Dieta niskopurynowa – co jeść, a czego unikać w diecie ubogopurynowej?

Dieta niskopurynowa – wskazania do zastosowania

Dieta niskopurynowa, to dieta lecznicza, która powinna być bezwzględnie stosowana przez osoby chorujące na dnę moczanową. Jest też zalecana w przypadku hiperurykemii (stan przed dną moczanową, który może trwać nawet kilkanaście lat) i kamicy moczanowej nerek. Dna moczanowa (skaza moczanowa, podagra) to choroba metaboliczna, w wyniku której w organizmie powstają nadmierne ilości kwasu moczowego. Odkłada się on w stawach w postaci kryształków, powodując obrzęk, zaczerwienienie i podwyższoną temperaturę w obrębie zajętego stawu oraz rwący ból stawów w atakach choroby.

Najczęściej dna moczanowa zaczyna się od zajęcia stawu dużego palca u stopy. Może też atakować stawy kolanowe, łokciowe, barkowe i nadgarstek. Charakterystycznym objawem choroby są tzw. guzki dnawe, czyli widoczne zmiany wokół stawów. Nie do końca wiadomo, co wywołuje dnę moczanową, ale stwierdzono, jakie czynniki zwiększają ryzyko zachorowania. Są to: nieprawidłowa dieta bogata w mięso i tłuste potrawy, picie alkoholu i kawy, nadwaga i otyłość, wysokie stężenie trójglicerydów we krwi, nadciśnienie, choroby nerek, niektóre leki.

Skaza moczanowa jest typową chorobą cywilizacyjną XXI wieku wynikającą z nieprawidłowego żywienia, dlatego dieta w dnie moczanowej ma duże znaczenie dla efektów leczenia. Kwas moczowy powstaje w organizmie z puryn – związków azotowych, które występują naturalnie w każdej komórce organizmu, gdzie stanowią element budulcowy DNA oraz źródło energii. Produkty zawierające puryny w szczególnie dużych ilościach to przede wszystkim pokarmy wysokobiałkowe, takie jak mięso i ryby. Do podagry w dużej mierze prowadzi jadłospis obfitujący w mięso, a ubogi w warzywa i owoce.

Zobacz też: Najlepsze wiosenne warzywa i zioła na odchudzanie

Dieta ubogopurynowa – dieta przy dnie moczanowej

Celem diety moczanowej jest ograniczenie podaży puryn, z których w organizmie powstaje kwas moczowy. Codzienny jadłospis powinien dostarczać nie więcej niż 300 mg kwasu moczowego, a w stanach zaostrzenia choroby i występowania dolegliwości bólowych – nie więcej niż 120 mg. W praktyce oznacza to stosowanie jadłospisu opartego na warzywach, jajkach, mleku i jego przetworach. Aby ułatwić postępowanie dietetyczne, produkty podzielono na 3 grupy według ilości kwasu moczowego, która powstaje po zjedzeniu zwyczajowej porcji danej żywności.

• Grupa I – poniżej 50 mg kwasu moczowego z 1 porcji – produkty zalecane w diecie niskopurynowej

Mleko (15mg/200ml), serek wiejski (20mg/200g), ser żółty, topiony, pleśniowy (3mg/30g), mięso z szynki gotowane (40mg/30g), wędliny parzone niewędzone wysokogatunkowe (30mg/30g), kajzerka (10mg/50g), chleb pszenno-żytni (7mg/50g), makaron (25mg/60g), cebula (25mg/200g), buraki (40mg/200g), marchew (35mg/200g), pomidor (20mg/200g), ogórki (15mg/200g), ziemniaki (40mg/250g), kapusta biała (45mg/200g), jabłka (20mg/150g), kiwi (30mg/150g), pomarańcze (30mg/150g), truskawki (30mg/150g), wiśnie (30mg/150g), winogrona (40mg/150g), orzechy laskowe (10mg/30g).

• Grupa II – 50–100 mg kwasu moczowego z 1 porcji – produkty dozwolone w diecie niskopurynowej

Parówki z małą ilością tłuszczu (80mg/100g), wołowina (90mg/100g), flądra (90mg/100g), lin (80mg/100g), fasola biała (95mg/75g), soczewica (95mg/75g), groch (70mg/75g), dynia (90mg/200g), fasolka szparagowa (75mg/200g), kapusta włoska (75mg/200g), kapusta czerwona (65mg/200g), banany (85mg/150g), melon (50mg/150g).

• Grupa III – powyżej 100 mg kwasu moczowego z 1 porcji – produkty przeciwwskazane w diecie niskopurynowej

Sardynki (350mg/100g), pstrąg (300mg/100g), łosoś (170mg/100g), karp (160mg/100g), sola (130mg/100g), dorsz (110mg/100g), śledź (200mg/100g), szprot wędzony (800mg/100g), mięso wieprzowe (150mg/100g), kurczak(110–175mg/100g), podroby (515–555mg/100g), brokuły (160mg/100g), papryka (150mg/100g), por (150mg/100g), brukselka (140mg/100g), szpinak (115mg/100g)

Osoby chorujące na dnę moczanową powinny opierać dietę na produktach z grupy I, od czasu do czasu spożywać produkty z grupy II i unikać produktów z grupy III.

Przeczytaj też: Warzywa i owoce na odchudzanie – które jeść, a których unikać?

Co jeść, a czego unikać w diecie niskopurynowej?

Stosowana w podagrze dieta o obniżonej zawartości puryn ma na celu zmniejszenia stężenia kwasu moczowego we krwi do poziomu 5,5 mg. Gdy stężenie kwasu moczowego wynosi 8,5-9 mg% ustępują dolegliwości bólowe, można zrezygnować z leczenia farmakologicznego i przestrzegać jedynie leczenia dietetycznego. W związku z tym, że ścisłe stosowanie się do zasad jadłospisu diety ubogopurynowej jest bardzo trudne, zaleca się ją w okresach zaostrzenia choroby, a gdy dolegliwości bólowe nie są odczuwane, należy stosować poniższe wytyczne.

Produkty zalecane:

• mięso: w ograniczonych ilościach wołowina, wieprzowina, drób; ryby (sandacz, lin), jajka;
• mleko, mleczne napoje fermentowane, sery białe, twarogowe, masło i śmietana w małych ilościach, oleje roślinne;
• owoce: wszystkie oprócz rabarbaru, warzywa: wszystkie oprócz przeciwwskazanych;
• produkty zbożowe, miód, dżemy marmolady;
• herbaty ziołowe i owocowe, wody mineralne i alkaliczne

Produkty przeciwwskazane w diecie niskopurynowej w momencie zmniejszenia nasilenia dolegliwości to wywary z kości i mięsa, rosoły, galarety mięsne i rybne, ryby, takie jak sardynki, szproty, śledzie, łój, słonina, boczek, rabarbar, suche nasiona roślin strączkowych, fasolka szparagowa, groszek zielony, kukurydza, szczaw, szpinak, brokuł, papryka, chrzan, herbata czarna, alkohol, kawa, kakao, ostre przyprawy, marynaty.

Dieta w podagrze powinna składać

się z 4–5 posiłków jedzonych regularnie. Ostatni posiłek należy jeść 3–4 godziny przed snem, ponieważ w nocy kwas moczowy produkowany jest najbardziej intensywnie. Należy unikać potraw smażonych, mięso i ryby przygotowywać gotowane i gotowane na parze – ogranicza to ilość kwasu moczowego w potrawie. Zalecane jest picie co najmniej 2 l wody dziennie oraz herbatek ziołowych, aby wspomóc wydalanie kwasu moczowego z organizmu.

Wypowiedź lekarza na temat diety w kamicy nerkowej