Fibroadenoma – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, rokowania, czy usuwać?

Fibroadenoma – czym jest i jak się objawia?

Gruczolakowłókniakiem nazywamy łagodny nowotwór piersi, który najczęściej występuje u kobiet w wieku rozrodczym, czyli około trzeciej dekady życia.

Makroskopowo jest to zwykle pojedynczy, odgraniczony, ruchomy względem otaczających tkanek guzek rozwijający się w obrębie piersi. Najczęściej lokalizuje się w górnym zewnętrznym kwadrancie piersi, ale może wystąpić w dowolnej lokalizacji w obrębie gruczołu piersiowego. Duże zmiany mogą powodować asymetrię piersi.

Mikroskopowo ma dwoiste utkanie. Składa się z włóknistego zrębu oraz gruczołów wyścielonych nabłonkiem. Warto zaznaczyć, że tylko komórki zrębu są komórkami nowotworowymi.

Jakie są przyczyny powstawania gruczolakowłókniaków piersi?

Gruczolakowłókniaki piersi powstają pod wpływem zmian hormonalnych – względnego bądź całkowitego wzrostu poziomu estrogenu. Zmiany te powodują przerost tkanki gruczołowej, który prowadzi do powstania fibroadenoma.

Fibroadenoma jest guzem wrażliwym na działanie hormonów. Z tej przyczyny mogą się one powiększać podczas drugiej fazy cyklu miesiączkowego oraz w czasie ciąży, a po menopauzie ulegają zwapnieniu i zanikają.

Fibroadenoma – jakie są rodzaje gruczolakowłókniaków?

Wyróżniamy trzy rodzaje gruczolakowłókniaków piersi. Są to:

• gruczolakowłókniak prosty;
• gruczolakowłókniak młodzieńczy;
• gruczolakowłókniak wieloośrodkowy.

Gruczolakowłókniak prosty

Jest to najczęściej występujący rodzaj gruczolakowłókniaków piersi – do tej kategorii zalicza się od 70% do nawet 90% zmian.

Gruczolakowłókniak młodzieńczy

Stanowi 7 do 8% wszystkich fibroadenoma. Najczęściej jest rozpoznawany u nastolatek pochodzenia afroamerykańskiego.

Objawia się jako obustronne, szybko powiększające się grudki, którym towarzyszy owrzodzenie skóry i uwidocznione żyły.

Gruczolakowłókniak wieloośrodkowy

Ten rodzaj charakteryzuje się występowaniem kilku gruczolakowłókniaków w różnych kwadrantach piersi. Najczęściej w jednej piersi danej pacjentki wsytępuje od 3 do 4 fibroadenomas.

Fibroadenoma – jakie badania należy wykonać, aby go zdiagnozować?

Rozpoznanie gruczolakowłókniaka piersi powinno być oparte o dokładnie zebrany wywiad lekarski, badanie palpacyjne piersi i pachowych węzłów chłonnych oraz badanie obrazowe.

Badania obrazowe, które mogą być wykonane to: badanie ultrasonograficzne piersi (USG), mammografia oraz rezonans magnetyczny (MRI). Ze względu na wiek pacjentek i przewagę utkania gruczołowego w strukturze ich piersi badaniem z wyboru jest USG piersi.
W badaniu USG fibroadenoma zwykle jest widoczny jako gładka, stała masa o elipsoidalnym kształcie o niskim echu wewnętrznym. Jest węższy w wymiarze przednio-tylnym niż w wymiarze poprzecznym.

Fibroadenoma – diagnostyka różnicowa

Gruczolakowłókniaka piersi należy różnicować z innymi schorzeniami, które powodują podobne objawy. Są to:

• guzki zapalne;
• tłuszczaki;
• guzy typu hamartoma;
• torbiele piersi;
• galaktocele;
• mastopatia cukrzycowa;
• martwica tłuszczowa;
• łagodny młodzieńczy przerost sutków;
• zmiany złośliwe (rak piersi).

Fibroadenoma – leczenie

Postępowanie w przypadku gruczolakowłókniaków piersi jest zróżnicowane – od pozostawienia zmiany do obserwacji aż do chirurgicznego usunięcia zmiany. Decyzja o postępowaniu powinna być podjęta z rozwagą przez lekarza.

Obserwacji możemy poddawać gruczolakowłókniaki, które nie powodują objawów i nie ulegają nagłemu wzrostowi. W takim przypadku zaleca się coroczne badanie piersi i w razie potrzeby USG piersi.

Interwencja jest wskazana, jeśli gruczolakowłókniak ma średnicę większą niż 5 cm, rośnie oraz powoduje znaczny ból i zniekształcenie piersi. Interwencja może być małoinwazyjna (np. biopsja przezskórna wspomagana próżniowo, ablacja mikrofalowa) lub inwazyjna (chirurgiczne wycięcie zmiany).

Biopsja przezskórna wspomagana próżniowo (VAB)

Jest bardzo skuteczna w leczeniu gruczolakowłókniaków piersi o rozmiarze do 3 cm. Wykonuje się ją pod kontrolą USG lub stereotakcji. Zabieg polega na wielokrotnym przebijaniu skóry wydrążoną igłą, a tkankę piersiową pobiera się przez aspirację próżniową. Zabieg koļczy się, gdy obraz USG pokazuje całkowite usunięcie zmiany.

Przezskórne wycięcie wspomagane prądem o częstotliwości radiowej w znieczuleniu miejscowym

Ta metoda należy do metod małoinwazyjnych wykonywanych pod kontrolą USG lub stereotaksji. W celu jej wykonania wykonuje się jedno bądź kilka nacięć skóry o średnicy kilku milimetrów i wprowadza się przez nie różdżkę biopsyjną, którą kieruje się w kierunku zmiany, która jest usuwana z zastosowaniem prądu o częstotliwości radiowej (RF).

Krioablacja przezskórna

Polega na zastosowaniu krioterapii, czyli działania bardzo niskiej temperatury do usunięcia zmiany w obrębie piersi. Pod kontrolą USG wprowadzana jest sonda kriogeniczna, tak aby znajdowała się wzdłuż osi długiej gruczolakowłókniaka. Następnie schładza się ją ciekłym azotem. Niska temperatura powoduje zniszczenie błon komórkowych naczyń włosowatych gruczolakowłókniaka, co prowadzi do jego niedotlenienia, a w ostateczności zniszczenia. Zniszczony gruczolak jest stopniowo usuwany przez organizm.

Chirurgiczne wycięcie zmiany

Ze względu na to, że gruczolakowłókniaki piersi są bardzo częste, a metody małoinwazyjne nie zawsze są dostępne, to wiele gruczolakowłókniaków wciąż jest usuwanych chirurgicznie.
Za wskazania do chirurgicznego wycięcia uznaje się:

• niedostępność metod małoinwazyjnych;
• duży rozmiar zmiany, który powoduje zniekształcenie piersi.

Najczęściej zabieg jest wykonywany metodą otwartą.

Fibroadenoma – opinia endokrynologa