Łysienie androgenowe jest przewlekłą chorobą uwarunkowaną genetycznie, która prowadzi do niebliznowaciejącego łysienia spowodowanego miniaturyzacją mieszków włosowych. To najczęstsza przyczyna przewlekłej utraty włosów u dorosłych. Szacuje się, że, w zależności od wieku, na schorzenie tego typu cierpi od 10 aż do 60 proc. kobiet. W leczeniu łysienia powinno stosować się zarówno preparaty działające miejscowo, jak i ogólnie.
Łysienie androgenowe u kobiet – przyczyny i leczenie łysienia androgenowego typu żeńskiego
Spis treści
Łysienie androgenowe u kobiet – co to jest?
Łysienie androgenowe to skutek nadmiernej reakcji jednostki mieszkowo-włosowo-łojowej (mieszka włosa razem z obecnym w nim włosem, a także gruczołem łojowym, który uchodzi do jego światła) na podwyższone oraz fizjologiczne stężenie androgenów we krwi (grupy hormonów potocznie określanych jako „męskie hormony”). Hormonem, który bierze udział w procesie łysienia, jest testosteron – u kobiet produkowany w jajnikach i korze nadnerczy.
U kobiet, w mniejszym stopniu niż u mężczyzn, wypadanie włosów jest skutkiem nadreaktywności enzymu 5α-reduktazy odpowiedzialnego za przekształcanie testosteronu do dihydrotestosteronu (DHT). Również zmniejszona aktywność aromatazy – enzymu przekształcającego androstendion do estronu – może prowadzić do wypadania i zmniejszenia liczby włosów.
Efektem zwiększonej aktywności androgenów jest miniaturyzacja mieszków włosowych. Również cykl wzrostu włosa zostaje rozregulowany – dochodzi do skrócenia fazy jego wzrostu. Procesy te skutkują produkcją włosów, których łodygi są cieńsze oraz krótsze.
Włosy takie szybciej wypadają i są zastępowane nowymi nieco później. W kobiecym organizmie androgeny posiadają, mniejszy niż u mężczyzn, wpływ na gruczoły łojowe, jak również powstawanie łupieżu.
To też może Cię zainteresować: Co oznacza ból czubka głowy?
Łysienie androgenowe – przyczyny, kto jest narażony?
Androgenowe łysienie u kobiet pojawia się zwykle powyżej 30. roku życia i występuje zdecydowanie rzadziej niż u mężczyzn. Może objawiać się podobnie jak u panów, ale występuje też w postaci rozlanej.
W odmianie typu łysienia męskiego główną jego przyczyną są zaburzenia androgenowe (prowadzące do hiperandrogenizmu), a także czynniki genetyczne. W odmianie rozlanej natomiast stężenie androgenów zazwyczaj mieści się w granicach normy, jednak może być też nieznacznie podwyższone.
Przyczyną hiperandrogenizmu są zaburzenia wewnątrzwydzielnicze, takie jak:
- zespół Cushinga,
- zespół policystycznych jajników,
- guzy nadnerczy i jajników.
Nadmiar męskich hormonów, androgenów, może być również skutkiem stosowania syntetycznych progesteronów (składników tabletek antykoncepcyjnych) oraz leków zawierających androgeny. U kobiet, z predyspozycją genetyczną, łysienie może pojawić się w wyniku działania detergentów zawartych w lakierach, szamponach i farbach.
Łysienie u kobiet występuje również w przebiegu: chorób tarczycy, przewlekłych schorzeń różnych narządów oraz anemii.
Wykazano, ze osoby ze stwierdzonym łysieniem androgenowym częściej chorują na serce. Łysienie poniżej 35. roku życia jest ważnym czynnikiem ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca.
Łysienie androgenowe – video
Zdaniem eksperta
Łysienie androgenowe dotyczy osób predysponowanych genetycznie, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, u których dochodzi do zaniku inwolucji mieszków włosowych pod wpływem działania dihydrotestosteronu. Powoduje on hamowanie produkowania przez mieszek włosowy włosa, a następnie zanik samych mieszków. Ogniska wyłysienia początkowo mają niewielkie rozmiary i pojawiają się w okolicy czołowej, następnie ciemieniowej, a później zajmują całą skórę głowy.
Łysienie androgenowe leczymy preparatami do wcierania, o charakterze serum lub płynów aptecznych stosowanych na noc, w terapii codziennej, przerywanej, pulsowej oraz szamponami zawierającymi składniki opóźniające zanik mieszka włosowego i niwelujące działanie dihydrotestosteronu. Jeżeli to nie przyniesie efektów, można stosować preparaty do mezoterapii – do nakłuwania owłosionej skóry głowy i hamowania działania dihydrotestosteronu. W skrajnych przypadkach u mężczyzn przy szybko postępującym łysieniu możliwe jest zastosowanie leczenia finasterydem w postaci tabletek, które pozwalają zatrzymać proces łysienia (na czas przyjmowania leku).
Łysienie androgenowe – objawy
Zależnie od typu łysienia, nadmierne wypadanie włosów może obejmować różne części głowy. Włosy wypadają też z różną intensywnością.
Pierwsze objawy łysienia androgenowego są dość charakterystyczne. Ogniska wyłysienia początkowo mają niewielkie rozmiary i pojawiają się w okolicy czołowej. Nie są to typowe zakola u kobiet. U kobiet zauważalna jest utrata gęstości na szczycie głowy bez przesunięcia linii włosów (na środku, na czubku głowy). Granica owłosienia na czole jest dobrze zachowana. Włosy są widocznie przerzedzone kilka centymetrów w kierunku szczytu głowy.
Stąd też przyrównywane jest to łysienia typu męskiego. Utrata włosów na czole jest typowa dla męskiej części populacji i także zależna od hormonów.
Kolejnym etapem łysienia jest ubytek włosów nad uchem i w okolicy ciemieniowej. Jeżeli jest nieleczone obejmuje stopniowo całą głowę. Początkowo włosy się przerzedzają, stają słabsze, cieńsze, a dochodzi do całkowitej ich utraty. Jeżeli przyczyną łysienia androgenowego jest hiperandrogenizm, to dodatkowo może pojawić się łojotok, co sprawia, że włosy silnie się przetłuszczają.
Łysienie androgeniczne – badania
Rozpoznanie choroby nie jest trudne. Do oceny stopnia zmian lekarze stosują specjalne skale. Jedną z nich jest trzystopniowa skala Ludwiga. Istnieje również skala Sinclair która służy do oceny ciężkości kobiecego typu łysienia. W diagnostyce bardzo ważny jest wywiad pod kątem chorób przewlekłych, zwłaszcza hormonalnych. Lekarz z pewnością zapyta o przyjmowane leki.
W diagnostyce nadmiernego wypadania włosów u kobiet wykonuje się zależnie od przypadku badania laboratoryjne pod kątem wahania stężenia hormonów w przebiegu cyklu miesiączkowego. Łysienie u młodych kobiet, zwłaszcza przed 30 lub nawet w wieku 20 lat, wymaga wykonania badań krwi także pod kątem niedoborów żywieniowych. Część pań w tym wieku intensywnie się odchudza.
W klinikach leczących łysienie, zazwyczaj wykonywane jest także komputerowe badanie włosa, trichogram lub coraz bardziej popularny teraz TrichoScan (komputerowy badanie włosa). Lekarz od wypadanie włosów (tricholog), może zlecić biopsję skóry głowy z badaniem mikroskopowym pobranej tkanki.
Androgenowe wypadanie włosów – leczenie miejscowe i minoksydyl
Na skuteczność leczenia androgenowego łysienia u kobiet wpływa wiele czynników, między innymi ustalenie właściwego rozpoznania oraz wykrycie i leczenie choroby podstawowej, która może być przyczyną utraty włosów. Również stan hormonalny pacjentki (głównie stężenie androgenów we krwi), a także możliwość stosowania antykoncepcji hormonalnej (uzależniona od planów prokreacyjnych) nie pozostają bez wpływu na skuteczność terapii.
Androgenowe wypadanie włosów leczy się przede wszystkim miejscowo. Stosowanie najlepszego szamponu z drogerii reklamowanego jako na wzmocneinie, zagęszczenie lub porost włosów nie przyniesie rezultatów. Opisywanie schorzenie wymaga terapii przy pomocy leku. Lekiem, który może być stosowany w leczeniu miejscowym łysienia androgenowego u kobiet jest minoksidyl. Preparat ten stymuluje wzrost włosów, a także wydłuża mieszki włosowe, działa silnie pobudzająco na namnażanie się komórek mieszków w fazie wzrostu. Jest dostępny bez recepty pod nazwą handlową Piloxidil. Jest to 2 proc. roztwór to stosowania miejscowego na skórę.
Wypadanie włosów na tle androgenowym – wcierki, szampon odżywka
Szeroko stosuje się preparaty do wcierania o charakterze serum lub płynów aptecznych stosowanych na noc. Szampon na łysienie androgenowe nie będzie jednak tak skuteczny jak lek. Część z tych środków zawiera składniki opóźniające zanik mieszka włosowego i niwelujące działanie dihydrotestosteronu. Jeżeli to nie przyniesie efektów, można stosować preparaty do mezoterapii – do nakłuwania owłosionej skóry głowy i hamowania działania dihydrotestosteronu.
W leczeniu wspomagającym wypadania włosów na tle androgenowym można oczywiście wykorzystywać wszelkiego rodzaju odżywki wzmacniające cebulki włosa. Jednak w przypadku stosowania miinoksydylu, warto skonsultować to z lekarzem. Zazwyczaj sprawdzają się kosmetyki w postaci serum, których składniki intensywnie wzmacniają oraz regenerują włosy.
Leki na łysienie androgenowe
W leczeniu powinno stosować się zarówno środki działające miejscowo, jak i ogólnie. U kobiet z klinicznymi objawami hiperandrogenizmu stosuje się preparaty regulujące stężenie hormonów androgenowych. Leczenie wypadania włosów u kobiet to terapia polegająca zwykle na przyjmowaniu tabletek antykoncepcyjnych zawierających substancje działające antyandrogenowo (octan cyproteronu, spironolakton, flutamid), a także estrogenów.
- Octan cyproteronu jest silnym antagonistą receptorów androgenowych, a to oznacza, że oddziałuje na ten sam receptor, co naturalne androgeny. Co więcej jednak, wiąże się silniej z receptorem i nie wywołuje żadnego biologicznego efektu, dzięki czemu wpływ androgenów na mieszki włosowe zostaje zablokowany.
- Spironolakton to także antagonista receptorów androgenowych, który zmniejsza syntezę testosteronu.
- Flutamid stanowi silny inhibitor receptorów androgenowych.
- Estrogeny powodują wzrost stężenia białka (SHBG) wiążącego androgeny. Hormony płciowe są aktywne tylko w postaci wolnej, niezwiązanej z białkami nośnikowymi. Dlatego, jeśli dojdzie do zwiększenia syntezy SHBG, zmniejszy się ilość androgenów krążących we krwi, co będzie skutkowało mniejszym oddziaływaniem testosteronu na tkanki. Zjawisko to ma istotny wpływ na spowolnienie procesu łysienia.
Reklama
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Choroby włosów i skóry owłosionej, Brzezińska-Wcisło Ligia, Termedia 2015, ISBN: 978-83-7988-463-6
- Dermatologia. Diagnostyka różnicowa; Elsevier Urban & Partner; T.P. Habif, J.L. Campbell Jr, M.S. Chapman, J.G.H. Dinulos, K.A. Z; 2014
Opublikowano: 10.07.2018;
aktualizacja: 09.08.2018
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Małgorzata Tomiczek
Lekarz
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, aktualnie w trakcie stażu podyplomowego. Podczas studiów należała do kół naukowych chirurgii, chirurgii dziecięcej i radiologii. To właśnie te gałęzie medycyny stanowią jej główne zainteresowania. Poza medycyną swój wolny czas poświęca na bieganie, filmy, muzykę i dobre książki.
12
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 03.04.2019
opublikowany 09.09.2021