Początki łuszczycy – jak ją rozpoznać po objawach?

U kogo może wystąpić łuszczyca?

Spośród chorób skóry uwarunkowanych genetycznie łuszczyca jest jedną z najczęściej spotykanych na świecie – zmaga się z nią nawet co pięćdziesiąta osoba. Może występować u ludzi w różnym wieku i mieć odmienny przebieg. Warto wiedzieć, jakie są początki łuszczycy oraz na jakie charakterystyczne zmiany na skórze należy zwrócić szczególną uwagę przy jej podejrzeniu.

Przyczyny łuszczycy wciąż nie są dokładnie poznane, ale wiadomo, iż jej istotą jest przewlekły proces zapalny skóry, któremu towarzyszy nadmierne namnażanie się i złuszczanie komórek naskórka.

Łuszczyca jest chorobą autoimmunologiczną. Niezmiernie istotną informacją jest to, iż nie jest to choroba zakaźna, nie można zarazić się łuszczycą, np. podając chorej osobie rękę. Choroba ma podłoże genetyczne, często występuje rodzinnie.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną pojawienia się krost na głowie?

U dziecka rodziców chorych na łuszczycę ryzyko, iż również u niego rozwiną się objawy, wynosi 70%. Nie bez znaczenia w mechanizmie zachorowania jest również rola układu odpornościowego, obserwuje się bowiem wytwarzanie przeciwciał skierowanych przeciwko niektórym białkom (antygenom) i niejako atakujących komórki skóry. Uważa się, iż swój udział ma również układ nerwowy i wchodzące w jego skład substancje zwane neuroprzekaźnikami.

Zaobserwowano bowiem, iż zmiany łuszczycowe nasilają się pod wpływem stresu. Zauważono również, że płeć nie decyduje o wystąpieniu choroby – pojawia się ona z jednakową częstością u kobiet i mężczyzn. Łuszczyca u dzieci także się rozwija, ale w tym wypadku przebieg choroby może być inny niż u dorosłych.

To też może Cię zainteresować: Łuszcząca się skóra – czy zawsze oznacza łuszczycę?

Pierwsze objawy łuszczycy – kiedy występują?

Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w różnym wieku. Zauważają je u siebie osoby młode, poniżej 40. roku życia – mówimy wtedy o typie I łuszczycy. W tej grupie chorych wysiewy łuszczycy zwykle są rozległe i często nawracają.

Jednak i osoby w późniejszym wieku (około 50.–70. roku życia) mogą też po raz pierwszy zaobserwować łuszczenie się skóry. W tym przypadku zmiany są zazwyczaj mniej zaawansowane, mogą ustępować na okres kilku miesięcy lub nawet lat.

Mimo iż mechanizmy łuszczycy nie są do końca poznane, wiemy, że pojawieniu się zmian skórnych sprzyjają zwłaszcza urazy mechaniczne (zadrapania, skaleczenia), często również infekcje, takie jak np. angina czy grypa, a także czynniki stresowe – ta choroba skóry zaliczana jest do grupy tzw. chorób psychosomatycznych.

Przeczytaj: Krostki na wargach sromowych – co to za choroba?

Jakie są objawy łuszczycy?

Początek łuszczycy charakteryzuje się występowaniem na skórze małych, drobnych grudek wielkości łebka od szpilki. W dermatologii grudką nazywa się wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, który jest dobrze odgraniczony i po jego ustąpieniu na skórze nie pozostaje żaden trwały ślad.

Grudki na skórze pojawiają się licznie w wielu miejscach ciała. Takie zmiany z czasem przybierają wielkość około 1–2 cm. Mogą mieć barwę brunatnoczerwoną i złuszczać się na powierzchni. Takie złuszczanie skóry jest fizjologicznym procesem pozbywania się obumarłych komórek naskórka, który w przebiegu łuszczycy zachodzi jednak wielokrotnie szybciej niż u osób zdrowych.

Jest to proces nieprawidłowy, ponieważ komórki nie osiągają jeszcze odpowiedniego stadium i wciąż posiadają jądra komórkowe, których powinny były już się pozbyć (nazywamy to parakeratozą). W jej wyniku kolejne warstwy naskórka nakładają się na siebie, tworząc zgrubienia – łuski na skórze, które mogą przybierać lekko srebrzystą barwę. Tak wyglądają zmiany skórne, które mogą sugerować początki łuszczycy. Wykwitom może towarzyszyć świąd skóry.

Kolejne typowe objawy łuszczycy, jakie mogą zauważyć osoby zmagające się z tą chorobą, dotyczą sytuacji, w której dochodzi do zdrapania łuski – okazuje się, że skóra pod spodem jest błyszcząca, jakby natłuszczona. Jest to tzw. objaw świecy stearynowej.

Objaw Auspitza natomiast to następujące po tym zdrapaniu kropelkowate, niewielkie krwawienie w wyniku uszkodzenia małych naczynek krwionośnych w brodawkach skóry.

Jak wygląda łuszczyca?

W miarę postępu zaawansowania zmian, grudki stają się coraz większe, a pokrywające je suche łuski na skórze przylegają mocno do siebie, tworząc blaszki łuszczycowe. Wykwity z czasem mogą się rozrastać na obwodzie, a w środku powoli ustępować – powstają zmiany wyglądające jak krążki czy obrączki.

Jeżeli w przebiegu łuszczycy po kilku, kilkunastu dniach od zadrapania skóry pojawiają się w tym miejscu zmiany łuszczycowe, wskazuje to na aktywny proces chorobowy. Jest to tzw. objaw Koebnera. Jeśli zmiany są już w fazie remisji, takie zjawisko nie będzie miało miejsca i świadczy to o ustępowaniu zmian skórnych.

W przypadku ciężkiej, choć rzadkiej postaci choroby, jaką jest łuszczyca krostkowa, na skórze (zwłaszcza rąk i stóp) oraz paznokciach chorego występują krosty wypełnione ropą, czemu może towarzyszyć gorączka i spełzanie naskórka. Krostki na skórze zlewają się, powstają strupy, nadżerki.

Łuszczyca na skórze głowy, dłoniach, stopach – gdzie się pojawia?

Charakterystycznym dla łuszczycy zwyczajnej umiejscowieniem zmian są okolice wyprostne kończyn, czyli kolana, łokcie, bardzo często zajęta jest owłosiona skóra głowy, zwłaszcza w okolicy czołowej, uszu oraz wzdłuż linii włosów. U dzieci zajęta może być skóra twarzy, okolice oczu, powieki.

Łuszczyca skóry głowy z reguły nie prowadzi do łysienia. Zmiany w tej okolicy mogą na długo poprzedzać wykwity w obrębie innych części ciała.

Często spotykana jest łuszczyca dłoni i łuszczyca stóp, zmiany mogą być obecne także w okolicy lędźwiowej i na pośladkach. U wielu chorych występuje łuszczyca paznokci. W obrębie płytek paznokciowych widoczne mogą być wgłębienia i bruzdy. Paznokcie stają się zgrubiałe, kruche, mają żółte zabarwienie.

Łuszczyca narządów płciowych (zmiany na penisie, w okolicach warg sromowych) może wiązać się z występowaniem w tej okolicy wysięku – płynu ze zmienionej skóry.

Łuszczyca wysiękowa może lokalizować się też w innych okolicach fałdów skórnych.

W przebiegu odmiany stawowej łuszczycy oprócz zmian skórnych może dojść do zajęcia stawów międzypaliczkowych rąk i nóg, stawów kręgosłupa i innych. Łuszczycowe zapalenie stawów może powodować poważne powikłania, ponieważ procesy zapalne stawów mogą doprowadzić do ich trwałej deformacji.

Jak rozpoznać łuszczycę i jak ją leczyć?

Rozpoznanie choroby opiera się na stwierdzeniu charakterystycznych złuszczających grudek, które zajmują typową lokalizację, są często symetryczne i nie pozostawiają blizn. Do stwierdzenia, czy to łuszczyca, bierze się pod uwagę również przewlekły i nawrotowy charakter zmian, podobne objawy w rodzinie chorego oraz jego dobry stan ogólny.

W przypadku wątpliwości prawidłową diagnozę pomaga postawić wynik biopsji skóry, czyli pobrania i oceny wycinka skóry pod mikroskopem.

Chociaż nie istnieje lek na łuszczycę całkowicie eliminujący chorobę, jest wiele sposobów, by pomóc choremu i zmniejszyć dolegliwości oraz nasilenie łuszczycy. W terapii miejscowej stosuje się preparaty keratolityczne (salicylany, mocznik), glikokortykosteroidy, dziegcie, analogi witaminy D₃.

W leczeniu ogólnym oprócz farmakoterapii (m.in. lekami hamującymi namnażanie komórek oraz immunosupresyjnymi, rzadziej specjalnymi przeciwciałami) dostępna jest również fototerapia – naświetlania specjalnymi lampami.

Ulgę chorym na łuszczycę przynoszą też preparaty pielęgnujące i natłuszczające skórę. Uzasadnienie ma również zapobieganie infekcjom, zaprzestanie palenia tytoniu oraz unikanie sytuacji silnie stresujących.

Łuszczyca – video ze specjalistą