Rak sutka – rodzaje, przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, rokowania

Rak sutka – czym jest?

Rak sutka jest nowotworem złośliwym, który w większości przypadków wywodzi się z nabłonka końcowej jednostki przewodowo-zrazikowej (TDLU), czyli podstawowej jednostki czynnościowej gruczołu piersiowego.

Rak piersi jest najczęstszym z nowotworów złośliwych wśród kobiet. Najczęściej chorują pacjentki w piątej oraz szóstej dekadzie życia.

Jaka jest najczęstsza lokalizacja raka sutka?

Rak sutka najczęściej lokalizuje się w górnym zewnętrznym kwadrancie piersi. W tej lokalizacji znajduje się aż 50% raków piersi. Kolejną najczęstszą lokalizacją jest część centralna gruczołu piersiowego (20%).

Czy rak piersi to problem, który dotyczy tylko kobiet?

Przeważająca większość chorych na raka piersi to kobiety, jednak sporadycznie na raka piersi chorują także mężczyźni. Zapadalność na raka piersi wśród mężczyzn to około 140 przypadków rocznie.

Rak sutka – jakie są objawy raka piersi?

Rak piersi początkowo nie powoduje charakterystycznych objawów. Pacjentki często wyczuwają niebolesny guzek piersi podczas samobadania piersi.

Oprócz tego mogą pojawić się objawy, takie jak:

• asymetria piersi,
• powiększenie okolicznych węzłów chłonnych (powiększeniu mogą ulec pachowe węzły chłonne),
• wyciągnięcie brodawki sutkowej,
• objaw skórki pomarańczowej,
• wyciek płynu z brodawki sutkowej,
• owrzodzenie w obrębie piersi (skóry bądź brodawki sutkowej).

Rak sutka – jakie są rodzaje raka sutka?

Rak piersi możemy podzielić ze względu na to, czy nacieka błonę podstawną, czyli błonę, która znajduje się pod komórkami nabłonka. Na tej podstawie dzielimy raki piersi na nieinwazyjnego i inwazyjnego.

Nieinwazyjny (inaczej rak in situ) rak piersi to taki, który nie nacieka błony podstawnej. Wyróżniamy:

• raka przewodowego (DCIS),
• raka zrazikowego (LCIS).

Inwazyjny rak piersi nacieka na błonę podstawną. Wśród nich wyróżniamy:

• rak przewodowy naciekający (bez specjalnego typu),
• rak zrazikowy naciekający,
• rak rdzeniasty,
• rak koloidalny,
• rak cewkowy,
• inne podtypy.

Rak sutka – jakie są przyczyny?

Przyczyny raka piersi do tej pory nie zostały dokładnie poznane. Jednak trzy grupy czynników mogą przyczyniać się do rozwoju raka piersi. Są to czynniki: genetyczne, hormonalne i środowiskowe.

Rola czynników genetycznych w rozwoju raka piersi

Podobnie jak w przypadku innych nowotworów, rozwój raka piersi może mieć związek z mutacjami w genach supresorowych i protoonkogenach. Najlepiej poznana do tej pory została mutacja polegająca na nadekspresji genu HER2/NEU, która jest obecna u 30% pacjentek z inwazyjnym rakiem piersi.

Przyjmuje się, że około 10% raków piersi jest związane z mutacjami genetycznymi, które są dziedziczne. Jedna trzecia pacjentek z dziedzicznym rakiem piersi posiada mutację genów BRCA1 i BRCA2.

Rola czynników hormonalnych w rozwoju raka piersi

Czynniki hormonalne, które mogą mieć wpływ na rozwój raka piersi, to zaburzenia równowagi hormonalnej np. w postaci nadmiaru estrogenów.

Właśnie z tej przyczyny wiek pierwszej miesiączki i menopauzy, dzietność pacjentek czy wiek, w którym rodziły dzieci, mogą mieć wpływ na rozwój raka piersi. Wymienione czynniki mogą mieć wpływ na wydłużoną ekspozycję na estrogen.

Rola czynników środowiskowych w rozwoju raka piersi

Póki co, czynniki środowiskowe nie zostały zidentyfikowane, jednak podejrzewa się, że mają one wpływ na rozwój raka piersi. Wynika to z faktu, że zachorowalność na raka piersi jest zmienna w grupach, które są jednorodne pod względem genetycznych. Obserwuje się także różną zachorowalność na raka piersi w różnych częściach świata.

Co to są geny BRCA 1 i BRCA 2?

Geny BRCA 1 i 2 zlokalizowane są w jądrach komórkowych obecnych w komórkach różnych tkanek. Należą do genów supresorowych, to znaczy takich, których rolą jest utrzymywanie stabilności genetycznej oraz ochrona przed proliferacją komórek. Mutacja tych genów wyłącza ich funkcję, w związku z czym dochodzi do niekontrolowanych podziałów komórek i powstawania nowotworów. Mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 są dziedziczne.

Skutek mutacji genów BRCA 1 i 2

Kobiety będące nosicielkami mutacji genu BRCA 1 mają znacząco zwiększone ryzyko zachorowania na raka sutka (50-80%) oraz na raka jajnika (40%). Nowotwory te rozwijają się u nich w stosunkowo młodym wieku. Średni wiek wystąpienia raka sutka u nosicielek mutacji genu BRCA 1 wynosi 40 lat, podczas gdy w populacji ogólnej wiek ten wynosi 50-69 lat. Zwiększone jest również prawdopodobieństwo zachorowania na raka jajowodu oraz jelita grubego.

Mutacja genu BRCA 2 jest istotnym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka sutka, raka jajnika, raka żołądka oraz raka trzustki.

Warto zaznaczyć, że nosicielami mutacji genów BRCA 1 i BRCA 2 mogą być także mężczyźni. Wówczas ryzyko zachorowania na raka sutka jest u nich znacznie wyższe niż w ogólnej populacji mężczyzn. Ponadto, mają oni zwiększone ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego.

Rak sutka a BRCA 1 lub BRCA 2

Raki sutka będące skutkiem mutacji genu BRCA 1 lub BRCA 2 charakteryzują się znaczną dynamiką wzrostu i wysokim stopniem złośliwości. Bardzo często zdarza się, że pacjentki zgłaszają się do lekarza w zaawansowanym, nieoperacyjnym stadium nowotworu. Czas przeżycia pacjentek z rakiem sutka na tle mutacji genu BRCA 1 i/lub BRCA 2 jest więc zwykle krótszy niż w przypadku chorych bez mutacji genu.

Często występującą cechą tego typu raków sutka jest też niska ekspresja receptorów estrogenowych. Dyskwalifikuje to pacjentkę/pacjenta z możliwości leczenia hormonalnego.

Jak wykryć mutacje genów BRCA 1 i BRCA 2?

Do wykrywania mutacji genów BRCA 1 i BRCA 2 służą testy genetyczne wykonywane w specjalistycznych ośrodkach. Materiałem do badań jest krew.

Poradnictwo genetyczne i badania w kierunku mutacji genów BRCA są zalecane:

• osobom z obciążonym wywiadem rodzinnym w kierunku zachorowań na raka piersi (kilka przypadków w rodzinie, zwłaszcza gdy zachorowania pojawiały się przed 50. rokiem życia) lub jajnika (minimum jeden przypadek w rodzinie);
• wszystkim pacjentkom z rozpoznanym rakiem piersi lub rakiem jajnika, w szczególności jeśli zachorowanie wystąpiło w młodym wieku, nowotwór jest obustronny lub w rodzinie występowały zachorowania na nowotwory złośliwe;
• pacjentom z rozpoznanym rakiem sutka.

Jeżeli wynik testu genetycznego jest dodatni, badanie genetyczne powinno być także przeprowadzone u bliskich krewnych nosicielki/nosiciela mutacji.

Należy pamiętać, że wykrycie mutacji genu BRCA nie jest wyrokiem śmierci. Stosowanie metod zapobiegania nowotworom pozwala na zmniejszanie ryzyka zachorowania, a badania profilaktyczne – na wykrycie zmiany we wczesnym stadium.

Badania genetyczne na raka sutka

Badania genetyczne na raka sutka są wykonywane w celu oszacowania ryzyka wystąpienia raka sutka po zestawieniu wyniku z innymi, niegenetycznymi czynnikami. Nie są to badania wykonywane ze wskazań nagłych. Lekarz może zlecić ich wykonanie, jeśli w indywidualnym przypadku występują przesłanki, które mogą sugerować obecność mutacji w obrębie któregoś onkogenu, np. występowanie nowotworu piersi u członków rodziny zwłaszcza przed 50. rokiem życia.

Zasadniczo badania genetyczne ograniczają się do wykrywania mutacji w zakresie genów BRCA1 i BRCA2, gdyż są one stosunkowo częste i poza pojawieniem się raka sutka czy jajnika, nie występują przy nich inne objawy. Pozostałe wymienione schorzenia występują niezwykle rzadko i wszystkie są ciężkimi, złożonymi zespołami chorobowymi dającymi liczne i różnorodne symptomy już w bardzo młodym wieku. Badania genetyczne w ich przypadku służą raczej potwierdzeniu rozpoznania już istniejącej choroby, a nie oszacowaniu ryzyka jej wystąpienia.

Wynik badania BRCA

Pozytywny wynik badania genetycznego na BRCA1 i BRCA2 (obecność mutacji) jest informacją trudną do interpretacji i wymaga skorelowania z danymi dotyczącymi obecności innych czynników ryzyka. Mimo że sama obecność mutacji jest pewnym czynnikiem predysponującym do rozwoju choroby, to z licznych badań wynika, iż różne populacje (różna rasa, klimat, środowisko) w różnym stopniu zapadają na nowotwór sutka. Badania naukowe ukazują nam wiele rozbieżnych danych liczbowych, którymi nie należy się sugerować w ocenie narażenia indywidualnego. Każdy przypadek powinien być rozpatrywany osobno.

Dodatki wynik badania na BRCA1 i BRCA2 nie powinien mieć wpływu na zmianę stylu życia obarczonej pacjentki, poza wyeliminowaniem pozostałych modyfikowalnych czynników ryzyka rozwoju raka sutka. Powinien być natomiast wskazaniem do częstszej i dokładniejszej diagnostyki tej choroby. Należy pamiętać, że skuteczność terapii nowotworów piersi zależy przede wszystkim od stadium choroby, w jakim zostanie ona wykryta, dlatego szybsze rozpoznanie pociąga za sobą lepszą wyleczalność. Obecność obciążeń genetycznych ma na formę terapii niewielki wpływ.

Badania profilaktycznie a nosicielstwo mutacji genów BRCA

Aby jak najszybciej wykryć nowotwór, zwiększając szansę na skuteczne leczenie i wydłużenie przeżycia, należy pamiętać o badaniach profilaktycznych. Nosicielki mutacji genów BRCA powinny wykonywać je częściej niż kobiety bez obciążeń dziedzicznych. Zaleca się im:

• samokontrolę piersi od 20. roku życia co miesiąc,
• badanie lekarskie piersi od 20.-25. roku życia co 6 miesięcy,
• USG piersi od 25. roku życia co 12 miesięcy, 6 miesięcy po mammografii,
• rezonans magnetyczny piersi lub mammografię od 35. roku życia co 12 miesięcy,
• USG dopochwowe od 30.-35. roku życia co 12 miesięcy,
• oznaczenie antygenu CA 125 od 30.-35. roku życia co 12 miesięcy, 6 miesięcy po USG. Antygen ten jest markerem raka jajnika.

Zapobieganie rakowi piersi u nosicieli mutacji BRCA 1 i BRCA 2

Metodami służącymi zmniejszeniu ryzyka zachorowania na raka piersi pomimo mutacji genu BRCA są:

• unikanie długotrwałego stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych po 25. roku życia oraz hormonalnej terapii zastępczej,
• karmienie piersią po porodzie przez najdłuższy możliwy okres,
• profilaktyczne stosowanie tamoksyfenu,
• profilaktyczną obustronną mastektomię (operację usunięcia sutków),
• profilaktyczną obustronną owariektomię (operację usunięcia jajników).

Tamoksyfen to lek stosowany w celu zapobiegania rozwojowi raka sutka u pacjentek z mutacją genu BRCA 1 lub BRCA 2. Tamoksyfen należy do tzw. selektywnych modulatorów receptora estrogenowego. Oznacza to, że w zależności od tego, na jakie komórki działa, pełni funkcję agonistyczną lub antagonistyczną dla receptora estrogenowego. Poprzez wiązanie się z receptorami estrogenowymi, tamoksyfen zapobiega rozwojowi raków hormonozależnych, w tym m.in. raka sutka. Skuteczność profilaktycznego stosowania tamoksyfenu u nosicielek mutacji genu BRCA 1 lub BRCA 2 stała się przedmiotem badania klinicznego pod kierunkiem S.A. Naroda (źródło: Narod S. A., Brunet JS, Ghadirian P, et al. Tamoxifen and risk of contralateral breast cancer in BRCA1 and BRCA2 mutation carriers: a case-control study. Lancet 2000; 356: 1876-81). Na podstawie przeprowadzonego badania z udziałem 1243 pacjentek będących nosicielkami mutacji genu BRCA 1 lub BRCA 2 wywnioskowano, że tamoksyfen o 50% obniżył ryzyko zachorowania na raka sutka.

Profilaktyczna mastektomia – polega na usunięciu gruczołu sutkowego/gruczołów sutkowych. Wyróżniamy:

• mastektomię całkowitą – usunięcie sutka wraz z brodawką,
• mastektomię podskórną – usunięcie wyłącznie tkanki podskórnej, z zachowaniem brodawki. Wykonuje się także jednoczasową lub odroczoną rekonstrukcję piersi.

Według badań klinicznych, profilaktyczna mastektomia w oczywisty sposób zmniejsza ryzyko zachorowania na raka sutka (nawet o 90 %), jednak zaobserwowano, że długość życia pacjentek po profilaktycznej mastektomii i pacjentek bez operacji, ale regularnie wykonujących badania przesiewowe, jest zbliżony.

Po operacji w dalszym ciągu obowiązuje czujność onkologiczna. Konieczne jest wykonywanie mammografii, ponieważ może dojść do rozwoju raka w pozostałościach tkanki piersi, brodawce sutkowej lub w ścianach klatki piersiowej.

Profilaktyczna owariektomia – niektóre pacjentki z wykrytą mutacją genu BRCA 1 i/lub BRCA 2 decydują się na profilaktyczne usunięcie jajników. Skutek tej operacji jest podwójny:

• po pierwsze zapobiega się rozwojowi raka jajnika,
• a po drugie eliminuje się wpływ estrogenów wytwarzanych przez jajnik na rozwój raka sutka.

Rak sutka – czynniki ryzyka

Naukowcy zidentyfikowali kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia raka piersi. Należą do nich:

• płeć żeńska,
• wiek – rzadko występuje przed 25. r.ż.,
• predyspozycje genetyczne,
• rak drugiej piersi,
• rak trzonu macicy,
• choroby proliferacyjne sutka,
• okres od pierwszej do ostatniej miesiączki – ryzyko raka piersi wzrasta u kobiet, które wcześnie zaczęły miesiączkować, a późno rozpoczęły menopauzę,
• brak porodu w wywiadzie,
• otyłość,
• przyjmowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej oraz hormonalnej terapii zastępczej,
• dieta wysokotłuszczowa i wysokobiałkowa,
• nadmierne picie alkoholu,
• promieniowanie jonizujące,
• rasa biała.

Rak sutka – jakie badania diagnostyczne są wykonywane?

Rak piersi jest często wykrywany podczas samobadania przez pacjentkę – pacjentka wyczuwa guzek w obrębie piersi. Najczęściej jest to mała, pojedyncza, niebolesna i ruchoma względem innych tkanek zmiana.

Badania obrazowe, które są wykorzystywane w diagnostyce raka piersi, to przede wszystkim mammografia i badanie ultrasonograficzne piersi. Badanie USG piersi jest badaniem bardziej czułym dla młodych kobiet, u których utkanie piersi jest bardziej gruczołowe. W przypadku kobiet starszych, których piersi mają strukturę bardziej tłuszczową, większą czułością cechuje się mammografia.

W przypadku, kiedy podczas badania zostanie wykryta zmiana, to zalecane jest wykonanie biopsji gruboigłowej, która pozwoli na ocenę histologiczną zmiany.

Diagnostyka może również zostać uzupełniona o inne badania, m.in. badania laboratoryjne, badania genetyczne czy inne badania obrazowe – można wykonać rezonans magnetyczny bądź tomografię komputerową klatki piersiowej.

Rak sutka – badania przesiewowe

W Polsce funkcjonuje program profilaktyczny, którego celem jest wczesne wykrywanie zmian w piersi. W ramach tego programu raz na dwa lata kobiety w wieku od 45. do 74. roku życia mogą wykonać badanie mammograficzne. Badanie to jest bezpłatne i nie wymaga skierowania.

Ważną rolę we wczesnym wykryciu zachorowania na raka piersi ma samobadanie piersi przez pacjentki.

Rak sutka – rokowanie

Na rokowanie raka piersi ma wpływ kilka czynników. Te czynniki to między innymi:

• wielkość nowotworu,
• naciekanie nowotworu na otaczające tkanki,
• obecność przerzutów w węzłach chłonnych oraz przerzutów odległych do innych narządów,
• stopień złośliwości raka,
• typ histologiczny raka,
• obecność lub brak receptorów estrogenowych oraz progesteronowych,
• nadekspresja genu HER2/NEU.

Warto jednak wspomnieć, że większość przypadków wcześnie wykrytego raka piersi jest całkowicie wyleczalna, dlatego warto podkreślić istotną rolę wykonywania badań profilaktycznych i samobadania piersi.

Rak sutka – leczenie

W zależności od rodzaju raka piersi, metody leczenia są różne – dlatego na podstawie wyników badań lekarze ustalają, jaki plan leczenia będzie najbardziej odpowiedni dla danej pacjentki. Ważną rolę w dobraniu odpowiedniego leczenia ma określenie stopnia zaawansowania choroby.

Leczenie raka piersi obejmuje: leczenie operacyjne, radioterapię, chemioterapię i hormonoterapię, jednak nie wszystkie te metody są stosowane u wszystkich pacjentek.

W przypadku raków operacyjnych, stosuje się następujące metody:

• operacja oszczędzająca – usunięcie guzka wraz z marginesem (1 cm), z węzłami chłonnymi pachowymi oraz z biopsją węzła wartowniczego (pierwszego węzła na drodze spływu chłonki z sutka). W ten sposób można operować niewielkie, jednoogniskowe guzy (o średnicy <3 cm), bez zwapnień, niebędące wznową. Po tego typu operacji konieczna jest radioterapia, która ma na celu zniszczenie pozostałych komórek nowotworowych. Część specjalistów odradza stosowanie tego typu metody w przypadku mutacji genu BRCA 1 lub BRCA 2, jednak wyniki badań klinicznych wskazują na to, że wyniki odległe i odsetek wznów miejscowych po operacjach oszczędzających u nosicielek mutacji i u pacjentek bez mutacji są podobne;
• amputacja prosta – usunięcie piersi z powięzią mięśnia piersiowego większego;
• amputacja metodą Madden – usunięcie piersi z powięzią mięśnia piersiowego większego oraz z węzłami chłonnymi pachowymi;
• amputacja metodą Pateya – usunięcie piersi z mięśniem piersiowym mniejszym, powięzią mięśnia piersiowego większego oraz z węzłami chłonnymi pachowymi,
• amputacja metodą Halsteda – usunięcie piersi z mięśniem piersiowym większym oraz z węzłami chłonnymi pachowymi.

Metodami leczenia uzupełniającego są:

• radioterapia – stosowana zawsze po operacjach oszczędzających, a także w przypadku:

  • stwierdzenia minimum 4 przerzutów w węzłach chłonnych pachowych,

  • guzów o średnicy >=5 cm,

  • guzów w stadium T4 (guz każdej wielkości naciekający ścianę klatki piersiowej lub skórę),

  • niedoszczętnej mastektomii;

• hormonoterapia – stosowana u chorych z obecnością komórek nowotworowych w węzłach chłonnych, możliwa do zastosowania wtedy, gdy komórki nowotworowe wykazują ekspresję receptorów dla estrogenów i gestagenów;

• chemioterapia – wskazana w przypadku obecności komórek nowotworowych w węzłach bez ekspresji receptorów dla estrogenów i gestagenów..

Występowanie raka sutka u mężczyzn

Niestety, rzadkość tej choroby u mężczyzn w znacznej mierze uniemożliwia przeprowadzenie prospektywnych, randomizowanych badań klinicznych. Przyczynia się to również do rozpoznań w późnych stadiach choroby. W momencie diagnozy nowotwór jest zwykle bardziej zaawansowany i trudniejszy w leczeniu. Mężczyźni mają tendencję do zachorowań na raka sutka w późniejszym wieku – najczęściej choroba pojawia się po 60.-65. roku życia. Śmiertelność mężczyzn z powodu raka sutka jest wyższa niż u kobiet, choć odsetek zgonów u obu płci jest podobny, jeśli bierze się pod uwagę wiek pacjenta i stadium zaawansowania choroby w chwili rozpoznania.

Czytaj również: Guzek pod pachą – jakie są przyczyny zgrubienia pod pachą?

Czynniki ryzyka wystąpienia raka sutka u mężczyzn

Czynniki ryzyka raka sutka u mężczyzn dzielimy na genetyczne i środowiskowe.

Czynniki genetyczne

Według danych epidemiologicznych około 30% zachorowań na raka sutka u mężczyzn dotyczy pacjentów z obciążonym wywiadem rodzinnym. Genetycznie uwarunkowana postać raka sutka najczęściej ma związek z obecnością mutacji genu BRCA – zwykle BRCA2, rzadziej BRCA1. W przypadku genetycznie uwarunkowanej postaci choroby obydwie płcie są narażone na zwiększone ryzyko zachorowań.

Najsilniejszym pojedynczym czynnikiem ryzyka wystąpienia raka sutka u mężczyzn jest zespół Klinefeltera, u podłoża którego występuje obecność w materiale genetycznym dodatkowego żeńskiego chromosomu X. U mężczyzn z tym zespołem ryzyko zachorowania na raka sutka jest równie wysokie jak w populacji kobiet.

Inne czynniki ryzyka raka sutka u mężczyzn

Zwiększona ekspozycja na estrogeny. Dowodów, które potwierdzałyby wpływ podaży estrogenów na ryzyko wystąpienia raka sutka, dostarczają przypadki zachorowań u mężczyzn pracujących w przemyśle kosmetycznym, narażonych na kontakt z kremami zawierającymi estrogeny, jak również u mężczyzn po urazach jąder. Także marskość wątroby, która prowadzi do zwiększonego poziomu estrogenów, związana jest z podwyższonym ryzykiem wystąpienia raka sutka u mężczyzn. Raka sutka stwierdzano u transseksualistów 5-10 lat po rozpoczęciu terapii estrogenami, jednakże nie udowodniono, by grupa ta była bardziej narażona na wystąpienie raka sutka w porównaniu do pozostałej populacji mężczyzn.

U pacjentów stosujących terapię hormonalną antyandrogenami, np. w leczeniu raka gruczołu krokowego, stwierdzano zmiany w obrębie gruczołu sutkowego. Zwykle jednak były to przerzuty, a nie zmiany o typie pierwotnego raka sutka. Nie udowodniono zatem, by terapia u tych pacjentów związana była ze zwiększonym ryzykiem występowania nowotworów sutka.

Jak rozpoznać raka sutka u mężczyzn?

Rak sutka zazwyczaj ma postać bezbolesnego guzka w obrębie piersi. W 75% przypadków jest on twardy i nieruchomy. Inne objawy raka sutka obejmują:

• zmianę rozmiaru, kształtu, wyglądu sutka,
• owrzodzenie skóry w okolicy sutka,
• wyciek z sutka,
• zaczerwienienie sutka i jego okolic,
• powiększenie węzłów chłonnych – zwłaszcza pachowych, które stanowią pierwszą linię przerzutów.

Wcześniej niż u kobiet dochodzi do zajęcia brodawki. Często zdarza się, że choroba jest wykrywana dopiero w późnym stadium. U pacjentów z izolowaną ginekomastią (powiększenie gruczołów sutkowych) raka sutka można wykluczyć na podstawie badania fizykalnego, a dalsza diagnostyka nie jest konieczna. Jeśli obraz kliniczny nie jest jednoznaczny, przydatne okazać się może USG lub mammografia. Małe rozmiary sutka u mężczyzn utrudniają wykonanie mammografii, stąd USG jest badaniem wykonywanym częściej.

Ostateczne rozpoznanie stawia się na podstawie biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BAC).

Typy histologiczne raka sutka u mężczyzn

Większość nowotworów sutka u mężczyzn stanowią przypadki raka przewodowego inwazyjnego, choć może wystąpić całe spektrum wariantów histologicznych. Na drugim miejscu pod względem częstości jest rak brodawkowaty. Przypadki raka zrazikowego są rzadkością.

Leczenie raka sutka u mężczyzn

Standardem postępowania w przypadku rozpoznania raka sutka u mężczyzny, podobnie jak w przypadku raka sutka u kobiety, jest leczenie operacyjne – zmodyfikowana radykalna mastektomia z biopsją węzła wartowniczego. Około 90% zmian charakteryzuje obecność receptorów hormonalnych, co implikuje stosowanie w terapii uzupełniającej tamoksyfenu – selektywnego modulatora receptora estrogenowego, który, wiążąc się z receptorami wewnątrz komórek nowotworowych, hamuje syntezę czynników wzrostu. W przypadku bardziej zaawansowanych zmian stosuje się radioterapię. Wykazano, że zmniejsza ona ryzyko wznowy miejscowej, jednak nie wpływa zasadniczo na wydłużenie czasu przeżycia.

Gdy stwierdzamy przerzuty, główną metodą leczenia choroby jest terapia hormonalna. Warunkiem jej zastosowania jest obecność receptorów dla estrogenów na komórkach nowotworowych. Stwierdzana jest ona w 70-85% przypadków raka sutka u mężczyzn.

W terapii paliatywnej zastosowanie znajduje chemioterapia. Leczenie kolejnego rzutu obejmuje:

• zabieg usunięcia jąder,
• stosowanie inhibitorów aromatazy,
• kastrację farmakologiczna, czyli blokowanie działania androgenów (męskich hormonów płciowych) za pomocą leków.

Kontrola po leczeniu raka sutka u mężczyzn

Mężczyźni po przebytym raku sutka są narażeni na zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworu po tej samej bądź przeciwnej stronie. Ryzyko wystąpienia raka w drugim sutku jest najwyższe u mężczyzn w wieku poniżej 50. roku życia w momencie rozpoznania pierwotnej choroby. Dlatego też u osób po przebytym raku sutka zaleca się okresową kontrolę – wykonywanie USG lub wykonywanie mammografii.

Zapobieganie rakowi sutka u mężczyzn

Żadne działanie nie daje gwarancji uniknięcia choroby. Jeśli jednak w rodzinie występowały już przypadki raka sutka, ważne jest samobadanie i oglądanie piersi. W przypadku zauważenia jakichkolwiek niepokojących objawów należy niezwłocznie zasięgnąć opinii lekarskiej. Nie bez znaczenia jest prowadzenie zdrowego stylu życia, co obejmuje:

• zaprzestanie palenia tytoniu,
• ograniczenie spożycia alkoholu,
• spożywanie produktów zawierających duże ilości błonnika, takich jak pieczywo wieloziarniste, warzywa i owoce,
• regularny wysiłek fizyczny.

współpraca: lek. Agnieszka Zaremba-Wilk, lek. Patrycja Sikorska, gin. Krzysztof Wilk