Zmiany skórne w ciąży – jak zmienia się skóra w ciąży i jakie są choroby skóry w ciąży?

Cholestaza ciążowa i swędzenie skóry w ciąży

Cholestaza ciążowa jest powikłaniem, które może pojawić się w ciąży. Wynika z nadwrażliwości wątroby na wysokie stężenia hormonów – estrogenów i progesteronu, które pojawia się w normalnej, fizjologicznej ciąży. Cholestaza pojawia się zwykle koło 30. tygodnia ciąży, ze względu na szczytowe stężenia hormonów w tym okresie. Podłożem choroby jest zastój żółci w drogach żółciowych, który manifestuje się w wynikach laboratoryjnych jako podwyższenie enzymów wątrobowych:

• aminotransferazy alaninowej (ALT),
• aminotransferazy asparaginowej (AST),
• fosfatazy alkalicznej (ALP),
• bilirubiny,
• kwasów żółciowych.

To właśnie kwasy żółciowe są typowe dla cholestazy i powodują szereg objawów:

• świąd skóry, zwłaszcza dłoni i stóp, nasilający się w godzinach nocnych,
• żółtaczka po ustąpieniu świądu,
• powiększenie wątroby (hepatomegalia).

Sprawdź, jak rozwija się ciąża tydzień po tygodniu: <<Kalendarz ciąży>>

Swędząca skóra w ciąży powoduje dyskomfort. Pacjentka często nerwowo pociera skórę, co objawia się w postaci czerwony pręg – przeczosów. W przypadku pojawienia się cholestazy ciążowej, należy regularnie oznaczać stężenie kwasów żółciowych. Dobrze kontrolowana cholestaza obecnie nie prowadzi do zwiększonego ryzyka zgonów wewnątrzmacicznych, ale notuje się zwiększony odsetek porodów przedwczesnych. Leczy się ją środkami zmniejszającymi stężenie kwasów żółciowych – kwasem ursodeocholowym lub cholestyraminą. W przypadku braku wykładników zagrożenia życia płodu (w KTG może pojawić się bradykardia – spadki częstości rytmu serca płodu), cholestaza ciążowa nie jest wskazaniem do cięcia cesarskiego. Objawy ustępują zwykle 2–3 tygodnie po porodzie, natomiast przebyta cholestaza jest przeciwwskazaniem do stosowania antykoncepcji hormonalnej.

To też Cię może zainteresować: Pęcherze, pęcherzyki i bąble na skórze – co mogą oznaczać?

Swędzące grudki i pokrzywka w czasie ciąży (PUPPP)

U kobiet w ciąży lekarze diagnozują także swędzące grudki i ogniska pokrzywkowe w przebiegu ciąży (PUPPP). Jest to niejednorodne schorzenie, często mylone z rumieniem postaciowym lub reakcją polekową. Prawdopodobnie jest to jedna z częstszych chorób skóry, które pojawiają się u kobiet ciężarnych. Zmiany początkowo przypominają grudki i wykwity pokrzywkowe, które powodują uporczywy świąd. Grudki są niewielki, o średnicy kilku milimetrów, czasem otoczone jaśniejszą obwódką. Rzadziej w przebiegu PUPPP pojawiają się bąble, duże pęcherze; najgorszym scenariuszem jest rozszerzenie choroby w postaci toksycznych rumieni.

Zobacz też: Kolczykowanie ciała – jakie choroby skóry może powodować piercing?

Zmiany pojawiają się najpierw w miejscach rozstępów skórnych, a więc najczęściej na brzuchu, piersiach, udach. Następnie rozlewają się na tułów i kończyny, bez zajęcia dłoni, stóp i twarzy. Wyniki badań laboratoryjnych, KTG są w normie – choroba nie stanowi zagrożenia dla matki i dziecka. By zniwelować nieprzyjemny świąd, stosuje się miejscowo preparaty z kortykosteroidami. PUPPP ustępują samoistnie po rozwiązaniu i rzadko pojawia się w kolejnych ciążach.

To też może Cię zainteresować: Albinizm – jak się objawia?

Zmiany na skórze w ciąży – opryszczka ciężarnych

Pemfigoid ciężarnych, zwany też opryszczką ciężarnych, jest autoimmunologiczną chorobą skóry, która pojawia się u kobiet w II i III trymestrze cięży. Do typowego obrazu choroby należą:

• rumieniowe zmiany skórne,
• pęcherze o dobrze napiętej pokrywie,
• bąble pokrzywkowe
• świąd i pieczenie zmian skórnych,
• lokalizacja – zmiany na skórze szerzą się od pępka, na tułów i proksymalne części kończyn.

To też może Cię zainteresować: Łuszcząca się skóra – czy zawsze oznacza łuszczycę?

Jest to tzw. choroba z autoagresji – autoimmunologiczna, której przyczyną jest powstawanie przeciwciał przeciwko składnikom błony łączącej naskórek ze skórą właściwą. Podłożem choroby jest też prawdopodobnie czynnik hormonalny – gestageny, którego stężenie w ciąży, a zwłaszcza w jej drugiej połowie jest bardzo wysokie. Pacjentkom, które przebyły pemfigoid w ciąży odradza się antykoncepcję hormonalną, opartą o gestageny. Należą do niej zarówno tabletki dwuskładnikowe, jak i mini-pill (minipigułki), zastrzyki z medroksyprogesteronem oraz wkładka hormonalna.

Zobacz też: Jakie są przyczyny powstawania pęcherzy i bąbli na skórze?

Po porodzie podobne zmiany skórne można obserwować u dziecka, a wynika to z przekazania przeciwciał z krwią matki. Po pewnym czasie ustępują, ponieważ ilość krążących przeciwciał spada i nie są ne dalej produkowane. Objawy pemfigoidy zwykle szybko ustępują też u kobiety, ze względu na zmiany hormonalne i spadek stężenie progesteronu we krwi. Pemfigoid nie prowadzi do poronień ani ciąży obumarłej, ale może powodować urodzenie dziecka o małej masie. Leczenie polega na stosowaniu kremu z glikokortykosteroidami na zmiany skórne; rzadko choroba wymaga podawania glikokortykosteroidów doustnie. Na szczęście pemfigoid ciężarnych jest bardzo rzadkim schorzeniem.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną pojawienia się krost na głowie?

Liszajec opryszczkowaty

Liszajec opryszczkowaty jest dermatozą (chorobą skórną), który dotyczy głównie kobiet ciężarnych. Zmiany skórne w ciąży często pojawia się u kobiet, które chorują na łuszczycę już przed ciążą. Liszajcowi zwykle towarzyszy hipokalcemia, czyli niski poziom wapnia we krwi. Część lekarzy uważa, że być może to właśnie hipokalcemia wywołuje liszajca, jednak prawdopodobnie jest odwrotnie.

Przeczytaj też: Pieczenie penisa – co może być przyczyną?

Liszajec opryszczkowaty pojawia się przeważnie w III trymetrze ciąży i ma tendencje do nawrotów w kolejnych ciążach. Do typowych zmian skórnych należą drobne krostki oraz zmiany rumieniowe; najczęściej w pachwinach, kroczu oraz zgięciach skórnych (dół łokciowy, kolanowy). Niekiedy liszajec manifestuje się w obrębie błon śluzowych jamy ustnej i w przełyku. W badaniach dodatkowych obserwuje się:

• leukocytozę (podwyższenie krwinek białych),
• podwyższone OB,
• hipokalcemię (obniżony poziom wapnia),
• hipoalbuminemię (obniżony poziom albumin – białek krwi).

To też może Cię zainteresować: Jakie schorzenia wywołują plamy na skórze??

Poza objawami skórnymi pojawić się mogą też:

• gorączka,
• bóle stawowe,
• napady tężyczki, wynikające z hipokalcemii (tiki, drżenia mięśni, skurcze mięśniowe),
• hipertermia – wysoka temperatura ciała),
• niewydolność nerek i niewydolność krążenia.

Liszajec w ciąży jest chorobą bardzo poważną, zagraża życiu zarówno matki, jak i płodu. Powikłaniem może być wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, dlatego w przypadku objawów zagrożenia życia rozwiązuje się ciążę cięciem cesarskim. Podstawowymi lekami są glikokortykosteroidy, w razie zaostrzeń – etretinat i klofazymina.

To też może Cię zainteresować: Śmierdzące stopy – przyczyny, leczenie

Autoimmunologiczne progesteronowe zapalenie skóry ciężarnych (APDP)

APDP jest rzadką chorobą skóry w ciąży. Pojawia się, w przeciwieństwie do innych chorób skórnych okresu ciąży, już na jej początku. Początek choroby jest ostry, ma on miejsce w 2–3 tygodniu ciąży. Zmiany skórne pojawiają się jako reakcja na wysokie stężenie progesteronu, przeważnie na pośladkach i kończynach. Są to drobne grudki, rzadziej strupy, owrzodzenia. Zmiany nie wywołują świądu, co też odróżnia je od innych chorób skóry okresu ciąży. W badaniach laboratoryjnych charakterystyczny jest wysoki poziom eozynofilów (podtypu białych krwienek) i globulin – białek krwi. Choroba może pojawiać się nie tylko w kolejnych ciążach, ale także pod wpływem terapii hormonalnych, zawierających gestageny.

Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn

Autoimmunologiczne progesteronowe zapalenie skóry ciężarnych stanowi zagrożenie poronieniem, a do tej pory nie ma skutecznego leczenia tej choroby.

Wypowiedź dermatologa na temat chorób skóry w ciąży