynnościowej mówimy, gdy anatomia i fizjologia krtani jest prawidłowa, a pomimo to nie udaje się wydobyć głosu. Występuje w przypadku przeciążenia głosu, zmęczenia, nawracających zapaleń krtani. Zmiany organiczne w krtani mogą pojawić się u osób, które przez długi czas używają głosu w niewłaściwy sposób.

Dysfonie organiczne (zmiany anatomiczne lub fizjologiczne będące przyczyną problemów z głosem) przyjmują różny kształt i wygląd: polipów, torbieli, guzków, nieżytów, owrzodzeń, zapaleń.

Wszystkie dźwięki, które wydobywamy z siebie mówiąc lub śpiewając, wytwarzane są w krtani – strukturze usytuowanej pomiędzy gardłem a tchawicą. Każdy wdech i wydech powietrza przechodzi przez krtań. W jej centralnej części znajduje się głośnia, która ograniczona jest z obu stron przez struny głosowe – pasma elastycznej tkanki, przymocowane do głośni za pomocą drobnych mięśni. To właśnie dzięki fałdom głosowym przepuszczane przez nie powietrze wytwarza dźwięk. W zależności od kształtu głośni, masy, długości i naprężenia strun głosowych dźwięki, różnią się wysokością i częstotliwością.

To też może Cię zainteresować: Guzek na szyi – co może oznaczać?

Jakie objawy świadczą o problemach z głosem?

Struny głosowe mogą ulec uszkodzeniu z bardzo wielu powodów. Nadmiar mówienia, krzyki, a także suchość w gardle i palenie papierosów, mogą spowodować, że głos jest zachrypnięty. Oprócz zmiany barwy głosu na strunach głosowych, czasami pojawiają się zmiany, takie jak: guzki, polipy i owrzodzenia. Istnieje kilka objawów, które świadczą o tym, że są głos się zmienia:

staje się szorstki i chrapliwy;
odczuwalna jest suchość w gardle, pomimo spożywania dużej ilości płynów;
pojawiła się utrata zdolności zaśpiewania wysokich dźwięków;
głos nagle brzmi głębiej;
w gardle obecne jest uczucie napięcia, ucisku, pieczenia;
występuje łaskotanie w gardle, wiążące się z koniecznością częstego odchrząkiwania;
rozmowa stanowi duży wysiłek.

To też może Cię zainteresować: Ucisk w gardle – przyczyny, badania, leczenie

Zachrypnięty głos – przyczyny

Chrypka jest jednym z najczęstszych objawów chorób krtani. Określa ona trudności w mówieniu, które objawiają się matowym i szorstkim głosem, bólem gardła, uciążliwym i chrapliwym kaszlem, zmianą barwy głosu, a czasami jego utratą. Chrypliwy głos pojawia się, gdy zaburzone jest drganie fałdów głosowych spowodowane zmianą ich elastyczności, uszkodzeniem mięśni krtani lub ich unerwienia oraz uszkodzeniem strun głosowych. Istnieje wiele przyczyn chrypki, a do najczęstszych należy zwiększony wysiłek głosowy, spowodowany długotrwałym mówieniem lub śpiewaniem. Jego skutkiem jest nadwyrężenie strun głosowych, które prowadzi do chrypki.

Choroby powodujące chrypkę to:

zapalenie krtani i zapalenie gardła; ostre zapalenie nagłośni;
narażenie na działanie dymu tytoniowego;
obecność w drogach oddechowych ciała obcego;
refluks żołądkowo-przełykowy;
niedoczynność tarczycy; uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego (zwykle po operacji tarczycy);
choroby reumatoidalne: toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalnie stawów, dna moczanowa.

Należy pamiętać, że chrypka jest jednym z objawów nowotworu krtani i gardła, dlatego jeżeli trwa ona ponad 4 tygodnie i nie jest związana z infekcją, niezbędna jest konsultacja laryngologiczna, w trakcie której lekarz ogląda krtań za pomocą lusterka lub laryngoskopu.

Szczególnie ważne jest to u osób palących papierosy, gdyż w tej grupie ryzyko nowotworu krtani (rak krtani, rak gardła, nowotwory płuca, przełyku, śródpiersia) jest zdecydowanie wyższe niż u niepalących. Jeżeli chrypce towarzyszą inne dolegliwości, takie jak: krwioplucie, duszność, zaburzenia połykania, bolesne połykanie, guz w obrębie szyi, czy ból podczas mowy, również należy udać się do lekarza.

Sprawdź również: Lekarz od tarczycy – jak się nazywa i kiedy udać się do niego na wizytę?

Utrata głosu – głos zmienia się i brzmi inaczej

Zmianę barwy głosu można zaobserwować w przebiegu wielu schorzeń:

Ostre zapalenie krtani jest najczęstszą przyczyną utraty głosu i chrypki. Zazwyczaj wywołane jest przez wirusy, które powodują obrzęk strun głosowych, a te poprzez zmiany w drganiach prowadzą do zmiany brzmienia mowy.

Mechanizm pojawienia się zmian głosu w przewlekłym zapaleniu krtani jest podobny jak w ostrym. Jego przyczyną może być refluks żołądkowo-przełykowy, drożdżakowe zakażenie strun głosowych u astmatyków stosujących przewlekle kortykosteroidy, czy długotrwałe narażenie na czynniki drażniące, m.in. dym.

Zarzucanie treści żołądkowej do krtani może prowadzić do pojawienia się wielu objawów, zarówno w przełyku, jak i gardle. Problemy z połykaniem, chrypka, uczucie guzka w gardle i ból gardła, są typowe dla podrażnienia błony śluzowej gardła przez sok żołądkowy.

Nadużywanie głosu, polegające na zbyt głośnym, przedłużonym i nieefektywnym jego wykorzystywaniu, może prowadzić do trudności wokalnych. Ponadto przy długotrwałym nadużyciu czasami dochodzi do rozwoju łagodnych zmian strun głosowych oraz krwawienia z fałdów głosowych.

Barwa głosu może ulec zmianie również z przyczyn neurologicznych, najczęściej w wyniku osłabienia jednej lub obu strun głosowych, co zazwyczaj zdarza się na skutek uszkodzenia nerwów krtaniowych podczas operacji tarczycy.

Rak krtani wstępuje zazwyczaj u palaczy po 50. roku życia. W przypadku długo utrzymującej się chrypki bez uchwytnej przyczyny, należy rozszerzyć diagnostykę o biopsję zmienionej chorobowo tkanki. Nowotwór krtani wcześnie wykryty daje możliwość leczenia oszczędzającego krtań, dlatego nie należy bagatelizować objawów związanych ze zmianą brzmienia mowy.

Wypowiedź laryngologa na temat dysfonii

Zdaniem eksperta

Danuta Gryczyńska laryngolog

Postępowanie przy utracie głosu zależy od tego, w jakiej sytuacji do tego doszło. Popularny jest laryngospazm, czyli skurcz krtani, który występuje w następstwie długiej pracy głosem (np. prowadzenie wykładu, lekcji) lub sytuacji stresowej. Taki przypadek wymaga wyłączenia bodźca powodującego skurcz. Zazwyczaj wystarczy tu zwykłe uszczypnięcie prowadzące do jego neutralizacji.

Utrata głosu może być spowodowana ponadto czynnikami takimi jak nałogowe palenie papierosów czy picie alkoholu. Przy utracie głosu pacjent mówi szeptem, możliwe jest także występowanie chrypki. Jeżeli są to stany chroniczne, należy rozpocząć leczenie u foniatry, laryngologa. Nie należy lekceważyć tych objawów i próbować leczyć ich samemu, ponieważ często kryją się za nimi zmiany przewlekłe oraz zapalne.

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.

„Wykłady z otolaryngologii” Kazimierz Niemczyk. Wyd. 2012 r.
„Otorynolaryngologia kliniczna” Dariusz Jurkiewicz, Witold Szyfter. Wyd. 2014 r.

Opublikowano: 06.06.2017;

Oceń:

4.5

Małgorzata Tomiczek

Lekarz

Absolwentka Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, aktualnie w trakcie stażu podyplomowego. Podczas studiów należała do kół naukowych chirurgii, chirurgii dziecięcej i radiologii. To właśnie te gałęzie medycyny stanowią jej główne zainteresowania. Poza medycyną swój wolny czas poświęca na bieganie, filmy, muzykę i dobre książki.