Katar jest częstą dolegliwością małych dzieci, która zarówno utrudnia samo zasypianie, jak i przerywa lub zaburza sen malucha. Szczególnie niemowlęta, gdy mają przytkany nos, czują się nieco przyduszone. Z tego powodu w ciągu dnia, a zwłaszcza wieczorem, należy zadbać o dobre udrażnianie nosa, m.in. poprzez stosowanie plastrów na katar z olejkami eterycznymi oraz nawilżanie powietrza w pokoju dziecka.
Katar u dziecka a problemy ze snem
Spis treści
Katar u dziecka – przyczyny
Istnieją trzy główne przyczyny kataru u dziecka: najczęściej są to infekcje i alergie, rzadziej natomiast różne wady anatomiczne. Mechanizm powstawania wydzieliny i zatykania się przewodów nosowych jest jednak bardzo podobny w każdym przypadku. Występuje wówczas:
- podrażnienie błony śluzowej nosa,
- obrzęk i stan zapalny błony śluzowej,
- powstawanie śluzu,
- zatkanie przewodu nosowego i utrudnienie oddychania.
Jeśli katar utrzymuje się dłużej niż 3–5 dni, często dochodzi do nadkażenia bakteryjnego i zagęszczenia wydzieliny.
Przyczyny kataru u dzieci – video
Zdaniem eksperta
Katar to inaczej nieżyt nosa, któremu towarzyszy zapalenie błony śluzowej nosa, z obrzękiem śluzówek i zmniejszeniem drożności nosa, z wydzieliną, kichaniem, czasem świądem nosa.
Zależnie od przyczyny, dzielimy katar na: infekcyjny – wirusowy (najczęstszy), bakteryjny, grzybiczy, alergiczny, powodowany przez: alergeny wziewne, alergeny pokarmowe. Katar może być także mechaniczny, czyli zmniejszający drożność nosa na skutek zmienionych warunków. Jego przyczyną może być: skrzywienie przegrody nosa, przerost migdałków, pojawienie się polipów, ciało obce w nosie.
Katar, szczególnie u małego dziecka, urasta do dużego problemu, bo bardzo wąskie przewody nosowe stają się niedrożne, a niemowlęta nie potrafią oddychać ustami. To utrudnione oddychanie sprawia, że dziecko jest niespokojne, płaczliwe, puszcza sutek lub smoczek przy karmieniu, bo nie może oddychać przez nos, nie może zasnąć, oddycha ustami, śpi z otwartą buzią, często się wybudza.
Katar a rodzaje problemów ze snem
Katar u dziecka a problemy ze snem są ze sobą często powiązane. Szczególnie w przypadku noworodków i niemowląt, które przesypiają większą część doby, istotne jest dbanie o dobry sen w czasie kataru. Co ważne, przez długi czas po urodzeniu niemowlaki oddychają wyłącznie przez nos. Ponadto ich przewody nosowe są bardzo wąskie – z tego powodu obecność w nosku nawet niewielkiej ilości wydzieliny śluzowej przydusza niemowlę, co skutkuje dużo bardziej dramatycznymi objawami niż u starszych dzieci.
Dzieci w czasie kataru są bardziej marudne i płaczliwe niż zwykle, a dodatkowo mogą mieć gorszy apetyt. Czasem dołącza się również stan podgorączkowy. Przez te wszystkie niedogodności małe dziecko ma duże kłopoty z zaśnięciem.
Jeśli nosek jest zatkany przez zalegającą gęstą wydzielinę, dziecko musi używać dodatkowych mięśni oddechowych, aby nabrać kolejną porcję powietrza. Jest to czasami spory wysiłek, szczególnie dla małych dzieci. Podczas snu mięśnie rozluźniają się, dlatego potrzeba silniejszego wysiłku oddechowego wybudza malucha nawet kilkanaście razy w ciągu nocy.
U starszych dzieci zablokowana droga dopływu powietrza przez nos wymusza oddychanie przez otwarte usta. Często towarzyszy temu charczenie czy głośne sapanie. Ponadto u młodszych dzieci śluzowa wydzielina całkowicie zatykająca przewody nosowe może czasem spowodować kilkusekundowe bezdechy nocne. Jeśli dziecko się po nich nie wybudzi, można usłyszeć chrapanie. Jest ono skutkiem gwałtownego powrotu przepływu powietrza, które powoduje wibracje podniebienia.
Sprawdź również: Katar z krwią – jakie są przyczyny krwi w katarze?
Sposoby na katar a sen
Aby małe dziecko z katarem mogło przespać wszystkie drzemki w ciągu dnia oraz wypocząć w nocy, już od rana powinno się przeciwdziałać zaleganiu wydzieliny w nosku. Istnieje wiele sposobów na rozwiązanie problemu kataru u dziecka a problemów ze snem.
Nawadnianie i odżywianie dziecka
Warto zauważyć, że wraz z katarem malec traci wodę z organizmu. Jeśli dziecko przy zatkanym nosie oddycha przez usta, woda dodatkowo paruje wysuszając śluzówkę jamy ustnej. Dlatego ważne jest, aby małe dziecko piło więcej niż zazwyczaj. Dobre nawodnienie malucha spowoduje dodatkowo rozrzedzenie wydzieliny i łatwiejsze będzie jej usuwanie.
Istotne jest oczyszczenie przewodów nosowych ze śluzu bezpośrednio przed karmieniem. W przypadku niemowląt do 6 miesiąca życia powinno się przystawiać je do piersi na każde żądanie lub karmić mlekiem modyfikowanym w nieco większej ilości. Dzięki temu zadbamy o to, by małe dziecko było dobrze napojone, lecz także najedzone. Starsze niemowlęta należy dopajać wodą źródlaną lub słabą, niesłodzoną herbatką. Większe dzieci mogą pić dodatkowo rozcieńczone soki owocowe do każdego posiłku i kiedy tylko uda się nam je namówić na łyk napoju.
Przeczytaj też: Czym dopajać niemowlaka?
Plastry na katar z olejkami eterycznymi
Dobrym i wygodnym rozwiązaniem są plastry nasączone olejkami eterycznymi, które można nakleić na piżamkę dziecka. Dzięki temu olejek (np. eukaliptusowy i z sosny zwyczajnej) będzie uwalniany do powietrza, którym dziecko oddycha przez całą noc. Plastry te można stosować u dzieci, które ukończyły 3 rok życia.
Skutecznym sposobem na zapewnienie komfortu dziecku z katarem podczas snu jest ustawienie przy wezgłowiu łóżeczka miski lub garnka z gorącym naparem z rumianku. Parujący roztwór nawilżać będzie bezpośrednio powietrze, którym w czasie snu malec oddycha.
Udrażnianie nosa
Na początek, aby ułatwić dziecku oddychanie, należy zmniejszyć obrzęk śluzówki jam nosowych. Jest to ważne szczególnie w pierwszych 5 dniach kataru, kiedy obrzęk jest największy, a przewody nosowe najbardziej przytkane. Bardzo dobrym rozwiązaniem są w tym przypadku spraye do nosa z wysokoprocentową wodą morską. Zawarta w niej sól wyraźnie zmniejsza obrzęk, rozrzedza śluz oraz dodatkowo działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Najbardziej pomoże dziecku w zaśnięciu użycie sprayu tuż przed snem dwa razy do każdej dziurki.
Przy lekkim katarze u dziecka można też podać malcowi kilka kropel soli fizjologicznej, która także działa udrażniająco. Ważne jest, by krople trafiły do jam nosowych, dlatego przed zakropleniem dziecko powinno być ułożone w pozycji półleżącej z główką lekko odgiętą do tyłu. Ponadto najlepiej wpuścić roztwór do noska w momencie, kiedy dziecko bierze wdech. Dzięki temu zassie krople możliwie najdalej do przewodów nosowych.
Efektywnym sposobem udrażniania noska dziecka jest mechaniczne oczyszczanie zalegającej wydzieliny. Warto zwrócić uwagę, że małe dzieci nie tylko nie mają tyle sił, aby przepchać śluz zatykający im nos, ale także nie wiedzą jeszcze jak to zrobić. Aby pomóc niemowlętom, najlepsze są gumowe gruszki sprzedawane w aptekach. Dzięki miękkiej końcówce nie urażają one delikatnej śluzówki nosa niemowlaka, a dodatkowo są łatwe w użyciu dla rodzica.
Dostępne są także specjalne aspiratory podłączane do odkurzacza. Można je stosować jedynie u kilkuletnich dzieci i to z dużą ostrożnością, ponieważ z powodu dużej siły ssącej mogą uszkodzić kruche naczynia krwionośne i osłabioną przez stan zapalny błonę śluzową noska.
By zapewnić dziecku jak najskuteczniejsze odetkanie noska przed snem, należy najpierw użyć sprayu z roztworem soli morskiej, odczekać kilka minut, a następnie odessać już rozrzedzoną wydzielinę gruszką lub aspiratorem.
Nawilżanie powietrza
W przypadku kataru u dziecka należy zadbać, aby powietrze w pomieszczeniu, w którym ono śpi, było dobrze nawilżone, a pokój przewietrzony. Najprostszym sposobem są różnego rodzaju nawilżacze – zaczynając od mokrych ręczników położonych na kaloryferze, aż po elektryczne nawilżacze. Dodatkowo szum nawilżacza często działa kojąco na dziecko.
Do wody, którą będziemy nawilżać powietrze, warto dodać kilka kropel olejków eterycznych, np. aloesowego, sosnowego czy pichtowego. Olejek pichtowy, oprócz działania nawilżającego, ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe – zalecany jest jednak tylko u dzieci powyżej 4 roku życia.
Pozycje podczas snu
Zagadnienie kataru u dziecka a problemów ze snem może mieć związek z pozycją jaka przybiera dziecko. Aby ułatwić małemu dziecku oddychanie podczas kataru, warto zadbać w czasie dnia, by przebywało ono, jeśli to możliwe, w pozycji na brzuszku. Dzięki temu ułożeniu wydzielina będzie łatwiej wypływała z noska. W czasie snu dobrze jest, gdy główka dziecka znajduje się wyżej niż klatka piersiowa. Takie ułożenie również ułatwi odpływ śluzu z przewodów nosowych. W tym celu można podłożyć pod nogi łóżeczka (od strony głowy malca) kilka książek. Ważne jest, by unikać unoszenia samej główki przez dokładanie poduszek, ponieważ taka pozycja byłaby niezdrowa i niewygodna dla małego dziecka.
Płukanie nosa w leczeniu kataru u dziecka
Opublikowano: 07.05.2014;
aktualizacja: 21.03.2018
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Aleksandra Świercz
Lekarz
Jest lekarzem, absolwentką kierunku lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Warszawie. W czasie studiów była na rocznym stypendium w Granadzie, w Hiszpanii. W dziedzinie medycyny interesuje ją pediatria, choroby tropikalne oraz medycyna sportowa.
0
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 24.06.2020