Zapalenie pęcherza moczowego u kobiet

Czym jest zapalenie pęcherza moczowego?

Dolegliwość ta zawiera się w szerszym pojęciu zakażeń układu moczowego, które możemy podzielić na zakażenia górnego odcinka – czyli nerek, jak i dolnego – zapalenie pęcherza moczowego wraz z cewką moczową bądź samego pęcherza. Istnieje też podział na powikłane oraz niepowikłane zakażenia układu moczowego. U kobiet mówimy o powikłanym jeśli występują zaburzenia anatomiczne bądź czynnościowe w oddawaniu moczu. W niepowikłanym natomiast nie ma wspomnianych defektów, a powodowane jest przez typowe drobnoustroje wywołujące zapalenia układu moczowego.

Zapalenie pęcherza moczowego, ze względu na budowę anatomiczną kobiet oraz przechodzoną ciążę, schorzenie to w zdecydowanej większości dotyczy właśnie kobiet.

Przeczytaj też: Nieprzyjemny zapach moczu – przyczyny

Czynniki wywołujące zapalenie pęcherza moczowego

Zdecydowanie najczęstszym czynnikiem chorobotwórczym są bakterie. W 70 – 95 % przypadków jest to Escherichia Coli, która stanowi naturalną florę bakteryjną jelita grubego. Bakteriami, które rzadziej przyczyniają się do zapaleń pęcherza moczowego są Staphylococcussaprophyticus (5 – 10 %), inne to te z rodziny Proteus, Klebsiella, Enterococcus jak również Neisseriagonorrhoae ( dwoinka rzeżączki ) czy Chlamydia trachomatis.

Czynnikami przyczyniającymi się do zapaleń pęcherza moczowego są również wirusy, a w szczególności wirus opryszczki czyli HerpesSimplex. Zakażenia nim dotyczą jednak głównie kobiet aktywnych seksualnie.

Grzybicze zakażenia dolnych dróg moczowych dotykają głównie:

• ludzi mających obniżoną odporność,
• przyjmujących leki immunosupresyjne,
• cukrzyków,
• przechodzących antybiotykoterapię,
• osób hospitalizowanych z założonym cewnikiem.

Najczęściej izolowanym grzybem w drogach moczowych jest Candida albicans.

To też może Cię zainteresować: pH moczu – co oznacza zasadowy i kwaśny odczyn moczu?

Przyczyny zapalenia pęcherza moczowego u kobiet

U człowieka zdrowego wszystkie wspomniane powyżej bakterie, wirusy czy grzyby są eliminowane z dróg moczowych wraz z prądem płynącego moczu. Kiedy jednak występują zaburzenia odpływu moczu pojawia się problem. Wspomniane wcześniej czynniki chorobotwórcze najpierw kolonizują ujście cewki moczowej, a następnie przemieszczają się wstępująco do pęcherza. U kobiet jest to w szczególności łatwe ze względu na bakterie bytujące w przedsionku pochwy, bliskość odbytu, długość cewki moczowej (mniejszą niż u mężczyzn) oraz jej szersze światło. Wreszcie, czynniki chorobotwórcze przedostają się do pęcherza moczowego. U kobiet najczęściej następuje to podczas stosunku płciowego.

Zaburzenia odpływu moczu są niewątpliwie najczęstszą przyczyną zapaleń, występują jednak czynniki dodatkowo sprzyjające kolonizacji pęcherza moczowego przez szkodliwe patogeny. Czynnikami tymi są:

• zaburzenia pH moczu, które w warunkach prawidłowych powinno byś kwaśne (w zależności od diety mieści się w ramach od 5,5 do 6,6),
• zmniejszona objętość moczu,
• problemy ze sprawnym opróżnianiem pęcherza moczowego, przez co mocz w nim zalega,
• zaburzenia w produkcji czynników utrudniających bakteriom adhezję (przyczepianie) się do nabłonka cewki moczowej i pęcherza.

Objawy zapalenia pęcherza moczowego

Objawy zapalenia pęcherza moczowego:

• ból przy oddawaniu moczu (dyzuria), któremu może również towarzyszyć pieczenie,
• częstomocz, czyli częste oddawanie moczu lecz małymi porcjami,
• ból w okolicy nadłonowej,
• tkliwość w okolicy nadłonowej,
• nietrzymanie moczu,
• krwiomocz,
• nieprzyjemny zapach moczu.

U osoby chorej na zapalenie pęcherza moczowego może oczywiście występować tylko jeden z objawów, a niekoniecznie wszystkie razem. Zauważając jednak którykolwiek z nich pacjent powinien zgłosić się niezwłocznie do swojego lekarza rodzinnego. Rozpoznanie wstępne może być na ogół postawione na podstawie zgłaszanych objawów.

Leczenie zapalenia pęcherza moczowego

W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię, która trwa przeważnie około trzech dni. Jeśli jest to pierwsze zapalenie pęcherza u chorej kobiety, antybiotyki dobierane są empirycznie. Pod pojęciem terapii empirycznej kryje się dobór leków podyktowany istniejącymi dowodami naukowymi na skuteczność w danym schorzeniu. W sytuacji, gdy terapia antybiotykami nie przynosiłaby oczekiwanego efektu, lekarz może zlecić badania dodatkowe, jak wykonanie posiewu moczu. Następnie pacjentowi przepisywane są antybiotyki celowane w drobnoustroje rozpoznane w laboratorium, wtedy nazywamy to terapią celowaną. Po wyleczeniu pacjenta w celu kontroli wykonuje się badanie ogólne moczu, natomiast wszelkie inne badania nie są zalecane. Jeśli istnieje taka konieczność, można zastosować również leki przeciwbólowe.

U 10 – 20 % pacjentek występuje nawracające zapalenie pęcherza moczowego. Zalecane jest w takim przypadku wykonanie badań obrazowych pod postacią USG. Leczenie postaci nawracającej trwa jednak dłużej, od 7 do 14 dni.

Profilaktyka zapaleń pęcherza moczowego

Kobiety cierpiące na nawracające zapalenia pęcherza moczowego mogą celem uniknięcia kolejnego zachorowania, wprowadzić kilka zmian w swoim codziennym życiu. U części kobiet kolejne nawroty są bezpośrednio związane ze stosunkami płciowymi. Tak więc i w tej sferze konieczne jest zachowanie pewnej higieny układu moczowego. Zalecane jest picie większej ilości płynów w ciągu dnia oraz dodatkową szklankę przed stosunkiem płciowym. Kobiety cierpiące na zapalenie pęcherza, powinny często oddawać mocz, co 2 – 3 godziny oraz bezpośrednio po stosunku. Należy unikać wszelkich środków plemnikobójczych oraz mechanicznych środków antykoncepcyjnych dla kobiet, jak kapturki naszyjkowe. Nie są polecane również kąpiele bąbelkowe jak np. jacuzzi oraz dodawanie do kąpieli środków chemicznych. Oczywistym jest odpowiednia higiena miejsc intymnych. Innym godnym polecenia sposobem zmniejszenia ryzyka nawrotu bądź wystąpienia pierwszy raz jest codzienne spożywanie soków lub preparatów z żurawiny ze względu na jej znane właściwości moczopędne (diuretyczne). Osoby chcące się uchronić przed zapaleniem pęcherza mogą również przyjmować witaminę C w dawce 100 mg jednego dnia. Spowoduje to obniżenie pH moczu, przez co utrudniony będzie rozwój w nim bakterii.

Istnieją również farmakologiczne metody profilaktyki, które najlepiej zacząć stosować dopiero po konsultacji z lekarzem. Jest to m. in. wzbogacanie naturalnej flory bakteryjnej poprzez zakładanie dopochwowych preparatów z bakteriami Lactobacillus. Kobiety, które przeszły już menopauzę, mogą stosować dopochwowo kremy zawierające estrogeny. U pacjentek, które mają w ciągu roku trzy lub więcej epizodów zapalenia pęcherza moczowego, należy zacząć profilaktykę przeciwdrobnoustrojową. Polega ona na ciągłym stosowaniu antybiotyków, lecz może zostać wprowadzona tylko po konsultacji z lekarzem.

Wypowiedź ginekologa na temat zapalenia pęcherza moczowego u kobiet