Wszy głowowe – jakie są objawy wszawicy, skąd się biorą wszy we włosach i jak można się zarazić

Wszy głowowe – jak wyglądają gnidy i wszy we włosach?

Wszy głowowe to gatunek owadów o niewielkich rozmiarach, które żywią się krwią wysysaną z organizmu żywiciela, którym jest człowiek. Ich pasożytnicza obecność na owłosionej ludzkiej skórze wywołuje chorobę zwaną wszawicą. Wszy we włosach widoczne są najczęściej jako dorosłe osobniki. U podstawy włosa owady składają jaja, które można zaobserwować podczas wyczesywania. Fachowo określa się je jako gnidy. Wszy są bardzo małe, ich rozmiar nie przekracza 5–6 mm. Są płaskie, podłużne pokryte pancerzem, jasnego koloru. Z kolei jaja wszy są owalnego kształtu i koloru zbliżonego do bieli. Najłatwiej je odnaleźć w okolicy karku, nad uszami.

Obecność wszy na włosach nie oznacza, że dana osoba jest brudna lub nie dba o higienę osobistą. Wszawica kojarzona jest z ubóstwem, brudem, zaniedbywaniem higieny osobistej. Tymczasem zakażenie może nastąpić u każdej osoby, bez względu na stan higieny. Wystarczy bezpośredni kontakt z osobą chorą.

W większości przypadków wszy przenoszą się w momencie kontaktu z głową osoby, która ma już problem z tym pasożytem. Kontakt taki pozwala wszom na przeniesienie się z głowy nosiciela na głowę drugiej osoby. Wszy głowowe są w stanie bytować na głowie osób, które mają zarówno brudne, jak również czyste i zadbane włosy. Wszy potrzebują ludzkiej krwi do przeżycia.

Skąd się biorą wszy u dziecka?

W większości przypadków wszy przenoszą się w momencie kontaktu z głową nosiciela. Do transmisji czyli przeniesienia pasożyta nie potrzeba zbyt długiego czasu z powodu ruchliwości dorosłych osobników. Wszy głowowe są w stanie bytować na głowie osób, które mają zarówno brudne, jak również czyste i zadbane włosy. Dzięki ewolucyjnemu przystosowaniu poprzez wykształcenie odnóży o specyficznej budowie wszy doskonale bytują na owłosionej skórze ludzkiego ciała żywiąc się krwią. W okresie rozwoju choroby, najczęstszym objawem jest silne swędzenie skóry. Często wszy są widoczne gołym okiem. W czasie swojego rozwoju wszy składają jaja, które zwane są gnidami.

Problem wszawicy dotyczy zwłaszcza dzieci. Problem wszy zauważają rodzice posyłający swoje dzieci do szkół i przedszkoli. Bywa, może pasożyty są obecne w placówkach opiekuńczych, ośrodkach, w których przebywają osoby bezdomne.

Czy wszy przenoszą choroby? Jak do tej pory nie stwierdzono, aby wszy głowowe przenosiły jakieś choroby, jednak inwazja tych pasożytów może wywołać silne swędzenie skóry głowy. Silny świąd często składania do drapania. Dzieci często rozdrapują skórą, co znacznie zwiększa ryzyko infekcji. Intensywne swędzenie niektóre osoby cierpią na bezsenność.

Podjęcie odpowiedniego leczenia, które można przeprowadzić w domu, pozwala na całkowite pozbycie się wszy głowowych. W przypadku problemów z wyeliminowaniem wszy lub w razie rozwoju infekcji konieczna jest wizyta u dermatologa, który zaleci odpowiednie leczenie.

Jak wyglądają wszy, zdjęcia; źródło Fotolia.com

Wszy na głowie – jak można się zarazić?

Zakażenie wszą może nastąpić:

• w trakcie kontaktu fizycznego z osobą chorą,
• poprzez używanie tych samych nakryć głowy, np, toczek, czapka,
• poprzez używanie tych samych ręczników, pościeli,
• poprzez używanie tego samego grzebienia, szczotki do włosów, zapinek do włosów.

Zakażenie wszami następuje najczęściej w trakcie fizycznego kontaktu osoby chorej z osobą zdrową. Wszy bytują najczęściej na skórze owłosionej głowy. Ryzyko rozwoju choroby jest takie samo u wszystkich. Osoby dbające o higienę także mogą zostać zakażone, wystarczy kontakt z osobą chorą na wszawicę. Pasożyty mogą się przenosić z dzieci na rodziców, opiekunów lub inne osoby mające z nimi kontakt. Wszy występują częściej u dziewczynek niż u chłopców. To dziewczynki mają częściej kontakt z włosami innych osób podczas zabawy.

Kontakt głowy z głową to najczęstsza przyczyna przedostania się wszy z jednej osoby na drugą. Wszy przepełzają ze skóry i włosów jednej osoby na głowę drugiej. Nie potrafią latać ani skakać, ale poruszają się dość szybko. Wszy głowowe mogą się przedostać nie tylko z osoby na osobę, ale także na różne obiekty, które mogą być w kontakcie z ludzkimi włosami, jak na przykład czapki i ręczniki. Inwazja wszy zdarza się częściej w cieplejszych miesiącach.

Ze względu na fakt, że wszy głowowe mogą się znajdować na różnych przedmiotach, istnieje ryzyko zakażenia przez te pasożyty poprzez wspólne korzystanie z przedmiotów codziennego użytku, jak czapki, szaliki, płaszcze, akcesoria do pielęgnacji włosów, szczotki, grzebienie lub ręczniki. Innym sposobem na przedostanie się wszy jest położenie głowy na łóżku, poduszce, fotelu lub kocu, z którymi kontakt miała osoba będąca nosicielem tego pasożyta.

Wszy głowowe – objawy zakażenia

Najczęstszymi objawami wszawicy są:

• uczucie swędzenia skóry głowy,
• drapanie, będące odruchem obronnych na skutek uporczywego swędzenia
• zaczerwienienie skóry głowy i karku na skutek drapania,
• uczucie poruszania się czegoś po włosach lub skórze głowy,
• możliwość zaobserwowania się poruszających się wszy,
• obecność jaj wszy, czyli gnid (jaja mogą być także żółte lub brązowe, często wydają się przyklejone do włosów, po wykluciu pasożytów z jaj, łuski stają się jaśniejsze,
• powiększone węzły chłonne szyi.

Swędzenie skóry głowy to jeden z najbardziej oczywistych objawów wszawicy, jednak wyłącznie ten symptom niekoniecznie musi oznaczać inwazję tego pasożyta. Uczucie swędzenia wywołują także inne problemy skórne, jak na przykład łupież. Skóra głowy nie musi swędzieć w przypadku inwazji wszy głowowych. Czasami swędzenie skóry głowy zaczyna się kilka tygodni po zaatakowaniu przez wszy.

Wszy we włosach – jak rozczesywać włosy?

Stwierdzenie obecności wszy można bez większych kłopotów przeprowadzić w warunkach domowych. Wystarczą do tego grzebień. Wyczesując delikatnie włosy nad białą kartką papieru można zaobserwować dojrzałe osobniki. Dziecko lub dorosłą osobę najlepiej posadzić pod lampą rzucająca jasne światło, a następnie rozdzielać włosy. Należy je rozczesywać powoli. Podczas takiego badania możliwe jest stwierdzenie obecności dorosłych wszy, a także ich jaj, zwanych gnidami. Szansa na znalezienie gnid jest dużo większa, ponieważ są one na stałe przymocowane do włosów i nie poruszają się.

Podczas czesania należy zwrócić szczególną uwagę na włosy za uszami oraz tuż przy karku. Właśnie w tych miejscach wszy i gnidy występują najczęściej. Dorosłe wszy wyglądają jak jasnobrązowe ziarna sezamu. Wszy poruszają się szybko. Można je znaleźć na skórze głowy i włosach. Jaja mają kolor żółty lub brązowy. Wyglądem przypominają niewielkie ziarenka i najczęściej przymocowane są do pojedynczych włosów blisko skóry. Po wykluciu łuski stają się jaśniejsze.

Podczas sprawdzania głowy dzieci, ale także dorosłych, można natknąć się na ziarenka pisaku, strzępki tkaniny lub łupież, które można z łatwością wyczesać. Gnidy są przymocowane do włosa, a więc usunięcie ich jest bardzo trudne.

Wszy głowowe – leczenie i leki

Leczenie wszy w warunkach domowych jest możliwe dzięki dostępnym bez recepty szamponom, które niszczą dojrzałe wszy. Ich skuteczność w leczeniu jaj wszy jest już mniejsza, dlatego też niezbędne jest regularne i dokładne wyczesywanie włosów w czasie całego cyklu leczenia. Jeżeli stosowanie szamponu na wszy okazuje się nieskuteczne, należy udać się do dermatologa. Na rynku istnieje kilka produktów dostępnych, które pozwalają na pozbycie się wszy i gnid. Są to między innymi balsamy z malationem czy alkoholem benzylowym oraz szampony z lindanem.

Wizyta u dermatologa jest wskazana w sytuacji, gdy domowe sposoby radzenia sobie z problemem wszy głowowych nie dają pożądanego efektu. Lekarz specjalista jest w stanie polecić produkt, który można kupić bez recepty bądź przepisać specjalny lek.

Domowe sposoby na wszy

Aby nie dopuścić do inwazji pasożyta, należy wyczyścić takie przedmioty jak szczotki do włosów i grzebienie poprzez umieszczenie ich w gorącej wodzie na 10 minut. Szczególnie wśród dzieci do częstych zarażeń wszami dochodzi poprzez wspólne stosowanie grzebieni i szczotek. Akcesoria do pielęgnacji włosów, kaski, słuchawki i inne przedmioty osobiste również mogą być siedliskiem wszy głowowych. W sytuacji, gdy osoba z wszawicą mogła mieć kontakt z tymi przedmiotami w ciągu ostatnich 2 dni, należy je szczelnie zamknąć w plastikowych torebkach i umieścić w zamrażarce na jedną dobę lub pozostawić w zamknięciu przez 2 tygodnie. W przypadku braku możliwości pozbycia się wszy za pomocą gorącej wody, gorącego powietrza i mrożenia, właśnie taki czas jest potrzebny, aby dorosłe i dopiero co wyklute wszy zginęły.

Prześcieradła, poszewki na poduszki, ubrania, koce i ręczniki, które w ostatnich 2 dniach mogły mieć kontakt z głową osoby będącej nosicielem wszy, należy umieścić w pralce i wyprać w gorącej wodzie. Jeśli jest to możliwe, zaleca się także wysuszenie wszystkich przedmiotów w suszarce w najwyższej temperaturze. Każda zdrowa osoba gubi codziennie od 50 do 100 włosów, dlatego niezmiernie ważne jest dokładne odkurzenie mebli, dywanów i podłóg, aby zebrać wszystkie ludzkie włosy, na których mogą znajdować się wszy bądź gnidy.

Wszy głowowe –jak pozbyć się wszy, co robić?

Wszy głowowe występują powszechnie. Zakażenie się jest łatwe, szczególnie w przypadku dzieci.

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia wszawicy:

• należy nauczyć dziecko, aby nie dzieliło się z innymi przedmiotami, które mają kontakt z głową (szczotki, grzebienie, akcesoria do układania włosów, czapki, kaski, szaliki i ręczniki to miejsca, gdzie często można znaleźć wszy),
• jeśli w otoczeniu jest osoba, która ma lub miała wszawicę, dziecko nie powinno dotykać kanap, krzeseł, poduszek, koców i łóżek, z którymi ta osoba mogła mieć kontakt,
• jeśli istnieje ryzyko, że w szkole, do której uczęszcza dziecko, pojawiły się przypadki wszawicy, należy zachować szczególną ostrożność i często obserwować skórę głowy dziecka.

Domowe sposoby na wszy – należy pamiętać, aby:

• sprawdzać regularnie skórę głowy i włosy dziecka,
• skontrolować przedmioty w domu, na których mogą znajdować się wszy i gnidy (ręczniki, koce i pościel),
• przejrzeć dokładnie ubrania, jakie dziecko miało na sobie w ciągu ostatnich dni,
• przypomnieć dziecku, aby nie dzieliło się z innymi przedmiotami, które mają kontakt z głową,
• nie pozwolić dziecku na dotykanie głowy lub włosów innych dzieci do momentu pozbycia się zagrożenia.

Wypowiedź dermatologa na temat wszawicy