Trądzik różowaty to schorzenie dermatologiczne o niejasnej dotąd przyczynie i zróżnicowanym obrazie klinicznym. Szacuje się, że choroba ta dotyka nawet 10% populacji światowej. Jak objawia się trądzik różowaty i jakie są aktualnie możliwości jego leczenia?
Trądzik różowaty – przyczyny, objawy, leczenie
Trądzik różowaty – co to za schorzenie?
Trądzik różowaty (Rosacea) to przewlekłe schorzenie skóry, występujące najczęściej u kobiet w wieku pomiędzy 30, a 60 rokiem życia. Jak pokazują dane epidemiologiczne, trądzik różowaty istotnie częściej występuje u mieszkańców Europy (szczególnie północnej i zachodniej jej części) oraz na obszarze Ameryki Północnej. Osoby o ciemnej karnacji rzadziej chorują na tę dermatozę. Trądzik różowaty charakteryzuje się okresami zaostrzeń, jak i wyciszenia objawów.
Przeczytaj również: Jakie mogą być przyczyny bólu pod mostkiem?
Jakie są objawy trądziku różowatego?
Objawy trądziku różowatego zależą od postaci i zaawansowania klinicznego schorzenia. Zmiany skórne lokalizują się wyłącznie w obrębie twarzy. Wyróżniamy:
- postać rumieniową z teleangiektazjami – jest to najczęstszą postać trądziku różowatego. Rumień lokalizuje się typowo w środkowej części twarzy, może być utrwalony lub nawracać pod wpływem czynników wywołujących. Zazwyczaj na samym początku na twarzy widoczne jest samo zaczerwienienie (są to pierwsze objawy schorzenia), a z czasem dołączają się do tego teleangiektazje, czyli widoczne gołym okiem, poszerzone naczynia krwionośne;
- postać grudkowo-krostkowa – jest to już bardziej zaawansowana postać trądziku różowatego, w której oprócz rumienia i teleangiektazji, pojawiają się nowe wykwity skórne – krostki i grudki;
- postać przerostowa – w tym ciężkim przypadku dochodzi do zmian naciekowych i pogrubienia skóry, co prowadzi do pojawienia się guzów, powodujących przerost nosa, powiek, brody, a nawet czoła i uszu. Postać przerostowa występuje prawie wyłącznie u mężczyzn;
- postać oczna – w jej przebiegu występuje zapalenie spojówek, zapalenie rogówki, czasami zapalenie brzegów powiek. W przypadku dużego nasilenia objawów (takich, jak zaczerwienienie, uczucie piasku pod oczami, łzawienie, pieczenie) istnieje ryzyko utraty wzroku;
- zapalenie okołoustne – objawia się rumieniem oraz nakładającymi się na niego wykwitami krostkowymi i grudkami. Zmiany te lokalizują się typowo wokół ust.
Czytaj również: Trądzik – przyczyny, odmiany, leczenie, pielęgnacja cery trądzikowej
Trądzik różowaty – przyczyny
Mimo wielu lat obserwacji patogeneza trądziku różowatego nadal nie została do końca poznana i nie wyróżniono jednego, konkretnego powodu występowania zmian skórnych. Za czynniki przyczyniające się do rozwoju trądziku różowatego uważa się:
- zaburzenia naczyniowe – nieprawidłowości naczyniowe uważane są za przyczynę napadowego rumienia (występuje on szczególnie w sytuacjach stresowych, po spożyciu alkoholu, w okresie menopauzy);
- czynnik genetyczne – pacjenci często wskazują, że na trądzik różowaty chorowali również członkowie ich rodzin;
- zaburzenia hormonalne – pojawienie się objawów trądziku różowatego w niektórych przypadkach wiąże się z rozpoczęciem przyjmowania antykoncepcji hormonalnej (chodzi dokładnie o antykoncepcję zawierającą gestageny). Co więcej, zauważono związek rozwoju tego schorzenia z okresem okołomenopauzalnym, kiedy to poziomy hormonów ulegają istotnym wahaniom. Ponadto kolejny czynnik hormonalny, który uważany jest za sprzyjający rozwojowi trądziku różowatego, to podwyższony poziom testosteronu;
To też może Cię zainteresować: Jakie schorzenia wywołują plamy na skórze?
- czynniki immunologiczne (związane z układem odpornościowym) – za trądzik różowaty może odpowiadać zbyt silna odpowiedź układu odpornościowego, a dokładnie wysoki poziom cytokin, nazywanych katelicydynami. Cytokiny te produkowane są np. w odpowiedzi na czynniki infekcyjne. Ich działanie sprzyja zmianom naczyniowym w skórze, co predysponuje do pojawienia się objawów choroby;
- miejscowe czynniki infekcyjne – trądzik różowaty może wynikać z zakażenia nużeńcem ludzkim, a także drożdżakiem Malassezia farfur;
- uogólnione czynniki infekcyjne (występujące poza skórą) – utajone ogniska zakażenia w organizmie, zakażenie Helicobakter pyroli, infekcje pasożytnicze, zakażenie Lamblia intestinalis (pierwotniak odpowiedzialny za infekcję przewodu pokarmowego – giardiozę).
To też może Cię zainteresować: Albinizm – czym się objawia?
Czynniki środowiskowe wpływające na objawy trądziku różowatego
Czynniki, które zaostrzają objawy trądziku różowatego to m.in.:
- promieniowanie UV;
- silny wiatr;
- niska i wysoka temperatura otoczenia;
- pokarmy takie, jak: alkohol, pikantne potrawy, pomidory, cynamon, kawa, herbata, czekolada, produkty mleczne;
- czynniki stresowe, nasilony lęk;
- przyjmowanie niektórych leków, m.in.: inhibitorów konwertazy angiotensyny, statyn, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, antybiotyków, antykoncepcji;
- stosowanie sterydów miejscowych, szczególnie w przypadku stosowania na skórę twarzy;
- korzystanie z sauny, solarium.
Zobacz też: Kolczykowanie ciała – jakie choroby skóry może powodować piercing?
Leczenie trądziku różowatego
Przyczyny występowania trądziku różowatego nie są wciąż dokładnie poznane, dlatego leczenie tego schorzenia jest stosunkowo trudne i wymaga nie tylko stosowania leków miejscowych i ogólnych, ale również odpowiedniej pielęgnacji skóry, zrównoważonego trybu życia, a w zaawansowanych przypadkach – nawet zabiegów chirurgicznych. Warto zrezygnować z alkoholu, mocnej kawy i herbaty, a także ekspozycji na promieniowanie UV (opalania się, czy solarium).
To też może Cię zainteresować: Łuszcząca się skóra – czy zawsze oznacza łuszczycę?
Leczenie miejscowe trądziku różowatego
W leczeniu miejscowym stosuje się takie preparaty, jak:
- metronidazol – jest to substancja znana powszechnie, jako antybiotyk doustny, jednak w dermatologii dostępne są kremy, żele i emulsje zawierające metronidazol. Jest to substancja o działaniu bakteriobójczym i pierwotniakobójczym, nie działa jednak na bakterie tlenowe i względnie beztlenowe;
- kwas azelainowy – substancja ta ogranicza stan zapalny, zapobiega przebarwieniom skóry oraz ma działanie przeciwbakteryjne. Jak pokazały badania kliniczne, kwas azelainowy wykazuje wysoką skuteczność w niwelowaniu objawów trądziku różowatego, nawet w porównaniu do wyżej opisywanego metronidazolu;
- iwermektyna – substancja wykazująca działanie przeciwzapalne i co ważne – eliminująca zakażenie nużeńcem, które uważane jest za czynnik predysponujący do pojawienia się objawów trądziku różowatego. Iwermektyna jest dobrą alternatywą dla metronidazolu – badania pokazały, że okres bez objawów choroby był dłuższy po leczeniu miejscowym iwermektyną, niż metronidazolem.
Zobacz też: Jakie są przyczyny powstawania pęcherzy i bąbli na skórze?
Trądzik różowaty – leki ogólne
W terapii trądziku różowatego w pewnych sytuacjach konieczne jest rozpoczęcie leczenia ogólnego. W terapii tej stosuje się przede wszystkim tetracykliny, czyli antybiotyki o dodatkowym działaniu przeciwzapalnym. Leki te należy stosować z ostrożnością, gdyż są to substancje przeciwwskazane w ciąży i w czasie karmienia piersią. Warto wspomnieć, że tetracykliny stosuje się również w przebiegu trądziku pospolitego.
Przeczytaj też: Pieczenie penisa – co może być przyczyną?
Trądzik różowaty, a probiotyki
Probiotyki to tak zwane „dobre bakterie”, czyli drobnoustroje, które mają korzystny wpływ na organizm człowieka. Stres i nieprawidłowa dieta prowadzi do zaburzenia równowagi w jelitach – namnażaniu ulegają bakterie patogenne, co prowadzi do zaburzenia bariery jelitowej i wchłaniania do organizmu substancji toksycznych, co stymuluje proces zapalny. Zaburzenia te prowadzą do zaostrzeń objawów trądziku różowatego. Przyjmowanie probiotyków może więc istotnie poprawiać stan skóry i zapobiegać zaostrzeniom. Pojawiają się również ciekawe hipotezy, według których probiotyki stosowane miejscowo przyczyniają się do zmniejszenia stanu zapalnego skóry oraz hamują nadmierną odpowiedź układu odpornościowego.
To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną pojawienia się krost na głowie?
Trądzik różowaty – leczenie zabiegowe
Zmiany przerostowe, będące efektem ciężkiego przebiegu schorzenia mogą wymagać wykonania pewnych zabiegów chirurgicznych. Nadmiar skóry (np. na nosie) usuwa się z użyciem klasycznego skalpela lub z wykorzystaniem lasera. Czasami stosuje się również zabiegi z użyciem noża elektrycznego. Leczenie zabiegowe pozwala na uzyskanie dobrych efektów estetycznych i poprawę wyglądu pacjentów.
To też może Cię zainteresować: Śmierdzące stopy – przyczyny, leczenie
Trądzik różowaty – jak powinna wyglądać pielęgnacja skóry?
Skóra zmagająca się z problemem trądziku różowatego wymaga wiele uwagi i odpowiedniego traktowania. Oto kilka rad, do których warto się stosować podczas codziennej pielęgnacji:
- należy unikać silnych detergentów, w tym powszechnych mydeł;
- do oczyszczania i pielęgnacji skóry warto wybierać dermokosmetyki przeznaczone dla osób z trądzikiem różowatym;
- warto unikać mechanicznego drażnienia skóry podczas demakijażu i osuszania;
- toniki na bazie alkoholu, czy produkty do makijażu wodoodpornego mogą podrażniać skórę z trądzikiem różowatym;
- warto wybierać produkty z substancjami obkurczającymi naczynia krwionośne takimi, jak witamina C, wyciąg z kasztanowca, wyciąg z miłorzębu japońskiego, olejek różany;
- należy pamiętać o stosowaniu kremów z filtrem UV, gdyż promieniowanie słoneczne zaostrza zmiany skórne;
- polecane są produkty z substancjami, które wzmacniają barierę lipidową. Do substancji tych należą m.in. ceramidy, oleje roślinne: olej ze słodkich migdałów, awokado, czy też olej z wiesiołka.
Czytaj również: Skóra wrażliwa ze skłonnością do podrażnień
Trądzik różowaty okiem dermatologa – FILM
Wypowiedź dermatologa – jak leczyć trądzik różowaty?
Zdaniem eksperta
Trądzik różowaty dotyczy przede wszystkim kobiet. Jeżeli dotyka mężczyzn, są to najczęściej bardzo nasilone postacie z przerostem skóry nosa.
Przyczyną trądziku różowatego są zaburzenia naczynio-ruchowe naczyń krwionośnych, a u kobiet są to zaburzenia hormonalne. Pojawiające się zmiany należy leczyć jak najwcześniej, aby ograniczyć utrwalenie rozszerzenia naczyń, w przeciwnym razie rozszerzone naczynia mogą być leczone jedynie zabiegowo – elektrokoagulacją bądź laserem.
Zmiany rumieniowe należy leczyć preparatami, które ograniczają skłonność naczyń do rozszerzania się i są to preparaty miejscowe w postaci kremów, pianek lub maści. Także suplementy diety, złożone z ziół o takich właściwościach, wspomagają prawidłowe działanie naczyń krwionośnych w skórze. Zmiany zapalne – grudkowe czy krostkowe – należy leczyć antybiotykami i są to: tetracykliny, erytromycyna, azytromycyna, doksycyklina, dodatkowo możemy stosować sulfony lub arachiny. W przypadku bardzo nasilonych zmian i nie odpowiadających na leczenie wyżej wymienionymi preparatami możemy włączyć retionoidy – są to pochodne witaminy A, które przy prawidłowo przeprowadzonej terapii dają szansę na dłuższy okres remisji.
Pacjenci z trądzikiem różowatym muszą unikać czynników, które prowokują pojawienie się zmian rumieniowych lub je nasilają. Są to: alkohol (który ma wybitne właściwości rozszerzające naczynia krwionośne), nadmierna ekspozycja na słońce, wiatr, mróz, stresy oraz jedzenie pikantnych potraw. Poza preparatami leczniczymi należy stosować odpowiednią pielęgnację, tj. używać kremów z filtrami przeciwsłonecznymi, preparatów ochronnych na wiatr i mróz oraz takich, które regulują działanie zawężające naczyń krwionośnych.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- A. Surgiel-Gemza, K. Gemza, Trądzik różowaty – metody terapii oraz ocena skuteczności zastosowania kwasu azelainowego i laktobionowego, Kosmetologia Estetyczna, 5 / 2018 / vol. 7;
- M. Adamczyk, PROBIOTYKI - NOWE MOŻLIWOŚCI W LECZENIU TRĄDZIKU POSPOLITEGO I RÓŻOWATEGO. [https://www.dermatologia-praktyczna.pl/a583/Probiotyki---nowe-mozliwosci-w-leczeniu-tradziku-pospolitego-i-rozowatego.html/m138];
- S. Jabłońska, S. Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010, wyd. 1.
Katarzyna Banaszczyk
Lekarz
Lekarka w trakcie specjalizacji z dermatologii i wenerologii. Absolwentka kierunku lekarskiego Collegium Medicum w Bydgoszczy, UMK w Toruniu. Jest autorką publikacji medycznych dotyczących między innymi choroby Hashimoto oraz łuszczycy i jej leczenia. Ponadto, tworzy artykuły popularnonaukowe skierowane do pacjentów.
Komentarze i opinie (4)
opublikowany 17.12.2018
opublikowany 04.03.2019
opublikowany 27.10.2019
opublikowany 01.07.2021