Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS) – przyczyny, objawy, jak leczyć?

Rozpoznanie i częstość występowania MIZS

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów znane jest również pod nazwą choroby Stilla. Do diagnozy dochodzi w momencie, gdy wiek chorego oscyluje poniżej 16. roku życia. Objawy wynikające z zapalenia stawów muszą utrzymywać się minimum przez okres 6 tygodni, przy czym należy wykluczyć wszystkie inne choroby, w przebiegu których może dochodzić do zapalenia stawów. Wszystkie te aspekty muszą być wzięte pod uwagę podczas stawiania diagnozy, proces ten czasami jest długotrwały i bardzo szczegółowy, z racji na szeroki zakres diagnostyki różnicowej chorób, z którymi można mieć do czynienia.

Jest to najczęstsza postać zapalenia stawów w wieku rozwojowym o nieznanej etiologii.

MIZS występuje nieznacznie częściej u dziewcząt. Nie jest chorobą dziedziczną, która jest przekazywana bezpośrednio od rodziców. Występują jednak genetyczne czynniki, które mogą predysponować do ujawnienia się choroby.

Przeczytaj też: Jak działa Nalgesin forte?

Przyczyny powstania MIZS

Jak już wspomniano wcześniej, nie jest znana dokładna przyczyna wystąpienia MIZS. Brane są pod uwagę zarówno czynniki środowiskowe (urazy, różne formy zakażeń), genetyczne jak i odpowiedzi nieprawidłowe z układu odpornościowego, co prowadzi do niszczenia stawowych struktur. Jest to choroba autoimmunologiczna, co powoduje, że własne komórki są zwalczane przez układ odpornościowy z niewyjaśnionych przyczyn. Proces zapalny, który powstaje w stawie jest podtrzymywany dzięki immunologicznym reakcjom. Na bieżąco są prowadzone badania, które pozwoliłyby jednoznacznie określić, jakie są przyczyny występowania choroby. Sugeruje się również, że na powstawanie MIZS mają wpływ hormony płciowe, z racji częstszego występowania u dziewcząt.

Objawy młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów

Objawy w przypadku idiopatycznego młodzieńczego zapalenia stawów obejmują najczęściej:

• ból,
• obrzęk,
• czasami wysięk,
• zniesienie funkcji stawu (poprzez ograniczenie ruchu),
• deformacje,
• zaniki mięśniowe,
• przykurcze,
• zmniejszona wrażliwość na bodźce fizyczne i emocjonalne,
• brak apetytu,
• zmniejszenie aktywności fizycznej,
• sztywność poranna.

Głównymi miejscami powstawania zmian jest staw kolanowy, nadgarstek, oraz małe stawy. Czasem dochodzi również do zajęcia stawów kręgosłupa szyjnego, stawów biodrowych, stawu skroniowo-żuchwowego a nawet stawu skokowego. Choroba Stilla ma zazwyczaj przewlekły przebieg choroby, w którym występują okresy remisji i zaostrzeń.

Postacie MIZS

Występują trzy rodzaje młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów. Różnią się obecnością lub brakiem objawów uogólnionych oraz liczbą zajętych stawów:

• MIZS, w którym dochodzi do zajęcia niewielu stawów – zajęcie 1-4 stawów przez pierwsze sześć miesięcy choroby. Ten rodzaj występuje u prawie 50 % chorych. Zajęte najczęściej są stawy (rzadko asymetrycznie) łokciowe, kolanowe, kostki a także małe stawy rąk czy stóp. Dodatkowo, stan zapalny w tej postaci może występować w gałce ocznej, co zmusza do systematycznej kontroli okulistycznej;
• MIZS, w którym dochodzi do zajęcia wielostawowego – zajęcie 5 i więcej stawów przez pierwsze sześć miesięcy choroby. Najczęściej atakowane są stawy stóp i dłoni. Dodatkowy stan zapalny w tej postaci może występować w biodrach, kolanach, kostkach (symetrycznie), a także w stawach szyi i szczęki. W gałce ocznej również może dojść do zapalenia, co zmusza do systematycznej kontroli okulistycznej. Ten rodzaj występuje znacznie częściej u dziewcząt;
• MIZS, w którym dochodzi zajęcia układowego – oprócz wystąpienia objawów stanu zapalnego, charakterystyczna jest gorączką oraz wysypka, które długo się nie utrzymują, przez co utrudniają diagnozę tej postaci. Dodatkowo może atakować wewnętrzne organy wywołując wiele niepożądanych efektów. Ten rodzaj występuje dość rzadko zarówno u dziewcząt jak i chłopców.

Leczenie MIZS

Nie ma jednego, konkretnego schematu leczenia MIZS. Głównym celem jest zapewnienie dziecku normalności w codziennym funkcjonowaniu, zapobieganie objawom choroby, takim jak deformacje czy uszkodzenia stawowe. Stosuje się farmakoterapię, która ma na celu zmniejszenie stanów zapalnych i spowolnienie występowania objawów, a także szeroko pojętą rehabilitację, aby utrzymać funkcję stawów i zapobiegać powikłaniom.

Rehabilitacja po MIZS ma bardzo duże znaczenie w całym procesie leczenia choroby. Odpowiednio dostosowane ćwiczenia pomagają utrzymać odpowiednią ruchomość stawów, zapobiegają zanikom mięśniowym i deformacjom. Czasami trzeba zastosować pomoce ortopedyczne w formie łusek czy stabilizatorów, w celu uzyskania odpowiedniej korekcji ustawienia. Leczenie czasem wymaga również zabiegów operacyjnych na tkankach miękkich bądź po prostu wymiany mocno zniszczonych stawów.

MIZS – wypowiedź fizjoterapeuty