Co to jest wyprysk i jakie sa ich rodzaje?

Wyprysk – co to jest?

Wyprysk charakteryzuje się tym, że w pierwszej kolejności na skórze można dostrzec rumień, grudki obrzękowe oraz pęcherzyki. Stopniowo dochodzi do zlewania się tych wykwitów, co prowadzi do uformowania większych ognisk wypryskowych. W skrajnie ciężkich postaciach wyprysku może dominować obraz wtórnej infekcji bakteryjnej. Nierzadko obserwuje się również przeczosy (będące wynikiem drapania przez pacjenta silnie swędzących zmian skórnych) oraz strupy. W przypadku zmian przewlekłych obserwuje się tzw. lichenifikację – pogrubienie skóry ze wzmożonym „poletkowaniem” naskórka, z następczym zatarciem typowego obrazu klinicznego wyprysku.

Poniżej zostanie krótko scharakteryzowane kilka najczęściej występujących jednostek chorobowych, manifestujących się klinicznie pod postacią wyprysku z pominięciem atopowego zapalenia skóry:

• wyprysk kontaktowy,
• wyprysk pieniążkowaty,
• wyprysk rąk.

To też Cię może zainteresować: Pęcherze, pęcherzyki i bąble na skórze – co mogą oznaczać?

Wyprysk kontaktowy (kontaktowe zapalenie skóry)

Wyprysk kontaktowy (znany również pod nazwą kontaktowego zapalenia skóry) jest stanem zapalnym w obrębie skóry, spowodowanym przez działające uszkadzająco w sposób bezpośredni lub pośredni czynniki zewnątrzpochodne. Ze względu na patogenezę, przyjmuje się dzielić wyprysk kontaktowy na:

• wyprysk niealergiczny (z podrażnienia) – wywołany przez różne czynniki uszkadzające (przykładowo stężone kwasy i zasady) naturalną barierę ochronną naszego naskórka;
• wyprysk alergiczny – wywołany odpowiedzią immunologiczną na specyficzny antygen (alergen).

Kliniczny podział wyprysku kontaktowego obejmuje postacie ostre (z dominującym rumieniem i sączeniem ze zmian skórnych) oraz przewlekłe (z przeważającą suchością, pogrubieniem i złuszczaniem naskórka).

Wyprysk kontaktowy niealergiczny (z podrażnienia)

Zmiany skórne w wyprysku kontaktowym niealergicznym są w dużej mierze ograniczone do okolic ścisłego kontaktu powierzchni skóry z substancjami drażniącymi (np. do okolic powiek oraz fałdów ciała). Nasilenie zmian może być zróżnicowane – od minimalnego stopnia rumienia do ciężkiego stanu zapalnego z pęcherzykami, nadżerkami, a nawet owrzodzeniami. Przebieg schorzenia jest przewlekły. Zmiany zapalne lokalizują się najczęściej na rękach. Do typowych czynników drażniących można zaliczyć powtarzający się kontakt z detergentami, mydłem i wodą. Leczenie wyprysku kontaktowego niealergicznego polega na unikaniu ekspozycji na środki drażniące oraz na stosowaniu skutecznych środków ochrony osobistej (np. rękawic chroniących skórę rąk bądź odzieży ochronnej).

Wyprysk kontaktowy alergiczny

Patogeneza wyprysku kontaktowego alergicznego wiąże się z rozwojem antygenowo swoistej odpowiedzi immunologicznej. Najczęściej obserwuje się nadwrażliwość typu opóźnionego na alergeny roślinne. Zapalenie skóry objawiające się rumieniem, obecnością pęcherzyków oraz świądem często obejmuje dokładnie powierzchnię kontaktu z sokiem roślinnym. Alergenami uczulającymi roślin są:

• urushiol,
• oleorezyna.

Przylegając do skóry, ubrań czy narzędzi mogą one wywoływać odczyn zapalny skóry nawet po dłuższym okresie. Poza wymienionymi alergenami roślinnymi do najczęstszych alergenów kontaktowych należą:

• składniki gumy,
• formaldehyd (aldehyd mrówkowy),
• nikiel,
• neomycyna,
• substancje zapachowe.

Podstawą rozpoznania są płatkowe testy skórne. W wyprysku kontaktowym alergicznym skuteczna eliminacja alergenu skutkuje całkowitym ustąpieniem zmian skórnych. Znaczną poprawę może przynieść miejscowe stosowanie silnie działających glikokortykosteroidów.

Wyprysk pieniążkowaty

Wyprysk pieniążkowaty występuje typowo u osób w średnim wieku, nieco częściej u mężczyzn. Zmiany skórne w przebiegu wyprysku pieniążkowatego mają kształt okrągłych bądź owalnych ognisk – przypominają swym kształtem monety (stąd nazwa).

W ostrej fazie choroby obserwuje się drobne grudki obrzękowe, pokrywające się następnie strupem. Zmiany te goją się z pozostawieniem pozapalnego złuszczania naskórka. Przyczyna choroby pozostaje dotychczas niewyjaśniona, jednak przyjmuje się, że na jej rozwój znaczący wpływ ma suchość skóry. Wykwity skórne umiejscowione są zwłaszcza w okolicach wyprostnych powierzchni części dystalnych kończyn (okolice grzbietu rąk oraz przednia powierzchnia podudzi) i tułowia.

Wyprysk rąk

Wyprysk rąk jest dość powszechnie występującą przewlekłą chorobą skóry, będącą częstą dermatozą zawodową. Stan zapalny skóry rąk początkowo rozwija się pod pierścionkami czy też pod obrączką, gdzie gromadzi się woda i detergenty. Obserwuje się suchość, pęknięcia, rumień oraz obrzęk skóry.

Odmianą wyprysku rąk jest wyprysk potnicowy, który objawia się pod postacią bardzo swędzących grudek i pęcherzyków na bocznych powierzchniach palców oraz w okolicy kłębu kciuka. Zmiany pokrywają się strupami, po czym stopniowo goją się samoistnie.

Leczenie wyprysku rąk wiąże się z eliminacją wszystkich substancji o działaniu drażniącym i alergizującym. Należy również zwalczać wtórne zakażenia bakteryjne. Czasem istnieje konieczność stosowania maści steroidowych. W większości przypadków poleca się ochronę skóry przez stosowanie rękawiczek (zwłaszcza winylowych).