Ganglion to torbiel o galaretowatej strukturze, która tworzy się w okolicy stawu. Nieleczone schorzenie może doprowadzić do znacznego ograniczenia ruchomości stawów, a nawet bezwładu mięśni. Dowiedz się, jakie są przyczyny powstawania ganglionu, w tym w szczególności ganglionu na stopie, czym objawia się ta przypadłość oraz jak ją leczyć?
Ganglion na stopie – przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Czym jest ganglion?
Ganglion, inaczej torbiel galaretowata to guz wypełniony gęstym płynem. Rzadko zdarza się, aby występował w dużych rozmiarach. Zazwyczaj jest wyczuwalny jako przesuwalna pod palcami kulka wielkości ziarna grochu lub uwypuklenie podskórne, które nie wchłania się pod wpływem nacisku. Najpopularniejszy jest ganglion nadgarstka, zlokalizowany najczęściej w obszarze pochewek ścięgnistych zginaczy palców. Ganglion kolana lub stopy występuje znacznie rzadziej.
Torbiel galaretowata nie jest zmianą złośliwą, jednak nie można jej bagatelizować. Gdy podejrzewamy u siebie ganglion, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w celu diagnostyki i podjęcia odpowiedniego leczenia.
Przeczytaj też: Rwa kulszowa a zapalenie korzonków
Ganglion na stopie – przyczyny
Ganglion najczęściej pojawia się na skutek przeciążenia, urazów, ale również zapalenia stawów i ścięgien. Błona maziowa zostaje wówczas podrażniona, produkuje coraz większą ilość płynu, który stopniowo rozpycha przestrzeń torebek stawowych. Tworzy się wtedy obszar o okrągłym kształcie, wypełniony gęstą, galaretowatą substancją, zwany ganglionem. Schorzenie to dotyka przede wszystkim kobiet między 20. a 40. rokiem życia.
Przeczytaj też: Czyrak na pośladku – przyczyny, objawy, leczenie
Ganglion na stopie – objawy
Torbiel galaretowata ma zazwyczaj miękką konsystencję i gładką powierzchnię. Rozmiar waha się od 3 do 5 cm. Ganglion na stopie usytuowany jest głęboko pod skórą, najczęściej na grzbiecie stopy, powodując dolegliwości bólowe pod wpływem nacisku, np. podczas poruszania się. Nieleczona torbiel rośnie i powoduje poważniejsze problemy z doborem butów. Warto również dodać, że jeżeli zmiana znajduje się na stawie, może wystąpić niewielkie upośledzenie ruchomości w tej okolicy. Czasem pojawia się również zaburzenie czucia w obrębie występującego guza.
Sprawdź również: Na czym polega masaż tajski?
Ganglion na stopie – diagnostyka
Diagnoza ganglionu jest zwykle prosta. Większość przypadków tego schorzenia jest rozpoznawana na podstawie lokalizacji i charakterystycznego wyglądu. Niemniej, jeżeli torbiel galaretowata jest mała i znajduje się głęboko pod więzadłem, może zostać pomylona z inną chorobą (tłuszczakiem, miażdżycą czy zapaleniem węzłów chłonnych). Jeżeli lekarz nie ma pewności co do diagnozy, może zlecić pacjentowi wykonanie jednego z następujących badań:
- RTG. Badanie rentgenowskie umożliwia określenie charakteru zmiany;
- USG. Celem odróżnienia guza niekostnego od torbieli wykonuje się badanie ultrasonograficzne zarówno samej zmiany, jak i przylegających tkanek. Dzięki USG możemy określić, z jakim rodzajem torbieli mamy do czynienia;
- CT. Tomografia komputerowa to obok rezonansu magnetycznego najbardziej zaawansowana metoda radiologiczna, dzięki której możemy określić połączenia guza ze stawem, kością lub pochewką maziową. Dodatkowe użycie środka kontrastowego pozwala stwierdzić, jaki jest stopień unaczynienia zmiany. Wysokie unaczynienie jest oznaką nowotworu złośliwego;
- Metoda aspiracji. Technika polegająca na pobraniu płynu z jamy ganglionu przy pomocy specjalnej strzykawki. Uzyskany materiał jest wysyłany do laboratorium celem badania histopatologicznego. Dane histopatologiczne są niezbędne do odróżnienia ganglionu od innych podobnych zmian.
Przeczytaj również: Czym jest zespół niezgrabnego dziecka?
Ganglion – leczenie
Możemy wyróżnić trzy metody leczenia ganglionu.
- Mechaniczne rozbijanie ganglionu. Metoda stosowana w przypadku leczenia małych zmian. Technika ta może być bolesna oraz stwarza wysokie prawdopodobieństwo ponownego pojawienia się ganglionu i ryzyko rozwoju stanu zapalnego.
- Metoda aspiracji. Technika polegająca na wypompowaniu płynu z jamy ganglionu. Następnie wnęka zostaje wypełniona kortykosteroidem, która ma za zadanie wyleczyć stan zapalny i osuszyć jamę od wewnątrz. Zabieg jest bezbolesny, wykonywany w znieczuleniu miejscowym, pod kontrolą USG, co zapewnia wysoką precyzję. Metodę aspiracji stosuje się również w celach diagnostycznych – zawartość ganglionu jest wysyłana do laboratorium na potrzeby badania histopatologicznego.
- Leczenie chirurgiczne. W przypadku niepowodzenia powyższych sposobów leczenia należy rozważyć operacyjne usunięcie torbieli, które polega na wycięciu zmiany techniką artroskopową lub otwartą. Wycięcie ganglionu jest zabiegiem ambulatoryjnym, dzięki czemu po krótkiej obserwacji pacjent może wrócić do domu. Po zabiegu zalecana jest rehabilitacja, która polega na odciążaniu stopy. Ponadto zaleca się fizykoterapię, w trakcie której chorzy poddawani są laseroterapii, ultradźwiękom, masażom oraz ćwiczeniom. Pacjent wraca do pełnej sprawności fizycznej około 6 tygodni po wykonaniu zabiegu.
To też może Cię zainteresować: Ból pod stopą – jakie mogą być przyczyny?
Domowe sposoby na ganglion
Szerokie grono pacjentów chcących pozbyć się dyskomfortu związanego z ganglionem w pierwszej kolejności szuka domowych sposób na wyleczenie tej przypadłości. Trzeba być jednak świadomym tego, że żadna domowa terapia nie ma naukowego potwierdzenia swojej skuteczności. Wobec powyższego leczenie naturalne nie powinno być jedynym, na które się zdecydujemy. Stosowanie maści, wykonywanie masażu może przynieść chwilową ulgę, jednak nie rozwiąże problemu.
Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?
Ganglion – profilaktyka
Ganglion jest przypadłością, która ma charakter nawrotowy, dlatego warto w ramach profilaktyki stosować się do poniższych zasad:
- regularnie wykonywać ćwiczenia rozciągające stawy najbardziej narażone na obciążenia;
- pamiętać o rozgrzewce przed wysiłkiem fizycznym;
- wykonywać ćwiczenia wzmacniające najbardziej nadwyrężane okolice.
Ganglion okiem fizjoterapeuty
Zdaniem eksperta
Jest to galaretowata torbiel, która najczęściej tworzy się w okolicach nadgarstka, stóp i kolan. Przybiera on postać miękkiej kulki, która jest wypełniona galaretowatą substancją o wielkości ziarenka grochu. Ganglion tworzy się najczęściej w obrębie torebek stawowych, na skutek przewlekłych przeciążeń. Często pojawia się w wyniku wieloletniej pracy na klawiaturze komputera, przy grze na gitarze czy skrzypcach oraz u tenisistów.
W przypadku łagodnych ganglionów, które nie utrudniają codziennych czynności, wprowadza się leczenie zachowawcze. Stosuje się farmakoterapię, fizykoterapię oraz terapię manualną stawów ręki. Można również zrobić punkcję, która ściąga tę galaretowatą substancję, jednak częstotliwość nawrotów jest dosyć wysoka. W przypadku występowania dużego bólu oraz ograniczenia ruchomości stawu stosuje się leczenie chirurgiczne.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Gaździk T.S., Bielecki T., Ortopedia i traumatologia. T. 2., Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008,
- Mastalerz M., Kucmin J., Książek-Czekaj A., Wiecheć M., Torbiel galaretowata – postępowanie fizjoterapeutyczne, Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja, 3/2015,
- Teh J., Ocena ultrasonograficzna guzów tkanek miękkich ręki, Journal of Ultrasonography, 12/2012.
Opublikowano: 10.12.2021;
Oceń:
4.0
Aneta Kroczyńska
specjalista zdrowia publicznego
Absolwentka Zdrowia Publicznego na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym. Z zamiłowania podróżniczka i poszukiwaczka nowych smaków. Autorka wielu publikacji na temat profilaktyki, edukacji zdrowotnej oraz dietetyki.
714
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 12.04.2023